Οι 5 όροι του Ερντογάν προς τους Ευρωπαίους – Τι ζητά ενόψει των διαπραγματεύσεων

Παραμονές της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ αλλά και των διερευνητικών συζητήσεων Ελλάδας – Τουρκίας ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απέστειλε επιστολή στους ηγέτες της Ευρώπης, η οποία περιέχει όχι μόνο τις πάγιες τουρκικές θέσεις αλλά και πέντε προκλητικούς όρους.

Η επιστολή, την οποία έφερε στη δημοσιότητα η κυπριακή εφημερίδα «Φιλελεύθερος», εστάλη από τον τούρκο πρόεδρο την παραμονή της 24ης Σεπτεμβρίου, όταν είχε προγραμματισθεί το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο αναβλήθηκε για την 1η και 2 Οκτωβρίου. Αποδέκτες ήταν οι ηγέτες όπλων των κρατών – μελών της ΕΕ, πλην της Ελλάδας και της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Οπως είναι γνωστό αντικείμενο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου θα είναι οι σχέσεις Ευρώπης – Τουρκίας, η τουρκική προκλητικότητα και το ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων στη γείτονα. Ο Ερντογάν υπερασπίζεται τις τουρκικές ενέργειες, ισχυριζόμενος ότι Ελλάδα και Κύπρος είναι αυτές που δημιουργούν την ένταση στην περιοχή. Κατηγορεί δε την Αθήνα και τη Λευκωσία ότι επιχειρούν να φυλακίσουν την Τουρκία στον κόλπο της Αττάλειας. Ομως ο τούρκος πρόεδρος δεν περιορίζεται σε αυτό, αλλά βάζει πέντε όρους στους Ευρωπαίους – ανάμεσά τους και διαμοιρασμό πόρων χωρίς λύση του Κυπριακού – προαναγγέλλοντας ουσιαστικά ότι αν δεν ληφθούν υπόψη οι απαιτήσεις του η Αγκυρα θα συνεχίσει την ίδια συμπεριφορά, όπως και το προηγούμενο διάστημα.

Ειδικότερα, ο Ερντογάν μέσω της επιστολής:

• Αξιώνει την οριοθέτηση περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο και την προστασία των κυριαρχικών δικαιωμάτων και δικαιοδοσίας της Τουρκίας στην υφαλοκρηπίδα της.
• Απαιτεί «εξασφάλιση ίσων δικαιωμάτων και συμφερόντων για τους Τουρκοκύπριους στους υδρογονάνθρακες, ως συνιδιοκτήτες του νησιού».
• Ζητεί, μάλιστα, τη δημιουργία ενός μηχανισμού συνεργασίας Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων για διαμοιρασμό των εσόδων από τους φυσικούς πόρους χωρίς να έχει προηγηθεί επίλυση του Κυπριακού.
• Διαμηνύει στους Ευρωπαίους ότι πολύ δύσκολα η Αγκυρα θα αποσύρει γεωτρύπανα και ερευνητικά από την κυπριακή ΑΟΖ και δεν θα υποκύψει στις διεθνείς πιέσεις. Κατά τη δική του προσέγγιση, «επειδή και τα δύο μέρη στο νησί λειτουργούν μέσω διεθνών εταιρειών πετρελαίου στις αντίστοιχες περιοχές καθορισμένων αδειών τους, μόνο οι δύο λαοί στο νησί πρέπει να αποφασίσουν από κοινού εάν θα αναστείλουν ή θα συνεχίσουν αυτές τις δραστηριότητες».
• Επιπλέον, ο τούρκος πρόεδρος υποστηρίζει, σε μία πρόδηλη προσπάθεια να εμφανιστεί διαλλακτικός και ειρηνοποιός, ότι θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα φόρουμ ενεργειακής συνεργασίας χωρίς αποκλεισμούς στην Ανατολική Μεσόγειο. Μόνο που σε ένα τέτοιο φόρουμ – αναφέρει – δεν θα πρέπει να έχει συμμετοχή η Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά οι Τουρκοκύπριοι και οι Ελληνοκύπριοι.

Εξάλλου, στις επαφές του με ευρωπαίους ηγέτες, ενόψει της κρίσιμης Συνόδου Κορυφής, ο Ερντογάν έχει ανοίξει ευρεία ατζέντα αιτημάτων για τις σχέσεις της Τουρκίας με την Ε.Ε., επιδιώκοντας νέα συμφωνία για το μεταναστευτικό (προφανώς με κονδύλια κ.α.), επικαιροποίηση της τελωνειακής ένωσης και άρση της βίζας για τούρκους που θέλουν να ταξιδέψουν στην Ε.Ε.

Διπλή πρόκληση στο Καστελλόριζο

Την ίδια ώρα, η Τουρκία προχώρησε προχθές σε διπλή πρόκληση βάζοντας εκ νέου στο στόχαστρό της το Καστελλόριζο. Το πρωί του Σαββάτου drone πέταξε πάνω από το Καστελλόριζο παίζοντας από τα μεγάφωνά του τουρκικά εμβατήρια, ενώ λίγη ώρα αργότερα διαπιστώθηκε ότι η μεγάλη ελληνική σημαία που είναι ζωγραφισμένη σε μία πλαγιά, στη δεξιά πλευρά του νησιού, είχε βαφτεί με κόκκινη μπογιά. Τουρκική ιστοσελίδα δημοσίευσε πλάνα από drone και ισχυρίστηκε ότι επρόκειτο για δολιοφθορά από τούρκους μηχανικούς. Oργισμένη ήταν η αντίδραση του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών το οποίο κάλεσε την Τουρκία να καταδικάσει το περιστατικό και να το διερευνήσει. Και πρόσθεσε πως τέτοιες ενέργειες δυναμιτίζουν τις προοπτικές αποκλιμάκωσης. Παράλληλα, η Τουρκία ανακοίνωσε προχθές μία νέα προκλητική Navtex για άσκηση με πυρά, αύριο, σε περιοχή ανάμεσα στη Ρόδο και το Καστελλόριζο.

Διερευνητικές σε αναμονή

Στη σκιά αυτών των νέων προκλήσεων, η Αθήνα αναμένει την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών, πιθανότατα λίγες ημέρες μετά τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ (1-2/10) αλλά διαμηνύει ότι χρειάζεται συνέχεια και συνέπεια από την τουρκική πλευρά. Και μπορεί η Αγκυρα με δηλώσεις και δημοσιεύματα να καλλιεργεί κλίμα περί συζήτησης πολλών θεμάτων (όπως αυτό της αποστρατιωτικοποίησης νησιών που το απαίτησε προ ημερών και το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας της Τουρκίας), η ελληνική κυβέρνηση όμως ξεκαθαρίζει πως οι διερευνητικές επαφές αφορούν αποκλειστικά ένα και μόνο θέμα αυτό των θαλασσίων ζωνών.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΝΕΑ