Προσφυγικό: Η Ευρώπη ενδίδει στις απειλές των ξενοφοβικών πιέσεων – Τι προβλέπει το «νέο Δουβλίνο»

Στις απειλές και τις ξενοφοβικές τάσεις ευρωπαϊκών κρατών φαίνεται πως υποχώρησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εγκαταλείποντας την ιδέα της υποχρεωτικής ποσόστωσης των προσφύγων στα κράτη- μέλη της ΕΕ, στο νέο σχέδιο για μεταναστευτικό που παρουσιάστηκε σήμερα.

Με το νέο σύμφωνο, ουσιαστικά, οι ευρωπαϊκές χώρες μπορούν να επιλέξουν ανάμεσα στο αν θέλουν να δεχτούν πρόσφυγες ή αν επιθυμούν, αλλιώς, να αναλάβουν την ευθύνη για επιστροφές στις χώρες καταγωγής τους.

Η ΕΕ επιχειρεί να αφήσει πίσω το Δουβλίνο, το οποίο, σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της Κομισιόν, Μαργαρίτης Σχοινάς, δεν ανταποκρίνεται στη σημερινή πραγματικότητα.

Η πρόσφατη πυρκαγιά στον καταυλισμό προσφύγων στη Μόρια ήταν «μια έντονη υπενθύμιση» της ανάγκης για δράση.

«Η μετανάστευση είναι περίπλοκη, το παλιό σύστημα για την αντιμετώπισή της στην Ευρώπη δεν λειτουργεί πλέον» σημείωσε η Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν πριν από την παρουσίαση του νέου σχεδίου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο.

Η απόφαση αυτή φαίνεται ωστόσο να «χαϊδεύει» τα αυτιά όσων κυβερνήσεων δεν επιθυμούσαν να δεχτούν πρόσφυγες και υιοθετούσαν αντιμεταναστευτική πολιτική, όπως η Ουγγαρία του Βίκτορ Όρμπαν, η Αυστρία, η Τσεχία, η Πολωνία και η Σλοβακία.

Καταρρίπτεται με αυτόν τον τρόπο το αφήγημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης περί αλληλεγγύης, καθώς –και με υπογραφή πια της Κομισιόν- οι χώρες πρώτης υποδοχής –Ελλάδα, Ιταλία και Ισπανία- θα συνεχίσουν να κουβαλούν το κύριο βάρος της κρίσης.

Ωστόσο, καθώς η Κομισιόν φαίνεται να μην εμπιστεύεται την… καλή θέληση των ευρωπαϊκών κρατών. Ως κίνητρο για να δεχθούν πρόσφυγες ή αιτούντες άσυλο, οι «απρόθυμες» χώρες θα λαμβάνουν 10.000 ευρώ για κάθε ενήλικο, από χρήματα του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού.

Ο υποχρεωτικός μηχανισμός αλληλεγγύης

Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσπαθεί να επιλύσει ένα μεγάλο πρόβλημα, το γεγονός ότι δεν έχουμε ενιαία πολιτική μετανάστευσης και ασύλου δήλωσε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Μαργαρίτης Σχοινάς στον ΣΚΑΙ, τονίζοντας πως η ΕΕ με το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση θα εξαντλεί κάθε δυνατότητα για να ικανοποιείται το αίτημα των χωρών που αιτούνται αλληλεγγύη.

Σύμφωνα με τον Μαργαρίτη Σχοινά, αν μία χώρα υπόκειται σε μεταναστευτική «πίεση» μπορεί ωστόσο να ζητήσει την ενεργοποίηση ενός «υποχρεωτικού μηχανισμού αλληλεγγύης», ο οποίος πρέπει να αποφασιστεί από την Επιτροπή, η οποία θα «επιβάλλει» από μόνη της το ποσοστό αλληλεγγύης που λείπει.

Όπως εξήγησε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, το νέο σχέδιο της Ευρώπης για την μετανάστευση δεν είναι ούτε λογικό, ούτε δεδομένο ότι θα ευνοήσει χώρες, που δεν είναι θετικά διακείμενες ως προς το να υποδεχτούν πρόσφυγες και μετανάστες ώστε να διαλέξουν την πιο συμφέρουσα για αυτές λύση ενδεχομένως επιβαρύνοντας περισσότερο τις χώρες υποδοχής.

«Στο νέο σύστημα της μόνιμης, αποτελεσματικής και εξασφαλισμένης αλληλεγγύης θα εξαντλήσουμε κάθε δυνατότητα να ικανοποιήσουμε το αίτημα των χωρών που ζητούν αλληλεγγύη» τόνισε προσθέτοντας πως εάν αυτό για τον οποιονδήποτε λόγο δεν καταστεί εφικτό, η ΕΕ θα έχει την δυνατότητα να παρέμβει ως έσχατος κριτής και με μια πράξη νομική να επιβάλλει το ποσοστό αλληλεγγύης που μας λείπει.

Μεγαλύτερη αυστηρότητα στις επιστροφές

Μεγαλύτερη αυστηρότητα όσον αφορά τις επιστροφές παράτυπων μεταναστών, αυξημένοι έλεγχοι στα εξωτερικά σύνορα, επιτάχυνση των διαδικασιών συμπεριλαμβάνει μεταξύ άλλων το σύμφωνο.

