10 χρόνια «Δι@ύγεια» – Το επόμενο βήμα μιας θεσμικής επανάστασης

Κάποτε είχαμε ως οδηγό για τις μικρές αθώες λεπτομέρειες για κάθε λογής αποφάσεις (π.χ προσλήψεις, αναθέσεις, συμβάσεις) που με ιδιαίτερη επιμέλεια ξεχνούσαν τα κυβερνητικά στελέχη αλλά και οι άμεσοι συνεργάτες τους στη δημόσια διοίκηση το ΦΕΚ – το Φύλλο Εφημερίδας της Κυβερνήσεως. Τα τελευταία χρόνια μάθαμε να ζούμε με την Διαύγεια και το … ψαχτήρι της. Τώρα, αναμένουμε το επόμενο βήμα.

Την Διαύγεια της νέας ψηφιακής εποχής που θα απευθύνεται κατά κύριο λόγο στον τελικό χρήστη και θα επιτρέπει περισσότερο από ποτέ την αδιαμεσολάβητη πρόσβαση των πολιτών στα μικρά κρατικά «μυστικά»!

Αφορμή για αυτές τις σκέψεις η δημοσίευση μιας απόφασης.  Πρόκειται για την απόφαση διενέργειας διεθνούς διαγωνισμού για το έργο «Ανάπτυξη υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας του προγράμματος Διαύγεια», συνολικού  προϋπολογισμού 1.045.000 ευρώ. Η προκήρυξη του διαγωνισμού αναμένεται να γίνει εντός των επομένων ημερών από την Κοινωνία της Πληροφορίας ΑΕ (ΚτΠ Α.Ε) – η τελευταία αποτελεί τον βασικό επιτελικό βραχίονα υλοποίησης της στρατηγικής, των έργων και δράσεων του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης στο πλαίσιο του Ψηφιακού Μετασχηματισμού της Δημόσιας Διοίκησης της χώρας.

Η πρωτοβουλία του υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκου Πιερρακάκη και των άμεσων συνεργατών στο υπουργείο αλλά και στη ΚτΠ Α.Ε – στη συγκεκριμένη υπόθεση ο γενικός γραμματέας Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Απλούστευσης Διαδικασιών Λεωνίδας Χριστόπουλος και ο διευθύνων σύμβουλος της ΚτΠ Α.Ε Σταύρος Ασθενίδης έχει, πέραν όλων των άλλων, και ένα συμβολισμό που δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητος.

Τα γενέθλια

Η Διαύγεια – για την ακρίβεια το Πρόγραμμα “Δι@ύγεια” – σε λίγες ημέρες έχει γενέθλια. Ναι, θα μπορεί να σβήσει στη τούρτα της καθιέρωσης της 10 ολόκληρα κεράκια. Δεν είναι και λίγο για ένα κυβερνητικό πρόγραμμα στην Ελλάδα. Ένα πρόγραμμα που παρά τις αντιστάσεις του «βαθέως (κομματικού) κράτους» επιβίωσε, στάθηκε στα πόδια του, βρήκε συμμάχους στη κοινωνία των πολιτών και τώρα, με γνώση, εμπειρία και περηφάνια «ονειρεύεται» την επόμενη μέρα.

Αλλά, ας πάμε πίσω στο χρόνο. Από δημοσιεύσεις της εποχής διαβάζω: «Η εφαρμογή της “Δι@ύγειας” εφαρμόζεται από την 1η Οκτωβρίου, μετά από μηνιαία πιλοτική φάση λειτουργίας στο ΥπΕΣΑΗΔ, το οποίο συντονίζει και εκπαιδεύει τους εμπλεκόμενους φορείς, ενώ ο σχεδιασμός ήταν αποτέλεσμα συνεργασίας της Ομάδας Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης του Πρωθυπουργού και της Κοινωνίας της Πληροφορίας ΑΕ για την τεχνική λύση της πρώτης φάσης εφαρμογής του Νόμου.

Στην πλήρη ανάπτυξη από 1/11/2010 θα συμμετέχουν περισσότεροι από 12.000 Φορείς, Ν.Π.Δ.Δ., όργανα διοίκησης των φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα, των ανεξάρτητων και ρυθμιστικών αρχών και του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους και από 15/3/2011 εντάσσονται οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού.

Οι πολίτες μπορούν να αναζητούν νόμους και πράξεις απλά και εύκολα, χρησιμοποιώντας λέξεις – κλειδιά και θεματικές κατηγορίες, με τις οποίες είναι καταχωρισμένη κάθε πράξη μέσω μιας εύχρηστης φόρμας αναζήτησης είτε από την ειδική ιστοσελίδα του κάθε φορέα που την εκδίδει, είτε συνολικά από τον ειδικό κεντρικό διαδικτυακό τόπο του Εθνικού Τυπογραφείου, για όλους ανεξαιρέτως τους φορείς et.diavgeia.gov.gr.».

