Περιφερειάρχης Κρήτης: «Η επένδυση στην Περιφέρεια αποτελεί τη μόνη βιώσιμη εθνική αναπτυξιακή πολιτική»

Στα 34 του χρόνια εκλέχθηκε δήμαρχος Αρχανών αφού πρώτα και για 10 χρόνια  εργάστηκε ως στέλεχος σε ιδιωτική εταιρία. Οικονομολόγος στο επάγγελμα ο Σταύρος Αρναουτάκης αποδέχθηκε το κάλεσμα και από τότε η εμπλοκή στα κοινά του τόπου που γεννήθηκε και αγάπησε –την Κρήτη- έγινε συνώνυμο του. 14 χρόνια δήμαρχος δεν έπαψε να σκέφτεται αναπτυξιακά. Ο δήμος του κέρδισε πανευρωπαϊκά βραβεία. Ως πρόεδρος της αναπτυξιακής εταιρίας Ηρακλείου κατάφερε να την κάνει την πρώτη στην Ελλάδα που αποκτάει γραφεία στις Βρυξέλλες από όπου μπορούσε να είναι στην καρδιά των γεγονότων διεκδικώντας και εφαρμόζοντας ευρωπαϊκά προγράμματα.

Η συνέχεια για τον Σταύρο Αρναουτάκη λαμπερή. Ευρωβουλευτής, βουλευτής Ηρακλείου και υφυπουργός οικονομίας, ανταγωνιστικότητας και ναυτιλίας. Το 2010 εξελέγη ο πρώτος αιρετός περιφερειάρχης Κρήτης. Μιλήσαμε για όλα όσα απασχολούν την περιφέρεια του. Ως γνήσιος κρητικός ορθώνει ανάστημα και είναι αισιόδοξος στο κρίσιμο ζήτημα της φυγής των νέων μας για το εξωτερικό: «Έχουμε τη σπουδαιότερη πρώτη ύλη, τους ανθρώπους μας. Ήδη, στον «Κατάλογο Καινοτομίας» (scorebord innovation 2019) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Περιφέρεια Κρήτης περιλαμβάνεται στις ισχυρές Περιφέρειες Καινοτομίας της Ευρώπης (strong) και στην 91η θέση ανάμεσα σε 260 Περιφέρειες, όντας η μόνη ελληνική στην πρώτη εκατοντάδα. Το έργο των Ιδρυμάτων μας, του επιστημονικού δυναμικού, η στήριξη από την Περιφέρεια Κρήτης των δράσεων καινοτομίας, η καλή και αποτελεσματική συνεργασία γεννούν ελπίδες.» μας δηλώνει μεταξύ άλλων.   Αναφορικά με την πανδημία η άποψη του απόλυτη: «Τους επόμενους μήνες η κατάσταση πρέπει να κρατηθεί υπό έλεγχο. Δεν έχουμε περιθώρια λαθών και παραλείψεων. Δεν το αντέχει η κοινωνία, δεν το επιτρέπει η δυναμική του συστήματος υγείας.

Στόχος όλων μας η απαρέγκλιτη τήρηση των οδηγιών. Οι εικόνες από τη γειτονική Ιταλία την περασμένη άνοιξη μας προκαλούν μεγάλη ανησυχία. Στο χέρι μας είναι να μην τις ζήσουμε από κοντά».

Κάνατε ότι μπορούσατε για να θωρακίσετε κεντρικά την περιφέρεια σας σε υγειονομικό προσωπικό, εξοπλισμό, ενημερωτικό και ελεγκτικό επίπεδο ώστε να ανταποκριθείτε στις απαιτήσεις που έχει επιβάλλει η πανδημία; Οι δομές υγείας καλύπτουν τις ανάγκες και πείτε μας αν υπάρχει κάτι που σας ανησυχεί ιδιαιτέρως;

Είναι υποχρέωση της Αυτοδιοίκησης να στηρίζει έμπρακτα τη δημόσια υγεία. Τώρα είναι η ώρα που πρέπει να ρίξουμε στη μάχη όλα μας τα όπλα για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Τώρα πρέπει να είμαστε γρήγοροι και αποτελεσματικοί.

Για το λόγο αυτό, στηρίζουμε οικονομικά από το Περιφερειακό μας Πρόγραμμα, τις δομές δημόσιας υγείας στο νησί με 23 εκ. ευρώ. Καλύπτουμε, ουσιαστικά, τις δαπάνες για την πρόσληψη γιατρών, νοσηλευτών και άλλου ειδικευμένου προσωπικού, για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας. 550 άτομα που θα υπηρετήσουν μέχρι το τέλος του 2023.

