Γιατί η Τουρκία χάνει σιγά – σιγά τους συμμάχους της στη Μέση Ανατολή

Η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας υπό τον πρόεδρο Ερντογάν έχει καταστρέψει τους δεσμούς της χώρας με τον αραβικό κόσμο. Η εποχή κατά την οποία ο Ερντογάν και τα μέλη του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης θεωρούσαν ότι η ισλαμιστική τους ταυτότητα θα έφερνε αυτομάτως πιο κοντά την Τουρκία με τις αραβικές χώρες, έχουν περάσει ανεπιστρεπτί.

Η έντονη κριτική του Ερντογάν προς το Ισραήλ, αφότου ήρθε στην εξουσία πριν από δύο δεκαετίες, αρχικά κέρδισε τα εύσημα από τους αραβες ηγέτες. Αυτό όμως ξεχάστηκε γρήγορα όταν άρχισε να δείχνει έντονα την υποστήριξή του προς τη Μουσουλμανική Αδελφότητα. Με την εξαίρεση του Κατάρ, που έχει πολλούς λόγους να συμπαρατάσσεται με την Αγκυρα, ο Ερντογάν σήμερα δεν έχει πλέον κανένα φίλο μεταξύ των αράβων ηγετών, παρατηρεί η ιστοσελίδα Al-Monitor.

Τα τελευταία πλήγματα

Εν τω μεταξύ, ο αριθμός των αράβων εχθρών της Τουρκίας και των αντιπάλων έχει διπλασιαστεί σε σύγκριση με την κατάσταση προ του 2002, όταν το κόμμα του Ερντογάν ήρθε για πρώτη φορά στην εξουσία. Οι πρόσφατες αποφάσεις των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και του Μπαχρέιν να εξομαλύνουν τις διπλωματικές τους σχέσεις με το Ισραήλ είναι μόνο τα τελευταία πλήγματα για την Αγκυρα, σε μια περιοχή στην οποία κάποτε φιλοδοξούσε να αναδειχθεί σε ηγετική δύναμη.

Τώρα η τουρκική κυβέρνηση προσπαθεί να μη χάσει άλλο πολιτικό έδαφος στην περιοχή, με δεδομένο ότι και άλλες αραβικές χώρες σκέφτονται να ακολουθήσουν το παράδειγμα των ΗΑΕ και του Μπαχρέιν. Η Αγκυρα αντέδρασε έντονα τον Αύγουστο με την απόφαση των ΗΕΑ για εξομάλυνση των διπλωματικών σχέσεων με το Ισραήλ κατηγορώντας το κράτος του Κόλπου ότι «προδίδει τον παλαιστινιακό σκοπό για να εξυπηρετήσει τα στενά του συμφέροντα».

Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, όμως, απλά έκαναν αυτό που η ίδια η Τουρκία είχε κάνει το 1949 όταν αναγνώρισε το κράτος του Ισραήλ και συνήψε διπλωματικές σχέσεις μαζί του. Τουρκία και Ισραήλ συνεχίζουν να έχουν δεσμούς και πρεσβείες σήμερα, παρά την κρίση στις σχέσεις τους.  Το Ιράν αποτελεί την κύρια ανησυχία των σουνιτικών κυβερνήσεων της περιοχής σήμερα, ιδιαίτερα μεταξύ των κρατών του Κόλπου και κυρίως της Σαουδικής Αραβίας. Ομως, πολλοί αναλυτές θεωρούν πως το γεγονός ότι η Αγκυρα μπερδεύεται στις αραβικές υποθέσεις και το ότι υποστηρίζει διακαώς τη Μουσουλμανική Αδελφότητα συνέβαλαν επίσης στο να οδηγηθούν κάποιες κυβερνήσεις της περιοχής πιο κοντά στο Ισραήλ.

Η Τουρκία μπορεί να καλεί άλλες χώρες να μην μπερδεύονται στα εσωτερικά της θέματα, η ίδια, όμως, τον τελευταίο καιρό έχει εμπλακεί στην Αίγυπτο, τη Συρία και τη Λιβύη προσπαθώντας να φέρει στην εξουσία των χωρών αυτών, κυβερνήσεις που διάκεινται θετικά απέναντί της.

Πλέον η Τουρκία παραμένει η μόνη περιφερειακή δύναμη που συνεχίζει να υποστηρίζει ενεργά τη Μουσουλμανική Αδελφότητα και να δίνει καταφύγιο στα στελέχη της, που εκδιώκονται από τις αραβικές χώρες. Η συνάντηση του Ερντογάν με στελέχη της Χαμάς στην Κωνσταντινούπολη στις 22 Αυγούστου προκάλεσε μια οργισμένη απάντηση από την Ουάσιγκτον, η οποία έχει χαρακτηρίσει την οργάνωση «τρομοκρατική». Η Αγκυρα απάντησε τονίζοντας πως η Χαμάς είναι δημοκρατικά εκλεγμένη και αντεπιτέθηκε στην αμερικανική κυβέρνηση κατηγορώντας την ότι υποστηρίζει ομάδες τις οποίες η Τουρκία θεωρεί τρομοκρατικές (δηλαδή τους κούρδους μαχητές).