Διπλωματικός μαραθώνιος Μητσοτάκη – Ερντογάν ενόψει της Συνόδου Κορυφής: Τι επιδιώκει η Άγκυρα, οι κινήσεις της Αθήνας

Σε μπαράζ διπλωματικών επαφών επιδίδεται τα τελευταία εικοσιτετράωρα ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με στόχο να κατοχυρώσει τις θέσεις του ενόψει του έναρξης του 61ου γύρου των διερευνητικών επαφών μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας αλλά και την επικοινωνία που ενδέχεται να έχει σύντομα με τον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Το ενδεχόμενο αυτό άφησε ανοικτό ο ίδιος ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας, ακόμα και πριν από την εξ’ αναβολής Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 1-2 Οκτωβρίου, ενώ ακόμα και η τουρκική εφημερίδα Hurriyet έγραψε ότι ο Τούρκος πρόεδρος έδειξε θετική διάθεση κατά τη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης που είχε με την Άνγκελα Μέρκελ και τον Εμμανουέλ Μακρόν την Τρίτη.

Βασικός άξονας της διπλωματικής στροφής του Τούρκου προέδρου είναι να πείσει τους Ευρωπαίους ηγέτες και αξιωματούχους ότι για την ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο δεν ευθύνεται η επιθετική πολιτική της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο, αλλά η Ελλάδα «με τις μαξιμαλιστικές θέσεις της» και η Κύπρος η οποία «αγνοεί τους Τουρκοκυπρίους».

Στόχος του Ερντογάν είναι όταν πάει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων να μην βρίσκεται σε θέση άμυνας, αλλά να έχει αντιστρέψει τους όρους και το κλίμα παρουσιάζοντας τη χώρα του ως εκείνη που εξαρχής υποστήριζε τον διάλογο και επιδίωκε την επανέναρξη των διπλωματικών επαφών με την Αθήνα.

Ο Τούρκος πρόεδρος έχει ήδη συνομιλήσει με την Άγκελα Μέρκελ, τον Σαρλ Μισέλ  και τον Εμανουέλ Μακρόν, ενώ ακολούθησαν οι επαφές του μέσω τηλεδιάσκεψης με την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, και τηλεφωνικώς με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ.

Μητσοτάκης: Απαιτείται συνέχεια και συνέπεια από την Τουρκία για να υπάρξει αποκλιμάκωση

«Θετικό βήμα επαναπροσέγγισης» χαρακτήρισε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης τη συμφωνία για την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών. Κατά τη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης κορυφής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος ο κ. Μητσοτάκης τόνισε ότι απαιτείται να υπάρξει «συνέχεια και συνέπεια από την τουρκική πλευρά» για να επιτευχθεί ουσιαστική αποκλιμάκωση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, θέτοντας ως προϋπόθεση την ανάγκη να τερματιστούν οι προκλήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ.

Απομακρύνεται το ενδεχόμενο κυρώσεων

Με αυτά τα δεδομένα το ζήτημα της επιβολής κυρώσεων παρόλο που τυπικά παραμένει ενεργό στην πραγματικότητα έχει αποδυναμωθεί καθώς θα τορπίλιζε το κλίμα διαλόγου τον οποίο προωθεί πρωτίστως η Γερμανία έχοντας τη στήριξη και της Γαλλίας.

Η Καγκελαρία χαιρέτισε την έναρξη των διερευνητικών επαφών μέσω δηλώσεων του κυβερνητικού εκπρόσωπου Στέφεν Ζάιμπερτ ο οποίος τόνισε ότι η Γερμανική κυβέρνηση «επιδοκιμάζει το γεγονός ότι η Ελλάδα και η Τουρκία συμφώνησαν να ξαναρχίσουν σύντομα τις διμερείς διερευνητικές συνομιλίες» και επί της ουσίας επιδόθηκε σε μισόλογα για το ζήτημα των κυρώσεων στην εξ’ αναβολής Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ την 1η και 2 Οκτωβρίου.

