Αλλαγή πλεύσης από τον Ερντογάν λίγο πριν τη Σύνοδο Κορυφής – Ο φόβος των κυρώσεων και η παρέμβαση Μακρόν

Σε στροφή 180 μοιρών προχωρά ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος, όπως όλα δείχνουν, αποφάσισε να απομακρυνθεί από τη συνήθη έως σήμερα επιθετική πολιτική του στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο δίνοντας περιθώριο για διπλωματική επίλυση των διαφορών που έχει η Άγκυρα με την Αθήνα και τη Λευκωσία.

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές η αλλαγή στάσης του Τούρκου προέδρου οφείλεται κυρίως στην απειλή των ευρωπαϊκών κυρώσεων. Όλο το προηγούμενο διάστημα η Άγκυρα έπαιξε το χαρτί της επιθετικότητας επιδιώκοντας να αναλάβει τον ρόλο της περιφερειακής δύναμης στην περιοχή επηρεάζοντας τις εξελίξεις.

Το σχέδιο του Ερντογάν βρήκε ωστόσο ένα απροσπέλαστο εμπόδιο. Η Γαλλία, μετά την ντε φάκτο απόσυρση των ΗΠΑ από τα τεκταινόμενα στη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου, επιθυμεί να πάρει τη σκυτάλη ελέγχοντας αυτή την κρίσιμη γεωπολιτικά περιοχή.

Η αταλάντευτη στήριξη του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν στην Ελλάδα και την Κύπρο έναντι της τουρκικής επιθετικότητας, όλο το προηγούμενο διάστημα, κατέστησαν σαφές στον Ερντογάν ότι η επιβολή κυρώσεων από την Ε.Ε. δεν ήταν αυτή τη φορά ένα πυροτέχνημα -όπως έχει συμβεί στο παρελθόν- αλλά πραγματική απειλή για τη χειμαζόμενη τουρκική οικονομία.

Αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν η στροφή του Ερντογάν ο οποίος το Σάββατο δήλωσε -μέσω Twitter- ότι «η Τουρκία σκοπεύει να δώσει τη μεγαλύτερη δυνατή ευκαιρία στη διπλωματία, με σκοπό την επίλυση των θεμάτων μέσω του διαλόγου κατά τρόπον ώστε να αποκομίσουν κέρδη όλες οι πλευρές. Δεν πρόκειται να δώσουμε σημασία στις αλλεπάλληλες προκλήσεις. Τον λόγο έχει τώρα η διπλωματία. Με το όραμα αυτό, θα συνεχίσουμε να υπερασπιζόμαστε κάθε σταγόνα των υδάτων μας και κάθε σπιθαμή της γης μας μέχρι τέλους» ανέφερε ο Τούρκος Πρόεδρος.

Biz, samimi her çağrıya kulak vererek diplomasiye olabildiğince alan kazandırmak, sorunları diyalog yoluyla herkesin kazanabileceği bir çözüme kavuşturmak niyetindeyiz. Ülkemizin bir damla suyunu da bir karış toprağını da bu vizyonla savunmayı sonuna kadar sürdüreceğiz.

— Recep Tayyip Erdoğan (@RTErdogan) September 19, 2020

Είχε προηγηθεί ανάρτηση του Γάλλου Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος έστειλε μήνυμα στην Άγκυρα με στόχο την επανέναρξη του διαλόγου για την Ανατολική Μεσόγειο.

«Στο Αξαζιό (την πρόσφατη Σύνοδο των MED7 στην Κορσική), στείλαμε ένα καθαρό μήνυμα προς την Τουρκία: ας ανοίξουμε και πάλι έναν υπεύθυνο διάλογο, καλόπιστα και χωρίς αφέλεια», αναφέρει ο Μακρόν στην ανάρτησή του, προσθέτοντας ότι «το ίδιο μήνυμα εστάλη και από το Ευρωκοινοβούλιο. Φαίνεται να έχει εισακουστεί. Ας προχωρήσουμε», έγραψε ο Γάλλος Πρόεδρος.

Ajaccio'da, Türkiye'ye net bir mesaj gönderdik: iyi niyetli, naiflik olmaksızın sorumlu bir diyaloğu yeniden açalım. Bu çağrı bundan böyle Avrupa Parlamentosu’nun da çağrısı. Görünüşe göre de işitilmiş. İlerleyelim.

— Emmanuel Macron (@EmmanuelMacron) September 19, 2020

Ένα βήμα πριν την έναρξη διερευνητικών επαφών  – Ορόσημο η Σύνοδος Κορυφής

Πλέον, Αθήνα και Άγκυρα βρίσκονται ένα βήμα πριν την επανέναρξη του διαλόγου καθώς οι παρασκηνιακές διαβουλεύσεις έχουν ενταθεί τις τελευταίες ημέρες.