Τι έλεγε ο Γ. Παπανδρέου

Στα αρχεία των ηλεκτρονικών εκδόσεων εφημερίδων βρήκα δηλώσεις του τότε πρωθυπουργού Γ.Α. Παπανδρέου. «Εκτός του ότι η διαφάνεια αποτελεί χρέος μας προς τον πολίτη, πρέπει να πω ότι το πρόγραμμα Διαύγεια θα χτυπήσει και πρακτικές που έχουμε ζήσει, ενώ αν είχε εφαρμοστεί νωρίτερα, πολλά από τα γνωστά σκάνδαλα θα είχαν σταματήσει τουλάχιστον νωρίτερα».  Οι δηλώσεις του Γ.Α.Παπανδρέου έγιναν κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στο Εθνικό Τυπογραφείο, όπου έγινε παρουσίαση του προγράμματος Διαύγεια. Στο σημείο αυτό, μια μικρή λεπτομέρεια. Στο πλευρό του Γ.Α.Παπανδρέου βρισκόταν συνεχώς ο τότε υπουργός Εσωτερικών Γιάννης Ραγκούσης ( σήμερα βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία στη Β΄ Πειραιά και από τα προβεβλημένα στελέχη της Κουμουνδούρου στο πλευρό του Αλέξη Τσίπρα). Μάλιστα, ο Γιάννης Ραγκούσης με τον αέρα και την άνεση του πρωτοκλασάτου υπουργού είχε δηλώσει με τον αποφασιστικό τόνο που συνοδεύει τον λόγο τα εξής: «Το πρόγραμμα είναι συνδεδεμένο με την απόφασή μας να μην μπορεί να υλοποιηθεί καμία διοικητική πράξη αν δεν αναρτηθεί στο Διαδίκτυο». Ευτυχώς που τα «γραπτά» μένουν για να μπορεί ο Γιάννης Ραγκούσης να ελέγξει τα διοικητικά πεπραγμένα της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ.

Δέκα χρόνια μετά χρειάζεται μια μεγάλη συζήτηση για το Πρόγραμμα με την έννοια ενός δυναμικού απολογισμού έτσι ώστε «να αναδειχθούν και οι αδυναμίες της Δημόσιας Διοίκησης, οι οποίες δεν οφείλονται κατ’ ανάγκη στη διαφθορά, αλλά ενδεχομένως στην κακή οργανωτική δομή, την πολυνομία και την επικάλυψη νόμων», όπως είχε πει και ο Γ.Α. Παπανδρέου.

Αλλά, ας επιστρέψουμε στο επόμενο βήμα και τον ρόλο της ΚτΠ Α.Ε.  Στο site  της εταιρείας βρίσκω πληροφορίες για το έργο. «Αντικείμενο του θα είναι η πλήρης αναβάθμιση της υφιστάμενης εφαρμογής του προγράμματος Διαύγεια με κύρια επιδίωξη την επέκταση της λειτουργικότητάς της, ενισχύοντας τα χαρακτηριστικά της διαφάνειας, ευχρηστίας, ενημέρωσης και διάχυσης της πληροφορίας με πρωταρχικό γνώμονα την συμμετοχική και προσωποποιημένη πληροφόρηση πολιτών και επιχειρήσεων. Με τον τρόπο αυτό θα ενισχυθεί ο ρόλος του συστήματος μέσα σε ένα ευρύτερο οικοσύστημα ψηφιακής διακυβέρνησης που στηρίζει και προάγει τις προσπάθειες της Πολιτείας για μία σύγχρονη διοίκηση.

Πρόκειται να υλοποιηθεί επέκταση των εφαρμογών με την προσθήκη λειτουργικοτήτων που θα επιτρέπουν την ανάρτηση περισσότερων τύπων πράξεων, γεγονός που θα οδηγήσει στην περαιτέρω διαφάνεια της λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης. Ταυτόχρονα προς ενίσχυση της εξωστρέφειας του συστήματος θα υλοποιηθεί επέκταση/αναμόρφωση του υποσυστήματος αναζήτησης της πληροφορίας τόσο σε τεχνικό όσο και σε λειτουργικό επίπεδο. Θα εκσυγχρονιστεί το σύστημα ευρετηρίασης των πράξεων ώστε να επεκτείνεται ή να συρρικνώνεται δυναμικά ανάλογα με τον καθημερινό φόρτο ενώ διαχωρίζεται από το υποσύστημα των αναρτήσεων ώστε να παραμένει πλήρως διαθέσιμο ακόμα και σε συνθήκες υψηλού φόρτου.

Τέλος θα υπάρξει ενίσχυση του υποσυστήματος πληροφόρησης με την ενσωμάτωση διευρυμένων στατιστικών χρήσης. Το σύστημα θα είναι επεκτάσιμο για προσθήκη και νέων πηγών που θα προκύπτουν από άλλες δράσεις, οι οποίες αφορούν στην αναμόρφωση τεχνικών χαρακτηριστικών και δυνατοτήτων όπως η διαχείριση αλλαγών στα οργανογράμματα των φορέων, η παρακολούθηση του όγκου συναλλαγών και του φόρτου συστήματος, η ενίσχυση λειτουργιών κεντρικής διαχείρισης καθώς και η διάθεση του υποσυστήματος ώστε να διασφαλίζεται η κατά το μέγιστο αδιάλειπτη λειτουργία του».

Λίγη αναμονή, λοιπόν, και η νέα Διαύγεια υπόσχεται να δικαιώσει τις προσδοκίες μας.