Παράλληλα, σε συνεννόηση με την 7η Υγειονομική Περιφέρεια και το Υπουργείο Υγείας, συνδράμουμε οικονομικά για την αγορά εξοπλισμού στα νοσοκομεία και Κέντρα Υγείας, αλλά και νέων ασθενοφόρων στο ΕΚΑΒ. Παραδώσαμε τους πρώτους είκοσι αναπνευστήρες, τελευταίας τεχνολογίας για τις ΜΕΘ της Κρήτης. Συνολικά η Περιφέρεια Κρήτης θα διαθέσει περίπου 100 εκ. ευρώ σε δράσεις δημόσιας υγείας μέχρι το 2023.

Γνωρίζουμε καλά πως ο αγώνας που δίνουμε όλοι μαζί τους τελευταίους μήνες είναι συνεχής, είναι πρωτόγνωρος, είναι αγώνας για τη ζωή. Με την αποφασιστικότητα της κοινωνίας, τη θέληση των συνανθρώπων μας για την τήρηση των απαραίτητων μέτρων που προτείνουν οι ειδικοί, σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο, με την επιστημονική επάρκεια των ανθρώπων στις υγειονομικές ομάδες κερδίσαμε μεγάλες μάχες το τελευταίο διάστημα και συνεχίζουμε.

Τους επόμενους μήνες η κατάσταση πρέπει να κρατηθεί υπό έλεγχο. Δεν έχουμε περιθώρια λαθών και παραλείψεων. Δεν το αντέχει η κοινωνία, δεν το επιτρέπει η δυναμική του συστήματος υγείας. Στόχος όλων μας η απαρέγκλιτη τήρηση των οδηγιών. Οι εικόνες από τη γειτονική Ιταλία την περασμένη άνοιξη μας προκαλούν μεγάλη ανησυχία. Στο χέρι μας είναι να μην τις ζήσουμε από κοντά.

Το πρόγραμμα  έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων Δυτικά και Νοτιοδυτικά της Κρήτης εξελίσσετε ομαλά;

Το πρόγραμμα εξελίσσεται σύμφωνα με τη σύμβαση, που έχει υπογραφεί μεταξύ της αναδόχου κοινοπραξίας εταιρειών και του ελληνικού δημοσίου. Επί του παρόντος βρισκόμαστε στις προπαρασκευαστικές ενέργειες και αδειοδοτήσεις, προκειμένου να ξεκινήσει η πρώτη φάση των ερευνών το 2021.

Υπάρχει σχετική διαβούλευση της κοινοπραξίας με την Περιφέρεια Κρήτης και τους τοπικούς φορείς. Προηγείται το Διαχειριστικό Σχέδιο για την παρακολούθηση των μέτρων προστασίας του περιβάλλοντος, ενώ αναμένεται η έκδοση της υπουργικής απόφασης για τη δημιουργία του «Περιφερειακού Παρατηρητηρίου της Κρήτης για το Περιβάλλον και την Ασφάλεια της Έρευνας και της Εκμετάλλευσης Υδρογονανθράκων», με αρμοδιότητες κυρίως την παρακολούθηση τήρησης των περιβαλλοντικών όρων του προγράμματος και των επιπτώσεών του. Την ενημέρωση των φορέων και των τοπικών κοινοτήτων.

Στο πλαίσιο του Παρατηρητηρίου, η Περιφέρεια θα συνεργαστεί στενά με τα τοπικά ερευνητικά ιδρύματα, το νεοσύστατο Ινστιτούτο Πετρελαϊκής Έρευνας του ΙΤΕ και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, στοχεύοντας στη σφαιρική και υπεύθυνη ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας. Μέσα από τη συνεργασία μας με το Πολυτεχνείο Κρήτης και τα Τμήματα των Μηχανικών Περιβάλλοντος και των Μηχανικών Ορυκτών Πόρων επιδιώκουμε να αξιοποιήσουμε την έρευνα, τη γνώση και την εμπειρία του επιστημονικού μας δυναμικού για τη διασφάλιση της ορθής υλοποίησης του προγράμματος.

Τι ευελπιστεί η περιφέρεια σας να αποκομίσει από το πρόγραμμα μακροπρόθεσμα;

Υπάρχουν νομοθετημένα (Ν. 4001/11) αντισταθμιστικά οφέλη  για την Περιφέρεια Κρήτης  και τις τοπικές κοινωνίες που έχουν οριστεί στο 5% των εσόδων. Παράλληλα, θα προκύψουν νέες θέσεις εργασίας και μια σειρά αλυσιδωτές θετικές συνέργειες που σχετίζονται με τον τομέα της ενέργειας και της λειτουργίας της Κρήτης ως ενεργειακού κόμβου.

