27/9/1831 : Το τέλος του Ιωάννη Καποδίστρια, το πένθος των Ελλήνων

Ναύπλιο, πρώτες πρωινές ώρες της Κυριακής 27ης Σεπτεμβρίου του σωτηρίου έτους 1831: ο Ιωάννης Καποδίστριας (1776-1831), ο πρώτος κυβερνήτης του νεότερου ελληνικού κράτους, εξέρχεται από την κατοικία του, το τριώροφο «Παλατάκι» ή «Κυβερνείο», στη σημερινή πλατεία Τριών Ναυάρχων, προκειμένου να εκκλησιαστεί στο ναό του Αγίου Σπυρίδωνος, προστάτη της Κέρκυρας, του τόπου καταγωγής του.

Ο δευτερότοκος γιος του νομικού Αντωνίου-Μαρία Καποδίστρια, ένας από τους κορυφαίους πολιτικούς και διπλωμάτες της Ευρώπης στο α’ μισό του 19ου αιώνα, φορά άσπρο παντελόνι, βαθυγάλαζη ρεντιγκότα και ομοιόχρωμο καπέλο, ενώ συνοδεύεται από δύο φρουρούς.

Ο κυβερνήτης εισέρχεται στην οδό Βασιλέως Κωνσταντίνου (τότε Μεγάλο Δρόμο), φθάνει στη διασταύρωση με την οδό Αγγέλου Τερζάκη (τότε Σωφρόνη) και στρίβει αριστερά, κατευθυνόμενος προς το ναό του Αγίου Σπυρίδωνος.

Στη συμβολή των οδών Αγγέλου Τερζάκη και Πλαπούτα βρίσκεται ενώπιος ενωπίω με τους Γεώργιο και Κωνσταντίνο Μαυρομιχάλη, γιο και αδελφό αντίστοιχα του τελευταίου ηγεμόνα (μπέη) της Μάνης, Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη.

Οι φουστανελοφόροι Μανιάτες, που έχουν κατά νουν να ξεκαθαρίσουν βίαια τους λογαριασμούς της οικογένειάς τους με τον κυβερνήτη μετά τη σύλληψη και τη φυλάκιση του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, συνοδεύονται από δύο φρουρούς, καθώς τελούν υπό αστυνομική επιτήρηση.

Ο Καποδίστριας τούς χαιρετά βγάζοντας αμίλητος το καπέλο του, κι εκείνοι, ξαφνιασμένοι, ανταποδίδουν το χαιρετισμό. Ο κυβερνήτης, φαινομενικά ατάραχος, συνεχίζει την πορεία του προς το ναό του Αγίου Σπυρίδωνος στρίβοντας στην οδό Σταϊκόπουλου.

Οι Μαυρομιχαλαίοι, ακολουθώντας πιο σύντομη διαδρομή, φθάνουν πριν από τον Καποδίστρια στον Άγιο Σπυρίδωνα και τον περιμένουν μπροστά στην είσοδο του ναού. Ο κυβερνήτης, αν και αντικρίζει εξ αποστάσεως τον Κωνσταντίνο Μαυρομιχάλη, αψηφά τον κίνδυνο και προσεγγίζει το ναό.

Έχει φθάσει πλέον η στιγμή που καθόρισε σε σημαντικό βαθμό τη φυσιογνωμία του νεότερου ελληνικού κράτους, σύμφωνα τουλάχιστον με την άποψη αρκετών σοβαρών μελετητών της ιστορίας των Νεότερων Χρόνων.

Ενώ ο κυβερνήτης ετοιμάζεται να εισέλθει στο ναό, ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης τον πυροβολεί από πίσω στο κεφάλι. Σχεδόν ταυτόχρονα, ο Γεώργιος Μαυρομιχάλης, που βρίσκεται εντός του ναού, ρίχνεται στον Καποδίστρια που καταρρέει και τον μαχαιρώνει στη βουβωνική χώρα.

Στη δολοφονική επίθεση συμμετέχει κι ένας από τους φρουρούς των Μαυρομιχαλαίων, ο Ι. Καραγιάννης, που βάλλει με το όπλο του εναντίον των φρουρών του Καποδίστρια. Η σφαίρα του δε βρίσκει το στόχο της και καρφώνεται στον τοίχο, δίπλα ακριβώς από το τοξωτό θύρωμα της εισόδου του ναού.

Αμέσως μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης επιχειρεί να διαφύγει, αλλά δέχεται τα πυρά του φρουρού του κυβερνήτη Γ. Κοζώνη. Θανάσιμα τραυματισμένος, συλλαμβάνεται εντός ολίγου και λιντσάρεται από το εξαγριωμένο πλήθος και στρατιώτες.

Ο Γεώργιος Μαυρομιχάλης απομακρύνεται εσπευσμένα από τον τόπο της δολοφονίας και καταφεύγει στο κτίριο της γαλλικής πρεσβείας, στην οδό Σταϊκόπουλου. Ακολούθως παραδίδεται στις Αρχές, καταδικάζεται σε θάνατο και εκτελείται διά τουφεκισμού στο Ιτς Καλέ του Ναυπλίου, στις 9 Οκτωβρίου 1831.

Ναύπλιο, 27 Σεπτεμβρίου 1831, ημέρα Κυριακή και ώρα 6:45 π.μ.: η δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια βυθίζει τους Έλληνες σε βαθύ πένθος και σηματοδοτεί τη διακοπή της εργώδους προσπάθειας ανασυγκρότησης και εκσυγχρονισμού της Ελλάδας.