Κεφαλλονιά – Σεπτέμβριος 1943 : Η σφαγή των Ιταλών της Μεραρχίας Acqui

Σε λόφο της περιοχής του Αργοστολίου, της πρωτεύουσας της Κεφαλλονιάς, βρίσκεται το μνημείο πεσόντων της ιταλικής Μεραρχίας Acqui.

Κάθε χρόνο πραγματοποιείται εκεί εκδήλωση τιμής και μνήμης για όλους τους ιταλούς στρατιωτικούς (αξιωματικούς, υπαξιωματικούς και οπλίτες) που σφαγιάστηκαν από τα γερμανικά στρατεύματα το Σεπτέμβριο του 1943.

Το χρονικό της σφαγής

Ο Σεπτέμβριος του 1943 καταλαμβάνει ένα ξεχωριστό, δραματικό κεφάλαιο στη μακραίωνη ιστορία της Κεφαλλονιάς.

Και τούτο, διότι την εν λόγω περίοδο συντελέστηκε στο νησί του Ιονίου ένα φρικτό ναζιστικό έγκλημα, καθώς εκτελέστηκαν εκεί από τους άνδρες των Γερμανικών Ενόπλων Δυνάμεων χιλιάδες άνδρες της ιταλικής μεραρχίας Acqui.

Η μαζική αυτή εκτέλεση συνιστά ένα από τα πλέον ειδεχθή εγκλήματα πολέμου που διέπραξαν οι ναζί στη Νότια Ευρώπη.

Η αντίστροφη μέτρηση για τους αγρίως φονευθέντες Ιταλούς άρχισε στις 8 Σεπτεμβρίου 1943, όταν ανακοινώθηκε ότι η φασιστική Ιταλία είχε προβεί στην άνευ όρων παράδοση των ενόπλων δυνάμεών της και είχε συνθηκολογήσει, κάτι που σήμαινε ότι η συμμαχία Χίτλερ και Μουσολίνι είχε διαρραγεί.

Τις αμέσως επόμενες ημέρες, κι ενώ στο μεταξύ εξετάζονταν σενάρια αφοπλισμού των Ιταλών και επιστροφής τους στην πατρίδα, σημειώθηκαν μικρής κλίμακας εχθροπραξίες μεταξύ των πρώην συμμάχων.

Κατόπιν αυτού οι Γερμανοί αξίωσαν την άνευ όρων παράδοση των ιταλικών στρατευμάτων, που εγκατέλειψαν το Αργοστόλι και οχυρώθηκαν στα υψώματα της πόλης.

Όπως ήταν αναμενόμενο, τα γερμανικά στρατεύματα που στάθμευαν στην Κεφαλλονιά ενισχύθηκαν και πήραν στα χέρια τους τον έλεγχο του νησιού, που μέχρι τότε τελούσε υπό ιταλική κατοχή.

Ο διοικητής της Μεραρχίας Acqui, ο στρατηγός Αντόνιο Γκαντίν, έδωσε τη δυνατότητα στους άνδρες του να αποφασίσουν για τη στάση τους διά της ψήφου τους.

Εκείνοι αποφάσισαν να πολεμήσουν κατά των Γερμανών, κι έτσι ακολούθησε σφοδρή ιταλογερμανική σύρραξη από τις 14 έως τις 22 Σεπτεμβρίου (στην οποία έλαβαν μέρος και γερμανικά αεροσκάφη καθέτου εφορμήσεως), που στοίχισε τη ζωή σε περίπου 1.300 Ιταλούς και 40 Γερμανούς.

Η εγκατάλειψη του Άξονα και η ένοπλη αντίσταση των ιταλών στρατιωτικών επέσυραν τη μήνιν του Ράιχ και προσωπικά του ίδιου του Χίτλερ, ο οποίος έδωσε εντολή να τεθεί σε εφαρμογή η Επιχείρηση Verrat (Προδοσία), που αποσκοπούσε στην παραδειγματική τιμωρία και την πλήρη εξόντωση των πρώην συμμάχων του (χαρακτηριστικό είναι ότι είχε δοθεί εντολή να μην πιαστούν αιχμάλωτοι).

Οι παραδοθέντες Ιταλοί εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς εν ψυχρώ, ανηλεώς και κατά παράβαση κάθε διεθνούς συμβάσεως περί μεταχειρίσεως και προστασίας των αιχμαλώτων πολέμου.

Υπολογίζεται ότι το τρίτο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου του 1943 δολοφονήθηκαν κατ’ αυτόν τον τρόπο 5.200 ιταλοί στρατιωτικοί που είχαν παραδώσει τα όπλα τους στους Γερμανούς.

Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, ότι σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις ο συνολικός αριθμός των Ιταλών που έχασαν τη ζωή τους (μαζί με τους απολεσθέντες στη θάλασσα) ανήλθε σε 9.600.

Όσο για τους Κεφαλλονίτες, αυτοί υποχρεώθηκαν είτε να σκάψουν ομαδικούς τάφους είτε να γεμίσουν τις δεξαμενές και τα πηγάδια των σπιτιών τους με τα πτώματα των φονευθέντων ιταλών αιχμαλώτων πολέμου.