Θα κάνουμε Ταμείο (Ανάκαμψης) ή θα πάμε κουβά;

Μαθαίνω πως στο προσχέδιο του προϋπολογισμού -το οποίο θα κατατεθεί αρχές Οκτωβρίου – η πρόβλεψη για την ύφεση του 2020 μπορεί να είναι πάνω από 8%, με ανοιχτό το ενδεχόμενο οι προβλέψεις του υπουργείου Οικονομικών να “γράψουν” και 9%.

Την ίδια ώρα, για πρώτη φορά στον προϋπολογισμό του 2021 θα περιλαμβάνονται μέρη από το εθνικό σχέδιο ανασυγκρότησης και ως εκ τούτου θα εσωκλείονται οι πρωταρχικές προβλέψεις για τη μελλοντική συμβολή του Ταμείου Ανάκαμψης στο ελληνικό ΑΕΠ. Οι εκτιμήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος δείχνουν ότι οι επιπτώσεις των πόρων, στον ετήσιο ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης, θα είναι στο 1,9%.

Παρά την παραζάλη, που έχει φέρει το νέο κύμα έξαρσης κρουσμάτων, η κυβέρνηση “τρέχει” να καταρτίσει το σχέδιο, σε συνεργασία με τα αρμόδια υπουργεία και τις ομάδες εργασίας. Να γίνει η εκπόνηση ενός πλάνου- με έργα και επενδύσεις – που τα κονδύλια που απορροφηθούν θα έχουν επιτέλους προστιθέμενη αξία στην ελληνική οικονομία και δεν θα πάνε πάλι στον… κουβά.

Η προκαταβολή των 32 δισ. ευρώ (ίσως 2-3 δισ. ευρώ) ενδέχεται να μπει στα κρατικά ταμεία μέσα στην Άνοιξη. Πάνω από τις μισές επενδύσεις της Ελλάδας, μέσω των πόρων του Ταμείου, θα διοχετευθούν σε ψηφιακά έργα και στον κλάδο της “πράσινης” ανάπτυξης, συνολικά το 57%.

Εφόσον, λοιπόν, ο παράγοντας “υγειονομική κρίση” έχει φύγει το 2021 από την εξίσωση, η επιτυχής απορρόφηση των κοινοτικών πόρων είναι μεγάλο στοίχημα για την κυβέρνηση καθότι το μεταρρυθμιστικό και επενδυτικό σχέδιο μεταφράζεται σε έλευση αρκετών δισεκατομμυρίων τα πρώτα κρίσιμα έτη (2021-2022 το 70% των πόρων).

Η κυβέρνηση σχεδιάζει να αποστείλει, στην Κομισιόν, το προσχέδιο του επενδυτικού και μεταρρυθμιστικού πλάνου το Νοέμβριο (το τελικό τον Ιανουάριο) και δεν θέλει με τίποτα να πάει κάτι στραβά. Ένα από αυτά είναι οι εν εξελίξει παρασκηνιακές διαβουλεύσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Μολονότι η Κομισιόν έχει στείλει στα κράτη – μέλη το “χρυσό” εγχειρίδιο (για το πως θα καταρτίσουν τα αναπτυξιακά τους σχέδια) οι “ζυμώσεις” για την τελική μορφή του κοινοτικού προϋπολογισμού και του Ταμείου Ανάκαμψης είναι σε εξέλιξη.

Η συμφωνία στη Σύνοδο Κορυφής του Ιουλίου ήταν ένα βήμα προς τη θεσμοθέτηση αφού από τα τέλη Αυγούστου  η γερμανική προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου διεξάγει διαπραγματεύσεις  με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Δείγμα αυτών των ζυμώσεων είναι πως η Γερμανία, πρότεινε ένα σχέδιο βάσει του οποίου θα τίθενται προϋποθέσεις ως προς τον σεβασμό του κράτους δικαίου για την πρόσβαση των κρατών-μελών σε κεφάλαια του ευρωπαϊκού μπλοκ, συμπεριλαμβανομένου του νέου ταμείου οικονομικής ανάκαμψης από τον κορονοϊό ύψους 750 δισ. ευρώ, σύμφωνα με έγγραφο στο οποίο είχε πρόσβαση το Reuters. Σύμφωνα με το γερμανικό έγγραφο, οι ποινές για παραβιάσεις του κράτους δικαίου θα περιλαμβάνουν την αναστολή της χρηματοδότησης της ΕΕ και θα αποφασίζονται ύστερα από ψηφοφορία κατά πλειοψηφία των κρατών-μελών της ΕΕ βάσει της σύστασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Το θέμα είναι πως οι συζητήσεις έχουν πάει πίσω. Ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Γερμανίας στην Ε.Ε., Μίκαελ Κλάους  που συντονίζει τις διαπραγματεύσεις  δήλωσε την προηγούμενη εβδομάδα  “ανήσυχος” διότι οι διαπραγματεύσεις προχωρούν και κάλεσε ο ρυθμός να επιταχυνθεί.

Το ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Bruegel και ο επικεφαλής Ζολτ Νταρβάς χτυπούν το καμπανάκι για το πόσο δύσκολη μπορεί να είναι η επίτευξη του χρονοδιαγράμματος απορρόφησης. Η Επιτροπή, σύμφωνα με το Ινστιτούτο, προβλέπει ότι μόνο το 1/4 των πόρων θα εκταμιευθεί το 2021-2 και τα υπόλοιπα 3/4 θα καταβληθούν από το 2023 έως το 2026. Το εκπληκτικό είναι πως ο Ντάρβας σημειώνει ότι ακόμα και έτσι…. “θα ήταν γρήγορη σε σύγκριση με το ιστορικό απορρόφησης των διαρθρωτικών κονδυλίων»!

Υπογραμμίζεται επίσης ότι οι πληρωμές από τον προϋπολογισμό της ΕΕ αναμένεται να καταβάλλονται με υστέρηση διότι τα προγράμματα πρέπει να σχεδιαστούν, να εγκριθούν και να εφαρμοστούν και επίσης να περάσουν διάφορους ελέγχους για να διασφαλιστεί η ορθή χρήση των κονδυλίων. Οι χώρες που θα λάβουν τα μεγαλύτερα ποσά από το ταμείο, η Ισπανία και η Ιταλία, έχουν τα χειρότερα ποσοστά απορρόφησης για την περίοδο 2014-2020, ενώ η Ελλάδα είχε 100% απορρόφηση των κοινοτικών κονδυλίων για το 2007-13.