Η πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν υπεραμύνθηκε μιας «δίκαιης και λογικής» ισορροπίας ανάμεσα στην «ευθύνη και την αλληλεγγύη» μεταξύ των 27. «Πρέπει να βρούμε μακροπρόθεσμες λύσεις για τη μετανάστευση», δήλωσε, υπογραμμίζοντας πως η πυρκαγιά στον καταυλισμό της Μόριας ήταν μια έντονη υπενθύμιση της ανάγκης για δράση.

Πέντε χρόνια μετά την κρίση του 2015, αυτό το νέο «Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο» προβλέπει πως οι χώρες της ΕΕ που δεν θέλουν να πάρουν αιτούντες ασύλου σε περίπτωση αύξησης των μεταναστευτικών ροών πρέπει αντίθετα να συμμετάσχουν στις επιστροφές όσων η αίτησή τους για άσυλο απορρίπτεται από τις ευρωπαϊκές χώρες στις οποίες έφθασαν, προς τις χώρες προέλευσής τους.

Ωστόσο το προτεινόμενο αυτό σύμφωνο προτείνει την προστασία από δικαστικές διώξεις των ΜΚΟ που διασώζουν μετανάστες στη θάλασσα.

Αλλάζει η επεξεργασία αιτήσεων ασύλου

Αναθεωρεί επίσης την αρχή που συνίσταται στο να ανατίθεται στην πρώτη χώρα εισόδου ενός μετανάστη στην ΕΕ η ευθύνη της επεξεργασίας του αιτήματός του για άσυλο.

Αυτός ο κανονισμός του Δουβλίνου, που είναι αυτή τη στιγμή ο πυλώνας του συστήματος ασύλου στην Ευρώπη, δεν έχει σταματήσει να τροφοδοτεί τις εντάσεις ανάμεσα στους 27, λόγω του βάρους που εναποθέτει στις χώρες που λόγω γεωγραφικής θέσης είναι στην πρώτη γραμμή των αφίξεων.

Στην πρόταση της Επιτροπής, η χώρα που είναι υπεύθυνη για το αίτημα ασύλου θα μπορεί να είναι εκείνη στην οποία ένας μετανάστης έχει αδελφό ή αδελφή, στην οποία έχει εργαστεί ή σπουδάζει.

Επίσης η χώρα που έχει χορηγήσει βίζα σε έναν μετανάστη θα είναι εκείνη που θα πρέπει να επιφορτισθεί με την αίτηση ασύλου.

Σε διαφορετική περίπτωση, αυτές οι χώρες πρώτης εισόδου θα παραμείνουν υπεύθυνες για την αίτηση ασύλου.

Προβλέπεται επίσης μια πιο γρήγορη διαδικασία ώστε να απορρίπτονται πιο γρήγορα οι μετανάστες που έχουν λίγες πιθανότητες να λάβουν διεθνή προστασία.

Πρόκειται, σύμφωνα με την Επιτροπή, για εκείνους που έρχονται από χώρες που είχαν ένα θετικό ποσοστό απόκρισης σε αιτήματα ασύλου μικρότερο του 20% όπως η Τυνησία ή το Μαρόκο. Για αυτούς, η επεξεργασία του αιτήματος ασύλου γίνεται στα σύνορα και σε ένα διάστημα 12 εβδομάδων.

Δείτε εδώ το σύμφωνο που αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα της ΕΕ.

Επικρίσεις κατά της Κομισιόν – Ευρώπη-φρούριο

Έντονες επικρίσεις δέχεται η πρόταση της Κομισιόν για το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, με ΜΚΟ να κατηγορούν την Επιτροπή, ότι υποχώρησε στις πιο εχθρικές προς την υποδοχή των μεταναστών χώρες.

Η πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν υπεραμύνθηκε μιας «δίκαιης και λογικής» ισορροπίας ανάμεσα στην «ευθύνη και την αλληλεγγύη» μεταξύ των 27. «Πρέπει να βρούμε μακροπρόθεσμες λύσεις για τη μετανάστευση», δήλωσε, υπογραμμίζοντας πως η πυρκαγιά στον καταυλισμό της Μόριας ήταν μια έντονη υπενθύμιση της ανάγκης για δράση.

Η ΜΚΟ Oxfam κατηγόρησε την Επιτροπή ότι «υποκύπτει στις αντιμεταναστευτικές κυβερνήσεις». Για τον ειδικό στο μεταναστευτικό Ιβ Πασκουό, η Επιτροπή «αναδιευθετεί ένα σύνολο χωρίς πραγματικό σχέδιο, χωρίς δομή, χωρίς σκελετό».

«Είναι ένας συμβιβασμός ανάμεσα στη μικροψυχία και την ξενοφοβία» γράφει στο Twitter ο Βέλγος ερευνητής Φρανουά Γκεμέν, λέγοντας πως πρόκειται για «τις ίδιες συνταγές που αποτυγχάνουν εδώ και 20 χρόνια, και την ίδια λογική της Ευρώπης φρούριο».

Το σχέδιο της Κομισιόν να γίνει αποδεκτό από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Ευρωκοινοβούλιο, μια δύσκολη διαδικασία, αφού το μεταναστευτικό είναι εδώ και χρόνια το «αγκάθι» στις σχέσεις μεταξύ των κρατών μελών. Ο χρονικός ορίζοντας τελικής έγκρισης της πρότασης, αν τελικά εγκριθεί, παραμένει άγνωστος.