Τι αλλάζει στον τρόπο παροχής ιθαγένειας – Με… Πανελλαδικές το νέο σύστημα

Πανελλαδικές εξετάσεις από τράπεζα θεμάτων, γραπτά που θα διορθώνονται αποκλειστικά από υπολογιστή, μαγνητοσκόπηση προσωπικής συνέντευξης. Αυτές είναι μερικές από τις αλλαγές που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο για την ιθαγένεια το οποίο αναμένεται να ψηφιστεί ως το τέλος του μήνα. «Το Βήμα» συνομίλησε με τον γενικό γραμματέα του υπουργείου Εσωτερικών κ. Νάσο Μπαλέρμπα, ο οποίος τονίζει ότι «το νέο σύστημα θα είναι γρήγορο, διαφανές και αντικειμενικό», και εξηγεί τι ακριβώς θα ισχύσει όταν τεθεί σε εφαρμογή από τις αρχές του 2021.

Τι αλλάζει με το νέο σύστημα;

«Η παροχή ιθαγένειας γίνεται με πολλούς τρόπους και χωρίζουμε γενικά τους αιτούντες σε τρεις κατηγορίες. Η πρώτη είναι οι αλλογενείς που ζουν στην Ελλάδα και θέλουν να γίνουν Ελληνες – Αλβανοί (το 80%), Βούλγαροι, Ρώσοι, Ιταλοί, Γάλλοι, Αμερικανοί. Η δεύτερη κατηγορία είναι οι ομογενείς που χωρίζονται σε δύο υποκατηγορίες: αυτοί που μένουν ήδη στη χώρα και αυτοί που είναι εκτός χώρας. Και η τρίτη κατηγορία είναι τα παιδιά των μεταναστών, που γεννήθηκαν στην Ελλάδα ή ήρθαν σε μικρή ηλικία και φοίτησαν μέχρι τέλους στο εκπαιδευτικό μας σύστημα. Για τους αλλογενείς αλλάζουμε τους κανόνες. Μέχρι σήμερα, ο αλλογενής υπέβαλλε αίτηση, η υπηρεσία πραγματοποιούσε τον έλεγχο των δικαιολογητικών και στο τέλος τον καλούσε σε μια συνέντευξη ενώπιον επιτροπής για να εξασφαλίσει ότι μιλάει ελληνικά, έχει ουσιαστικές γνώσεις για τη χώρα και δεν συνιστά απειλή για την εθνική και τη δημόσια ασφάλεια. Το πρόβλημα ήταν ότι οι 19 επιτροπές ουδέποτε εξέτασαν πάνω από 3.500-4.000 αιτήσεις τον χρόνο ενώ από το 2010 και μετά οι αιτήσεις είναι 8.000-12.000 τον χρόνο. Αυτή τη στιγμή έχουμε ένα στοκ 29.000 αιτήσεων σε αναμονή.

Εμείς λοιπόν αποφασίσαμε να θεσμοθετήσουμε πανελλήνιες εξετάσεις δύο φορές τον χρόνο, και ο αλλοδαπός που επιθυμεί να γίνει Ελληνας θα παίρνει, εφόσον τις πετυχαίνει, το πιστοποιητικό επάρκειας γνώσεων για πολιτογράφηση και με αυτό το πιστοποιητικό θα κάνει στη συνέχεια αίτηση. Δηλαδή, ενώ μέχρι σήμερα έκαναν όλοι αίτηση, ολοκληρωνόταν η διοικητική διαδικασία και μετά κόβονταν στη συνέντευξη, εμείς το πάμε ανάποδα. Πέρασε τις εξετάσεις; Προχωράμε στη διαδικασία. Ετσι και το διοικητικό βάρος των υπηρεσιών μειώνεται και ο αλλοδαπός γνωρίζει εκ των προτέρων ότι μια ουσιαστική προϋπόθεση δεν πληρούται οπότε πρέπει να συνεχίσει να δίνει εξετάσεις για να την εκπληρώσει. Η εξέταση της γλώσσας θα είναι σε επίπεδο Β1 (από Α2), ένα επίπεδο ελληνικών Β’ Γυμνασίου, και θα εξετάζονται επίσης βασικές γνώσεις ιστορίας, γεωγραφίας, πολιτισμού.

Η διαδικασία θα γίνει γρήγορη, αντικειμενική, διαφανής, δίκαιη – τα θέματα θα εκπέμπονται στα εξεταστικά κέντρα οκτώ η ώρα το πρωί και θα διορθώνονται από υπολογιστή. Οσοι περάσουν τα γραπτά, θα έχουν μια 10λεπτη προφορική εξέταση, άλλη μέρα όπως στο Proficiency, για να εξασφαλίζεται η δυνατότητά τους να μιλήσουν και να αλληλεπιδράσουν με τον εξεταστή. Θα ακολουθεί έλεγχος αν πληρούνται οι προϋποθέσεις (δικαιολογητικά, λευκό ποινικό μητρώο κ.λπ.) και στο τέλος μια μικρή συνέντευξη από δύο άτομα της υπηρεσίας για να ρωτήσουν π.χ. «Στις φορολογικές δηλώσεις βλέπουμε ένα κενό, τι συνέβη;». Η συνέντευξη θα μαγνητοσκοπείται προς όφελος του διοικούμενου κατά το αμερικανικό σύστημα. Επίσης, αυτοί που θα πραγματοποιούν τη συνέντευξη θα μαθαίνουν εκείνη την ημέρα ποιους θα εξετάσουν».