Εστιάζοντας στο ενεργειακό ζήτημα της Κρήτης, αξίζει να αναφέρω πως πλέον έχουμε επιλύσει οριστικά το θέμα του ενεργειακού εφοδιασμού και της ενεργειακής ασφάλειας του νησιού, καθώς έχουν ήδη δρομολογηθεί οι δύο υποθαλάσσιες διασυνδέσεις με την ηπειρωτική χώρα. Η διασύνδεση Χανιά-Πελοπόννησος έχει ήδη κατασκευαστεί και αναμένεται η ηλέκτριση του καλωδίου τον προσεχή Νοέμβριο. Όσον αφορά στη μεγάλη διασύνδεση με την Αττική, έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία των αναθέσεων και αναμένεται η κατασκευή με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2023. Παράλληλα, συνεχίζουμε τις δράσεις μας στον τομέα της ενέργειας για τη μείωση του περιβαλλοντικού μας αποτυπώματος, υλοποιώντας έργα ενεργειακής αναβάθμισης και εξοικονόμησης ενέργειας, επιδιώκοντας την περαιτέρω ανάπτυξη των ΑΠΕ στο νησί, με τρόπο πάντα ορθολογικό και σεβόμενοι τις ιδιαιτερότητες της Κρήτης, το περιβάλλον και την πολιτιστική μας κληρονομιά.

Διαχείριση απορριμμάτων. Ποια είναι η δική σας θέση και παρέμβαση στο ζήτημα αυτό; Οι περιφέρειες πρέπει να έχουν τον πρώτο λόγο;

Οι Φορείς Διαχείρισης διαθέτουν εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό και συσσωρευμένη διαχειριστική επάρκεια. Ως εκ τούτου μπορούν να έχουν τον πρώτο λόγο σε ένα τόσο σημαντικό ζήτημα.

Η διαχείριση αποβλήτων είναι πολυπαραγοντικό ζήτημα και συνεπάγεται ένα σύμπλεγμα περιβαλλοντικών, κοινωνικών και οικονομικών παραμέτρων. Στο περιβαλλοντικό και κοινωνικό μέρος, βεβαίως, οι  Περιφέρειες πρέπει να έχουν θέση και διακριτό ρόλο.  Μέσα από τη συνεργασία με τους Δήμους και τους Φορείς Διαχείρισης η αυτοδιοίκηση συνολικά οφείλει να δώσει απαντήσεις. Να αφήσει ξεκάθαρο αποτύπωμα στη διαχείριση των απορριμμάτων προς όφελος της κοινωνίας.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως πως η διαχείριση των απορριμμάτων δεν αποτελεί αρμοδιότητα των Περιφερειών. Σε κάθε περίπτωση- το επαναλαμβάνω – απαιτείται ευρεία συνεργασία και προβλεψιμότητα, ως προς τις αρμοδιότητες και τη διακριτότητα των ρόλων.

Έχετε κάποιο πλάνο  ανάσχεσης της εκροής Ελλήνων νέων ανθρώπων που μεταναστεύουν για εργασία στο εξωτερικό μια κατάσταση που πληγώνει ανεπανόρθωτα την χώρα μας; Κύριε Αρναουτάκη η Κρήτη τι ποσοστό ανεργίας έχει και για ποιους λόγους;

Είχατε αύξηση της εξαγωγικής δραστηριότητας των επιχειρήσεων της Περιφέρειας Κρήτης  και πως θα ενισχύσετε την τοπική επιχειρηματικότητα που και λόγω πανδημίας θα έχει υποστεί πλήγμα;