Μάλιστα σύμφωνα με τη Deutsche Welle η Γερμανική κυβέρνηση και η Άγκελα Μέρκελ θα επιδιώξει να αποτρέψει στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο την επιβολή κυρώσεων κατά της Τουρκίας.

Χαιρετίζουν Κομισιόν και NATO

Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν χαιρέτισε την επικείμενη έναρξη των συνομιλιών Ελλάδας και Τουρκίας κάνοντας λόγο για πολύ χρήσιμη επικοινωνία με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

«Πολύ χρήσιμη συζήτηση με τον Πρόεδρο Ερντογάν σχετικά με τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και τη μετανάστευση. Χαιρετίζω την προγραμματισμένη έναρξη συνομιλιών με την Ελλάδα, οι οποίες είναι απαραίτητες για τη σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο και για μια εποικοδομητική σχέση με την ΕΕ», ανέφερε στο Twitter η επικεφαλής της Κομισιόν.

Very useful exchange with President @RTErdogan on developments in the Eastern Mediterranean and on migration. I welcome the planned launch of talks with Greece, which are essential for stability in the Eastern Mediterranean and for a constructive relationship with the EU. pic.twitter.com/5mWKTh6dZc

— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) September 23, 2020

Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ επίσης καλωσόρισε τις εξελίξεις δηλώνοντας ότι «η Τουρκία και η Ελλάδα είναι πολύτιμοι σύμμαχοι και το ΝΑΤΟ είναι πλατφόρμα διαλόγου».

Spoke with President @RTErdogan about the situation in the #EastMed and the ongoing efforts @NATO for military de-confliction to avoid incidents & accidents. Both Turkey & Greece are valued Allies and #NATO is a platform for dialogue.

— Jens Stoltenberg (@jensstoltenberg) September 23, 2020

Στέιτ Ντιπάρτμεντ : Καλωσορίζει τις διερευνητικές επαφές

Οι ΗΠΑ καλωσορίζουν τα δημοσιεύματα που αναφέρουν ότι «η Ελλάδα και η Τουρκία είναι έτοιμες να ξεκινήσουν διερευνητικές επαφές για τα ζητήματα θαλάσσιων οριοθετήσεων».

«Αυτές οι συζητήσεις έχουν την δυνατότητα να συμβάλουν στην αποκλιμάκωση των περιφερειακών εντάσεων», σημειώνεται στη δήλωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Επιπλέον, καλωσορίζει τον εποικοδομητικό ρόλο που έχει παίξει η Γερμανία στην ενθάρρυνση των δύο πλευρών για την επιστροφή των πλευρών στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Τι επιδιώκει η Τουρκία

Η Άγκυρα επί της ουσίας επιμένει σε έναν διάλογο με θεματολογία ευρύτερη που δεν θα αφορά αποκλειστικά τον καθορισμό θαλάσσιων ζωνών (ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας) και προς σ’ αυτή την κατεύθυνση άλλωστε κινήθηκε και ο Ερντογάν στις συνομιλίες που είχε με τους Ευρωπαίους ηγέτες και τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ.

Προς αυτή την κατεύθυνση λειτουργεί η τουρκική Navtex για ασκήσεις στα νησιά του του Βορειοανατολικού Αιγαίου και συγκεκριμένα αυτή την φορά στη Λήμνο την Τετάρτη και Πέμπτη. Ο συμβολισμός της έκδοσης αυτής της Navtex είναι εμφανής καθώς εκδόθηκε την ώρα που η Αθήνα ανακοίνωνε την έναρξη των διερευνητικών επαφών και συνδέεται με την αξίωση της Τουρκίας για την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Αιγαίου.

Έτσι την στιγμή που Αθήνα και Άγκυρα έδιναν τα χέρια και το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωνε ότι οι διερευνητικές επαφές ξεκινούν το προσεχές διάστημα στην Κωνσταντινούπολη καθώς, σύμφωνα με την εθιμοτυπία, καθώς ο επόμενος γύρος πρέπει να πραγματοποιηθεί στην έδρα του έτερου συνομιλητή (σ.σ. ο προηγούμενος ήταν στην Αθήνα), η Άγκυρα ουσιαστικά καταγγέλλει την Αθήνα ότι παραβιάζει τη συνθήκη της Λωζάνης.

