«Χάνουμε τον έλεγχο»: Η δεύτερη πράξη της τραγωδίας του κοροναϊού ξεκινά στην Ευρώπη

Με την πρώτη ματιά, τα πράγματα δεν φαίνονται τόσο άσχημα. Αν και τα κρούσματα κοροναϊού έχουν φτάσει σε αριθμούς – ρεκόρ στο δεύτερο κύμα της πανδημίας στην Ευρώπη, οι θάνατοι εξακολουθούν να είναι πολύ λιγότεροι σε σχέση με την κορύφωση του Απριλίου.

Όμως οι ειδικοί συμφωνούν ότι όλα τα σημάδια παραπέμπουν σε ακόμη μεγαλύτερη τραγωδία το χειμώνα.

Τα νοσοκομεία της Ευρώπης, πλέον είναι πιο εξοπλισμένα για τη θεραπεία του κοροναϊού. Μέτρα όπως η κοινωνική αποστασιοποίηση και η χρήση μάσκας έχουν μετατραπεί σε κανονικότητα και η τελευταία εξάπλωση της ασθένειας αφορούσε κυρίως τα νεότερα άτομα που ήταν λιγότερο πιθανό να πεθάνουν σε περίπτωση που κολλούσαν τον ιό.

Όμως οι ψυχρότεροι μήνες έρχονται και μαζί τους και η περίοδος της γρίπης. Οι λοιμώξεις εξαπλώνονται στους ηλικιωμένους, και υπάρχουν ενδείξεις ότι οι άνθρωποι έχουν αρχίσει να εξαντλούνται από τη συμμόρφωση στους περιορισμούς.

«Προφανώς δεν έχουμε ουσιαστικές μεθόδους αποτροπής της κυκλοφορίας του κοροναϊού, εκτός από τα lockdown ή τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης και τα λοιπά. Δεν έχουμε ακόμη εμβόλιο», τονίζει ο Μάικλ Χεντ, επικεφαλής ερευνητής παγκόσμιας υγείας στο Πανεπιστήμιο του Σάουθαμπτον στη Βρετανία, μιλώντας στο CNN.

Αν και δεν περιμένει οι νεκροί να φτάσουν τους αριθμούς του πρώτου κύματος, ο Χεντ προσθέτει: «Θα δούμε μεγάλη εξάπλωση των κρουσμάτων, θα δούμε πολλές νοσηλείες και οι υπηρεσίες υγείας μας θα επιβαρυνθούν πολύ».

«Και θα υπάρξουν πολλοί νεκροί».

Από τους νέους στους ηλικιωμένους

Τα κρούσματα κοροναϊού που καταγράφονται στην Ευρώπη έφτασαν το ρεκόρ των 52.418 κατά μέσο όρο εβδομάδας την Τρίτη, σύμφωνα με ανάλυση του CNN σε στοιχεία του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς. Όμως καταγράφηκαν μόλις 556 νέοι θάνατοι, σε σύγκριση με τους 4.134 ημερήσιους θανάτους (από 31.852 κρούσματα) του εβδομαδιαίου μέσου όρου στις 10 Απριλίου.

Συγκριτικά, ο αντίστοιχος μέσος όρος κρουσμάτων την Τρίτη στην Αμερική ήταν 44.547 με 722 θανάτους. Οι ΗΠΑ έχουν πληθυσμό 366 εκατομμυρίων, ενώ η Ευρώπη 750 εκατομμυρίων.

Τα νοσοκομεία πλέον είναι πιο ικανά να διαγνώσουν και να θεραπεύσουν τον ιό, πράγμα που σημαίνει ότι η θνητότητα στους ασθενείς ΜΕΘ σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες έχει πέσει από το 50% της άνοιξης στο 20%, εκτιμά ο Χεντ.

Όμως η Βουλγαρία, η Κροατία, η Μάλτα, η Ρουμανία και η Ισπανία βιώνουν σταθερή αύξηση των κρουσμάτων τους.

Την πρώτη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου, το μεγαλύτερο μερίδιο των νέων κρουσμάτων αφορούσε ακόμη τα άτομα 25 έως 40 ετών, σύμφωνα με τον διευθυντή του ΠΟΥ για την Ευρώπη, Χανς Κλούγκε. Όμως υπήρξε και αύξηση των κρουσμάτων σε ομάδες μεγαλύτερης ηλικίας (50 – 79 ετών).