Είναι αλήθεια πως η αποκαλούμενη «φυγή εγκεφάλων» (Brain Drain) μας προβληματίζει όλους ιδιαίτερα. Δεν είναι εύκολο να φεύγουν στο εξωτερικό νέοι άνθρωποι με υψηλή μόρφωση. Αν και δεν υπάρχει ιδανική κατάσταση αυτή την περίοδο, η Κρήτη παρουσιάζει μια θετική ιδιαιτερότητα. Έχει τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει καλύτερα το πρόβλημα. Αφενός, γιατί οι Κρητικοί αγαπάμε πολύ τον τόπο μας και συνεχώς αναζητούμε ευκαιρίες να επιστρέψουμε σε αυτόν, όταν βρεθούμε μακριά. Αφετέρου, γιατί η Κρήτη διαθέτει τις προϋποθέσεις να γεννήσει μια ζώνη καινοτομίας με διεθνείς προδιαγραφές. Διαθέτουμε τα πανεπιστήμια, τα ερευνητικά κέντρα.  Έχουμε τη σπουδαιότερη πρώτη ύλη, τους ανθρώπους μας. Ήδη, στον «Κατάλογο Καινοτομίας» (scorebord innovation 2019) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Περιφέρεια Κρήτης περιλαμβάνεται στις ισχυρές Περιφέρειες Καινοτομίας της Ευρώπης (strong) και στην 91η θέση ανάμεσα σε 260 Περιφέρειες, όντας η μόνη ελληνική στην πρώτη εκατοντάδα. Το έργο των Ιδρυμάτων μας, του επιστημονικού δυναμικού, η στήριξη από την Περιφέρεια Κρήτης των δράσεων καινοτομίας, η καλή και αποτελεσματική συνεργασία γεννούν ελπίδες.

Αναφορικά με τις εξαγωγές, τα τελευταία στοιχεία, τα οποία παρουσιάστηκαν χθες,  μαρτυρούν πως το Α’ Εξάμηνο του 2020, είχαμε μια αύξηση στις εξαγωγές της τάξης του 11% περίπου. Η μεγάλη ζήτηση των προϊόντων από τον κλάδο των τροφίμων είναι πραγματικότητα και ταυτόχρονα μεγάλη πρόκληση. Τα προϊόντα της κρητικής γης διαθέτουν ένα ισχυρό διαβατήριο στις αγορές. Υποχρέωση δική μας είναι να ενισχύσουμε τον πρωτογενή τομέα και την επιχειρηματικότητα συνολικά ακόμα περισσότερο.

Το επόμενο διάστημα θα ανακοινωθούν και συγκεκριμένες δράσεις της Περιφέρειας για τη στήριξη της επιχειρηματικότητας μέσα στις συνθήκες που δημιουργεί η πανδημία.

Πως θα προωθήσετε την κοινωνική ένταξη και καταπολέμηση της φτώχειας και κάθε διάκρισης, αλλά και θα ενισχύσετε την συμμετοχή των μειονεκτούντων ατόμων στην αγορά εργασίας;

Η Περιφέρεια Κρήτης έχει περιφερειακή στρατηγική για την καταπολέμηση της φτώχειας και την κοινωνική ένταξη στο πλαίσιο του Εθνικού Μηχανισμού Συντονισμού, Παρακολούθησης και Αξιολόγησης των πολιτικών κοινωνικής ένταξης και κοινωνικής συνοχής, ο οποίος συντονίζεται από το Υπουργείο Εργασίας.

Καταπολέμηση της ακραίας φτώχειας, πρόσβαση σε υπηρεσίες και εργασιακή ένταξη ευπαθών κοινωνικών ομάδων, είναι στο επίκεντρο των πρωτοβουλιών μας. Μοναχικά ενήλικα άτομα, μακροχρόνιοι άνεργοι, ηλικιωμένοι άνω των 65 ετών, παιδιά ηλικίας 0-17 σε καταστάσεις αποκλεισμού και γενικότερα άτομα που διαβιούν σε συνθήκες πολλαπλών μορφών στέρησης και ανισοτήτων, βρίσκονται στην κορυφή της πυραμίδας των προτεραιοτήτων μας. Έχουμε συστήσει και χρηματοδοτούμε το Περιφερειακό Παρατηρητήριο Κοινωνικής Ένταξης σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κρήτης.

Ακόμα, η Περιφέρεια Κρήτης δημιούργησε το πρώτο παρατηρητήριο εργασίας στην Ελλάδα, υλοποιώντας τον Περιφερειακό Μηχανισμό Παρακολούθησης της Αγοράς Εργασίας. Είναι ένα καινοτόμο ερευνητικό έργο μεγάλης κλίμακας. Αντικείμενο του είναι η διαχρονική και πολύ-επίπεδη παρακολούθηση των τάσεων και η διάγνωση των αναγκών της τοπικής αγοράς εργασίας σε επίπεδο Περιφέρειας Κρήτης. Ξεκίνησε το Μάρτιο του 2016 και θα ολοκληρωθεί το Μάρτιο του 2022. Υλοποιείται από το Πανεπιστήμιο Κρήτης και τη Μονάδα Ερευνών Αγοράς και Επιχειρηματικότητας του Πανεπιστημίου Κρήτης και – μεταξύ άλλων – στοχεύει να φέρει κοντά εργοδότες και εργαζόμενους με καινοτόμες δράσεις υποστήριξης.