«Το καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης της νήσου Λήμνου, όπως ορίζεται από τη Συνθήκη της Λωζάνης το 1923, έχει παραβιαστεί», σημειώνεται στην τουρκική Navtex.

Οι επόμενες κινήσεις της Αθήνας

Η Αθήνα διαμηνύει πως η ατζέντα αφορά στη συζήτηση της βασικής διαφοράς των ελληνοτουρκικών από το 1974 μέχρι σήμερα, δηλαδή τον καθορισμό θαλασσίων ζωνών υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, και δεν περιλαμβάνει όσα κατά καιρούς ζητά ο Ταγίπ Ερντογάν. Επί τούτου, οι δύο πλευρές θα επιδιώξουν να βρουν κοινό σημείο για τους όρους ενδεχόμενου διαλόγου, κάτι που έσπευσε εξαρχής να ξεκαθαρίσει ο Νίκος Δένδιας, ο οποίος διευκρίνισε πως δεν πρόκειται για διαπραγματεύσεις αλλά για συζητήσεις που θα καθορίσουν τους κανόνες βάσει των οποίων θα προκύψουν διαπραγματεύσεις.

«Αυτό που είχε διαφανεί από την πρώτη αποκλιμάκωση που επιχείρησε η Τουρκία μετουσιώνεται σε κάτι χειροπιαστό που είναι η επανέναρξη των επαφών, κάτι που λόγω της αναβολής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, πάει για αργότερα» είπε ο κ. Πέτσας τονίζοντας πως το σημαντικό είναι ότι εφόσον ξεκινήσουν οι διερευνητικές επαφές να πάμε σε μία ύφεση της προκλητικής συμπεριφοράς.

«Είναι αδιανόητο να συζητούμε για την οριοθέτηση των θαλασσίων μας ζωνών και να βλέπουμε πλοία στην περιοχή» σημείωσε.

Επανέλαβε πως υπάρχει απόλυτος συντονισμός με την Κύπρο και πως αυτό που έχει σημασία τώρα είναι πώς φτάνουμε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο: «Θα φτάσουμε με ένα κατάλογο κυρώσεων που έχει υιοθετηθεί από το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων και θα εγκριθεί από τους ηγέτες σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αλλά αυτό που θα απασχολήσει κυρίως αυτές τις ημέρες προετοιμασίας και τις δια ζώσης επαφές των ηγετών είναι με ποιο τρόπο θα ενεργοποιηθούν αυτές οι κυρώσεις σε περίπτωση συνέχισης της προκλητικής συμπεριφοράς, για παράδειγμα στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας».

Συρίγος: Θα υπάρξουν μέτρα κατά της Τουρκίας και θα εφαρμοστούν ανά πάσα στιγμή

Την άποψη ότι θα υπάρξει κατάλογος μέτρων από πλευράς Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα οποία θα εφαρμοστούν ανά πάσα στιγμή εναντίον της Τουρκίας εξέφρασε ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και βουλευτής της ΝΔ Άγγελος Συρίγος.

Μιλώντας στον Σκάι ο κ. Συρίγος ανέφερε ότι το ενδεχόμενο κυρώσεων ακυρώνει την τουρκική πολιτική στην Ανατολική Μεσόγειο καθώς η Άγκυρα «φοβάται τις επιπτώσεις στην οικονομία της και γι’ αυτό προσπαθεί να το αποφύγει».

«Οι Τούρκοι παραμένουν με δύο πλοία εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Θα δούμε κατά πόσο θα επιμείνει με το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Όσο επιμένει τόσο θα μειώνονται οι προϋποθέσεις να βρεθεί μια λύση. Εμείς θα πρέπει να κινηθούμε γρήγορα και αν δεν υπάρξουν απαντήσεις να πάμε στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης», πρόσθεσε ο βουλευτής της ΝΔ.