Είναι αρκετό να ξέρει κάποιος τι είναι η Ακρόπολη, αλλά να μη γνωρίζει ποια είναι η θέση της γυναίκας, ότι δεν χτυπάμε το παιδί μας;

«Το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής έχει τη Διεύθυνση Κοινωνικής Ενταξης, αυτή αναλαμβάνει να εισάγει τον οποιονδήποτε αλλοδαπό έχει νόμιμη παραμονή στη χώρα στις βασικές αρχές της ελληνικής κοινωνίας. Εμείς εκτιμούμε ότι όταν μετά από χρόνια κάνει αίτηση για ιθαγένεια, τα θέματα αυτά είναι λίγο ως πολύ λυμένα».

Οι γυναίκες δεν βρίσκονται μόνο μέσα στην οικογένεια. Μπορεί να μην είναι παντρεμένος, αλλά να έχει ανάρμοστη συμπεριφορά προς τις γυναίκες.
«Αυτό δεν μπορεί να ελεγχθεί μέσα από μια διαδικασία εξετάσεων ύστερα από χρόνια παραμονής στην Ελλάδα. Πρέπει να γίνεται από την πρώτη στιγμή».

Ποιοι απαλλάσσονται από τις εξετάσεις;

«Τα παιδιά μεταναστών που έχουν τελειώσει το ελληνικό σχολείο και οι αλλοδαποί που έχουν φοιτήσει σε ελληνόφωνο πρόγραμμα ελληνικού πανεπιστημίου ή έχουν κάνει μεταπτυχιακό ή διδακτορική διατριβή στα ελληνικά. Για τους ομογενείς δεν αλλάζει τίποτα. Δεν έχουν εξετάσεις οι ομογενείς. Διατηρούνται ακριβώς οι διαδικασίες που υπήρχαν».

Τι θα γίνει με τις εκκρεμείς αιτήσεις;

«Οι επιτροπές θα τερματίσουν τη λειτουργία τους πολύ σύντομα, μάλλον στο τέλος του χρόνου, και από εκεί και πέρα θα περάσουμε στις πανελλήνιες εξετάσεις. Αρα όποιοι έχουν καταθέσει αίτηση και δεν έχουν προλάβει να εξεταστούν από την επιτροπή, θα πάνε στις πανελλήνιες».

Θα γίνουν επανέλεγχοι ιθαγένειας που έχει ήδη δοθεί;

«Αυτό προκύπτει επειδή από καιρού εις καιρόν η Interpol στέλνει μηνύματα περί πλαστών δικαιολογητικών. Μόνο σε αυτές τις περιπτώσεις γίνεται επανέλεγχος. Υπάρχει μεγάλη παραπληροφόρηση που εκκινεί από τους λεγόμενους αλλοδαπολόγους δικηγόρους. Αυτοί θέλουν να υπάρχει μια σχετική αναμπουμπούλα διότι χάνουν δικηγορική ύλη. Ας πούμε, στο παρελθόν όταν κοβόσουν από μια επιτροπή είχες το δικαίωμα αντιρρήσεων στο Συμβούλιο Ιθαγένειας όπου αναλάμβαναν οι δικηγόροι. Τώρα αυτό τελείωσε γιατί είναι αντικειμενικές οι εξετάσεις».

Μαθαίνω ότι έχουν ήδη ξεφυτρώσει φροντιστήρια.

«Αυτό είναι λίγο δύσκολο γιατί η ύλη δεν είναι έτοιμη, η τράπεζα θεμάτων θα αναρτηθεί με τη νέα χρονιά. Οι πρώτες εξετάσεις προσανατολιζόμαστε να είναι γύρω στα μέσα Μαΐου. Αν κάποιος θέλει να κάνει φροντιστήριο για να μάθει ελληνικά, δικαίωμά του».

Για τη δεύτερη γενιά μεταναστών τι αλλάζει;

«Αποκλειστικά για τη δεύτερη γενιά μεταναστών, ιδρύουμε δύο καινούργιες διευθύνσεις, μία στην Αττική και μία στη Θεσσαλονίκη. Τα παιδιά μεταναστών που έχουν γεννηθεί ή ήρθαν πολύ μικρά στην Ελλάδα και έχουν φοιτήσει σε ελληνικό σχολείο θα παίρνουν άμεσα, αν το επιθυμούν, την ελληνική ιθαγένεια μέσα σε τρεις ή τέσσερις μήνες. Μέχρι σήμερα έμπαιναν και αυτοί στην ίδια χοάνη».

Γιατί ανακοινώσατε ότι δεν δέχεστε τις παρατάσεις των αδειών διαμονής;

«Οταν άρχισε το λοκντάουν, το υπουργείο Μετανάστευσης έκλεισε (ενώ η ιθαγένεια έμεινε ανοιχτή) και με υπουργική απόφαση έδωσε παράταση στις άδειες διαμονής που έληγαν. Ο νόμος της ιθαγένειας αναφέρει ότι για να καταθέσει κάποιος αίτηση απαιτείται μόνιμος τίτλος διαμονής. Η παράταση δεν είναι μόνιμος τίτλος. Οσοι εμπίπτουν σ’ αυτή την κατηγορία απλώς όταν πάρουν τη μόνιμη άδεια, θα την προσκομίσουν για να συμπληρωθεί ο φάκελος και να προχωρήσει».