Μετανάστες και πρόσφυγες σε κάθε περιφέρεια γιατί αυτό είναι το δίκαιο; Ή γιατί αυτό είναι αναπόφευκτο;

Στα πραγματικά προβλήματα δεν μπορείς να μένεις αμέτοχος. Οφείλουμε να διαχειριστούμε μια κρίση που έχει ανθρωπιστικό χαρακτήρα. Εμείς έχουμε ζητήσει, ως Περιφέρεια Κρήτης αλλά και συνολικά ως Αυτοδιοίκηση και τοπικοί φορείς του νησιού, την συνέχιση του επιτυχημένου προγράμματος φιλοξενίας προσφύγων στην Κρήτη. Το πρόγραμμα ESTIA αποτελεί ένα μοντέλο φιλοξενίας σε σπίτια το οποίο μέχρι σήμερα λειτουργεί με επιτυχία. Στην Κρήτη η υλοποίηση του ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2017 σε συνεργασία της Περιφέρειας Κρήτης και των Δήμων ενώ υλοποιείται από την Αναπτυξιακή Ηρακλείου με ομάδα συνεργαζόμενων φορέων και σε πόλεις σε όλη την Κρήτη χωρίς προβλήματα για περίπου 1.000 ευάλωτους αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες.

Διοικητική ανασυγκρότηση. Διαχωρισμός κεντρικού κράτους με αυτοδιοίκηση πρώτου και δεύτερου βαθμού. Σαφής διαχωρισμός αρμοδιοτήτων, χρηματοδοτικοί πόροι και απευθείας πρόσβαση. Περιορισμός γραφειοκρατίας. Μηχανισμοί προληπτικού ελέγχου. Τι θα κάνατε αν αποφασίζατε εσείς για όλα αυτά;

Παρά τις θεσμικές ατροφίες της και τη στέρηση ουσιαστικών αρμοδιοτήτων, η Αυτοδιοίκηση δεν παύει να είναι μια πολυδύναμη πολιτική και αναπτυξιακή δομή. Το προνόμιό της είναι ότι διατηρεί αυθεντική και αδιαμεσολάβητη σχέση με τις τοπικές κοινωνίες. Το γεγονός αυτό τη βοηθά να γνωρίζει τις ιδιαίτερες συνθήκες, αλλά και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της κάθε περιοχής. Ουσιαστικά, είναι το θεσμικό αντίβαρο στην κεντρική διοίκηση, στο απρόσωπο και υπερτροφικό κράτος.

Η επένδυση στην Περιφέρεια αποτελεί τη μόνη βιώσιμη εθνική αναπτυξιακή πολιτική. Η  περιφερειακή ανάπτυξη προϋποθέτει και διακυβέρνηση που στηρίζεται στην αποκέντρωση, τη συμμετοχή και τη διαβούλευση. Αν δεν υπάρξει αποκέντρωση αρμοδιοτήτων και πόρων, δεν θα μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε τις μεγάλες ευκαιρίες των χρηματοδοτήσεων τα επόμενα χρόνια.

Είναι ανάγκη η κεντρική διοίκηση να καταλάβει ότι πρέπει να μειώσει τη γραφειοκρατία και να δώσει αρμοδιότητες στην Αυτοδιοίκηση, σύμφωνα με την αρχή της εγγύτητας και της επικουρικότητας. Δεν είναι λογικό έργα που εκτελούνται στην Κρήτη να εποπτεύονται και να παρακολουθείται η πορεία τους από την Αθήνα. Αν η Περιφέρεια διαχρονικά είχε αρμοδιότητες, μικρά και μεγάλα έργα, ακόμα κι ο ΒΟΑΚ, θα είχαν προχωρήσει ή και θα είχαν ολοκληρωθεί.

Άλλωστε, η Περιφέρεια Κρήτης λειτουργεί σαν γέφυρα επικοινωνίας στο νησί. Συνεργάζεται αρμονικά με την Αυτοδιοίκηση, με τους τοπικούς φορείς και με την Πολιτεία. Εφόσον υπάρξει πραγματική αποκέντρωση, η συνεργασία που έχει φέρει μέχρι τώρα θετικά αποτελέσματα θα δημιουργήσει ένα εξαιρετικά σημαντικό αναπτυξιακό αποτύπωμα τα επόμενα χρόνια. Στην πραγματικότητα, θα κάνουμε ένα μεγάλο άλμα προς τα εμπρός, στηρίζοντας όχι μόνο την τοπική ανάπτυξη και τις θέσεις εργασίας αλλά και την εθνική οικονομία.