Ο Χεντ προειδοποιεί ότι η αύξηση των κρουσμάτων «κάποια στιγμή θα οδηγήσει σε λοιμώξεις μεταξύ ηλικιωμένων πληθυσμών με μεγαλύτερα ποσοστά θνητότητας».

«Βλέπουμε το ποσοστό των κρουσμάτων σε μεγαλύτερες ηλικίες και ευπαθείς πληθυσμούς να αυξάνεται ξανά σε όλες τις χώρες της Ευρώπης», τονίζει στο CNN. «Επομένως, στην πραγματικότητα έχουμε να κάνουμε με ένα προβλέψιμο μοτίβο. Σε όλη τη Βρετανία και τη Γαλλία ή την Ισπανία είδαμε τους νεότερους πληθυσμούς να μολύνονται, και μετά από τέσσερις ή έξι εβδομάδες… βλέπουμε ότι κολλούν τον ιό και οι ηλικιωμένοι».

Ο Χεντ προσθέτει ότι όσο περισσότερα είναι τα κρούσματα στην κοινότητα, τόσο περισσότερες ευκαιρίες έχει ο ιός να εισβάλει σε χώρους όπως οι οίκοι ευγηρίας με «μια μεγάλη αύξηση στις εξάρσεις σε γηροκομεία εδώ στη Βρετανία στη διάρκεια του τελευταίου μήνα περίπου».

Βάρος για τα νοσοκομεία

Η έναρξη της περιόδου της γρίπης αποτελεί επίσης αιτία για «τεράστια ανησυχία», εξαιτίας του πιθανού βάρους στις υπηρεσίες υγείας, συμπληρώνει ο Χεντ. Η Γαλλία, που κατέγραψε την μεγαλύτερη ημερήσια αύξηση κρουσμάτων στα 13.498 το περασμένο Σάββατο, είδε τον αριθμό των ατόμων σε ΜΕΘ να αυξάνεται κατά 25% την περασμένη εβδομάδα.

Οι θάνατοι δεν είναι το μόνο πρόβλημα. Η πίεση στα νοσοκομεία αυξάνεται και από τον αριθμό εκείνων που υποφέρουν από τις μακροχρόνιες επιπλοκές του κοροναϊού, για περισσότερο από ένα μήνα μετά την ανάρρωσή τους. «Ακόμη και υγιέστεροι άνθρωποι, με καλή φυσική κατάσταση, εμφανίζουν μακροχρόνιες επιπτώσεις μετά την αρχική λοίμωξη, περίπου στο 10-20% τους», προειδοποιεί.

Όπως λέει, αυτό σημαίνει «ακόμη μεγαλύτερες πιέσεις για τις υπηρεσίες υγείας στους επόμενους μήνες – αν όχι χρόνια».

Ο Πίτερ Ντρόμπακ, γιατρός με ειδίκευση στην παγκόσμια υγεία και διευθυντής του Κέντρου Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας Skoll του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, εξηγεί στο CNN ότι η Ευρώπη θα ήταν «ανεύθυνη» αν επέτρεπε η θνητότητα να επιστρέψει στα επίπεδα του Απριλίου.

Όπως είπε, αν και «δεν έχουμε εντοπίσει κάποιο είδος εποχιακού μοτίβου στον συγκεκριμένο ιό», ο πραγματικός κίνδυνος έγκειται στον καιρό που κρυώνει και ο οποίος θα κλείσει τους ανθρώπους σε εσωτερικούς χώρους, όπου η μετάδοση είναι ευκολότερη.

Αν και οι περισσότερες χώρες πλέον έχουν μεγαλύτερες δυνατότητες για τεστ, ο Ντρόμπακ υποστηρίζει ότι «τα περισσότερα τεστ δεν εξηγούν το μέγεθος της αύξησης των κρουσμάτων που παρατηρούμε στα περισσότερα μέρη», από τη στιγμή που έχει αυξηθεί και το ποσοστό των τεστ που βγαίνουν θετικά.

«Είναι ξεκάθαρο ότι χάνουμε τον έλεγχο», δήλωσε χαρακτηριστικά.