Μέσα στα επόμενα 24ωρα, πιθανότατα πριν τη Σύνοδο Κορυφής την ερχόμενη Πέμπτη και Παρασκευή, θα ανακοινωθεί ο 61ος γύρος συνομιλιών για το θέμα των θαλασσίων ζωνών, ενώ διπλωματικές πηγές ανέφεραν ότι σε τηλεφωνική επικοινωνία του υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια, με τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, διαπιστώθηκε πρόοδος στις διεργασίες για τη θέσπιση μηχανισμού αποκλιμάκωσης της έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο.

Σημείωναν, δε, πως θα υπάρξει νέα συνάντηση στρατιωτικών κλιμακίων Ελλάδας – Τουρκίας με τον πρόεδρο της Στρατιωτικής Επιτροπής του ΝΑΤΟ εντός της προσεχούς εβδομάδας.

Στόχος είναι τις επόμενες ώρες να τεθούν οι βάσεις για να ξεκινήσουν οι διερευνητικές επαφές, με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να αποκαλύπτει ότι υπάρχει αποκατάσταση της επικοινωνίας μεταξύ των συμβούλων των ηγετών των δύο χωρών. Ενδεχομένως, αυτό να γίνει και έπειτα από μία επικοινωνία του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν που θα επισφραγίσει τις εξελίξεις.

Η κυβέρνηση, όπως έχει τονίσει ο πρωθυπουργός, είναι διατεθειμένη να συζητήσει με την Άγκυρα, μέσω διερευνητικών συνομιλιών, για το ένα και μοναδικό θέμα. Δηλαδή, την οριοθέτηση των Θαλασσίων Ζωνών στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.

«Θέλω να είμαι ξεκάθαρος: Ότι, εάν δε φτάσουμε σε συμφωνία, είμαστε διατεθειμένοι να φέρουμε το ζήτημα στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Και θα σεβαστούμε την απόφαση, η οποία θα βασίζεται σε συνυποσχετικό, το οποίο θα υπογράψουμε με την Τουρκία. Θα ζητάμε από το Δικαστήριο να λάβει απόφαση επάνω στο ζήτημα που θα έχουμε θέσει. Σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, όταν δύο χώρες διεκδικούν δικαιώματα σε μια θαλάσσια περιοχή, δεν επιτρέπονται οι μονομερείς ενέργειες. Είναι απολύτως καθαρό. Όταν έχουμε μία διαφωνία, δεν επιτρέπεται να γίνονται μονομερείς ενέργειες. Νομίζω ότι αυτό το σαφές μήνυμα έχει σταλεί στην Τουρκία» σημείωσε προ ημερών ο πρωθυπουργός.

«Είμαστε απολύτως έτοιμοι για διάλογο, αλλά χωρίς προσχηματικά επικοινωνιακά τεχνάσματα» είναι στο ίδιο μήκος κύματος το μήνυμα του υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια, στην Άγκυρα λίγες ημέρες πριν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Ο υπουργός Εξωτερικών, σε συνέντευξή του στη «Ναυτεμπορική» τονίζει πως για να υπάρξει ουσιαστική συζήτηση πρέπει να σταματήσουν οι προκλήσεις και οι απειλές, ενώ σημειώνει πως «δυστυχώς διακρίνουμε μια επίμονη προσπάθεια από την Τουρκία να θέσει μονομερώς ζητήματα υπονομεύοντας τις επαφές πριν καν επανεκκινήσουν».

Παράλληλα, υπογραμμίζει πως, εφόσον οι συζητήσεις δεν οδηγήσουν σε λύση, «υπάρχει πάντα η επιλογή της προσφυγής σε ένα δικαιοδοτικό όργανο, όπως το Δικαστήριο της Χάγης, για την επίλυση της γνωστής, μόνης διαφοράς», κάνοντας αναφορά στην «επικράτηση του Διεθνούς Δικαίου επί της πολιτικής των κανονιοφόρων».

Επίσκεψη Πομπέο στην Αθήνα

Την ίδια στιγμή, και σε συνέχεια των εντατικών διπλωματικών επαφών που πραγματοποιούνται τόσο από την ΕΕ όσο και από τις ΗΠΑ προκειμένου Αθήνα και Άγκυρα να καθίσουν στο τραπέζι των συζητήσεων, πληροφορίες κάνουν λόγο για επίσκεψη του επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας, Μάικ Πομπέο, στη χώρα μας την ερχόμενη εβδομάδα.

Χωρίς μέχρι στιγμής να έχει οριστικοποιηθεί ή ανακοινωθεί επισήμως κάτι, οι πληροφορίες αναφέρουν πως ο Μάικ Πομπέο αναμένεται να επισκεφτεί την Αθήνα στα τέλη Σεπτεμβρίου. Όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές, ο αμερικανός αξιωματούχος θα μιλήσει σε Συνέδριο στη Θεσσαλονίκη, ενώ θα επισκεφτεί και την Κρήτη και συγκεκριμένα πρωτίστως, τη βάση της Σούδας.

Ο Μάικ Πομπέο έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην αποκλιμάκωση της έντασης με την Τουρκία, ενώ την προηγούμενη εβδομάδα σημειώνεται πως πραγματοποίησε επίσκεψη – αστραπή στη Λευκωσία, όπου και έστειλε μήνυμα υπέρ του διαλόγου.