«Γνωρίζουμε αρκετά για τη συμπεριφορά του ιού – για τον τρόπο μετάδοσής του, για το πώς μπορούμε να τον ελέγξουμε, για το πώς μπορούμε να θεραπεύσουμε τους αρρώστους – ώστε να μπορούμε να εξασφαλίσουμε ότι το δεύτερο κύμα της πανδημίας δεν θα είναι τόσο συντριπτικά μεγάλο, επειδή αυτό είναι που θα μας οδηγήσει εντέλει και σε περισσότερους θανάτους και που θα οδηγήσει τα συστήματα υγείας μας στην κατάρρευση».

Καταστροφικό κοκτέιλ

Η αντιμετώπιση του δεύτερου κύματος διαφέρει από χώρα σε χώρα της Ευρώπης. Οι ηγέτες προσπαθούν να εξισορροπήσουν την προστασία της δημόσιας υγείας με την αποτροπή της οικονομικής καταστροφής που προκαλούν τα εθνικά lockdown.

Η Ισπανία κατέγραψε 14.389 κρούσματα την Παρασκευή. Στη Μαδρίτη, η οποία εκπροσωπεί το ένα τρίτο των κρουσμάτων, οι κάτοικοι 37 περιοχών επιτρέπεται να βγουν από το σπίτι μόνο για να πάνε στη δουλειά, στο σχολείο ή για ιατρικούς λόγους, ενώ από τη Δευτέρα τα πάρκα και οι παιδικές χαρές παραμένουν κλειστά.

Η Βρετανία, που κατέγραψε την Τετάρτη τον υψηλότερο αριθμό κρουσμάτων από τον Απρίλιο, έχει περιορίσει τις συναθροίσεις στα έξι άτομα, ενώ οι παμπ και τα εστιατόρια θα κλείνουν στις 10 το βράδυ. Η Τσεχία, που κατέγραψε κρούσματα-ρεκόρ την Παρασκευή, επανεισήγαγε την υποχρεωτική χρήση μάσκας σε εσωτερικούς χώρους στις αρχές του μήνα.

«Το συμπέρασμα είναι ότι το δεύτερο κύμα έχει ήδη φτάσει σε πολλές χώρες της Ευρώπης», τονίζει ο Ντρόμπακ. «Οι πράξεις μας κατά τη διάρκεια των επόμενων εβδομάδων και στη διάρκεια του χειμώνα, θα παίξουν καίριο ρόλο στην αποτροπή της εξάπλωσης. Όμως αν δεν θέσουμε την κατάσταση υπό έλεγχο σύντομα, ειδικά σε περιοχές όπως η Βρετανία, η Ισπανία κι η Γαλλία, είναι βέβαιο ότι θα δούμε μεγάλη αύξηση των θανάτων».

Ο Ντρόμπακ σημειώνει ότι η Ευρώπη πρέπει για άλλη μια φορά να «ισοπεδώσει την καμπύλη» μέσα από την κοινωνική αποστασιοποίηση και τα μέτρα υγιεινής, αλλά και μέσα από εκτεταμένα τεστ και ιχνηλάτηση.

Πιστεύει ότι είναι «απίθανο» οι χώρες να επιστρέψουν σε lockdown, με τους όρους που αυτά συνέβαιναν την άνοιξη, εν μέρει λόγω της αντίδρασης των πολιτών ή της εξάντλησης από τα μέτρα. «Πιστεύω ότι θα είναι δύσκολο να βρούμε την πολιτική και λαϊκή υποστήριξη για κάτι τέτοιο. Νομίζω ότι θα είναι δύσκολο να επιβληθεί. Οι άνθρωποι είναι κουρασμένοι», επισήμανε.

«Από πολλές απόψεις, πιστεύουμε ότι ο χειμώνας θα φέρει μαζί του ένα κατακλυσμιαίο κοκτέιλ παραγόντων, που μπορεί να οδηγήσει στην καταστροφή. Για αυτό και λυπάμαι που δεν αξιοποιήσαμε καλύτερα το καλοκαίρι, προκειμένου πραγματικά να συντρίψουμε τον ιό και να είμαστε σίγουροι ότι είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι».