Ελληνοτουρκικά : Οι ηχηρές σιωπές Πομπέο και η διαμεσολάβηση του Γερμανού ΥΠΕΞ

Ηχηρές σιωπές για την ουσία και την ατζέντα του ελληνοτουρκικού διαλόγου εμπεριείχαν οι δηλώσεις και τα μηνύματα του Μάικ Πομπέο κατά την παρουσία του στην Ελλάδα, ενώ την ίδια ώρα η Γερμανία συνεχίζει τις αβάντες στην Τουρκία ενόψει και της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ την Πέμπτη και Παρασκευή.

Μη ικανοποιητική κατάσταση στο ΝΑΤΟ

Ουσιαστικά ο Μάικ Πομπέο με την παρουσία του σε Θεσσαλονίκη και Κρήτη θέλησε να καταδείξει ότι η Ανατολική Μεσόγειος παραμένει ψηλά στην γεωπολιτική ατζέντα των ΗΠΑ ενώ το γεγονός ότι επισκέφτηκε την Ελλάδα σε συνέχεια του προηγούμενου ταξιδιού του στην Κύπρο χωρίς να υπάρξει αντίστοιχο ταξίδι στην Τουρκία επί της ουσίας υποδηλώνει ότι οι Αμερικανοί δεν θα επιθυμούσαν -τουλάχιστον σε αυτή τη συγκυρία- ένα θερμό επεισόδιο μεταξύ δύο κρατών μελών του ΝΑΤΟ και προς σ’ αυτή την κατεύθυνση δεν εγκρίνουν την ακραία επιθετικότητα του Ταγίπ Ερντογάν.

Άλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι οι πρώτες αντιδράσεις από την Άγκυρα δια στόματος του εκπροσώπου του κυβερνώντος κόμματος AKP Ομέρ Τσελίκ εξέφρασαν ακριβώς αυτή την ενόχληση.

«Δεν βοηθούν την περιφερειακή ειρήνη η επίσκεψη στην Κυπριακή Δημοκρατία και μετά η επίσκεψη και στην Ελλάδα και οι δηλώσεις υποστήριξης. Αυτό επισκιάζει την πολιτική ίσων αποστάσεων των ΗΠΑ και δημιουργεί μια μη ικανοποιητική κατάσταση ως συμμάχου μας στο ΝΑΤΟ. Πιστεύουμε πως οι ΗΠΑ πρέπει να επιστρέψουν στην ισορροπημένη της πολιτική» δήλωσε χαρακτηριστικά ο Ομέρ Τσιλίκ εξαπολύοντας απειλές πολέμου κατά της Ελλάδας.

Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι το γεγονός πως η μέχρι στιγμής τουρκική αντίδραση -όπως έχει εκφραστεί μέχρι στιγμής από τον Ομέρ Τσελίκ- δεν αντιστοιχεί σε όσα δήλωσε τουλάχιστον δημοσίως από τη Θεσσαλονίκη και σήμερα από την Κρήτη ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ.

Επί της ουσίας ο κ. Πομπέο απέφυγε να πάρει θέση για τα επίδικα ζητήματα της έντασης μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας και αρκέστηκε απλώς να επαναλάβει με άλλα λόγια την πάγια θέση του ότι οι ΗΠΑ ενθαρρύνουν το διάλογο Ελλάδας και Τουρκίας στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.

Διάλογος μέσω διεθνών συστημάτων

Υπενθυμίζεται ότι ο κ. Πομπέο στη συνέντευξή του στο ΑΜΠΕ χτες μίλησε για επίλυση των «θαλάσσιων διαφορών» Ελλάδας και Τουρκίας μέσω του διαλόγου και των διεθνών συστημάτων διαλόγου συμφωνιών και συνομιλιών.

Μάλιστα οι διατυπώσεις αυτές του κ. Πομπέο παραπέμπουν στην στρατηγική της Αθήνας που διατυπώθηκε με ευθύ τρόπο από τον Κυριάκο Μητσοτάκη στον ΟΗΕ ως κάλεσμα στον Ταγίπ Ερντογάν για προσφυγή στη Χάγη.

«Ο τρόπος επίλυσης της σύγκρουσης δεν είναι μέσω επίδειξης δύναμης, ή μέσω επίδειξης εξουσίας, αλλά μέσω διαλόγου, μέσω διεθνών συστημάτων, συμφωνιών, συνομιλιών, διαλόγου. Έτσι θα έπρεπε να επιλυθούν αυτές οι θαλάσσιες διαφορές. Έχουμε δει τους Έλληνες να κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση, προσπαθώντας να το επιτύχουν. Ελπίζουμε ότι η τουρκική κυβέρνηση θα το δει με τον ίδιο τρόπο.

Ελπίζουμε ότι οι διερευνητικές συνομιλίες όχι μόνο θα ξεκινήσουν σωστά, αλλά είναι σημαντικό να παρθούν αποφάσεις με τρόπο που να παράγουν αποτελέσματα που κάθε ένα από τα δύο έθνη βρίσκουν κάτι περισσότερο από αποδεκτά. Δεν μιλάμε απλώς, πρέπει να βρούμε καλές λύσεις, πρέπει να επιλύσουμε αυτές τις συγκρούσεις με τρόπο που να αντικατοπτρίζει τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών της Ελλάδας καθώς και των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο» ανέφερε χτες ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ.

Μακρινό σενάριο

Την ίδια ώρα, σε μια παράλληλη εξέλιξη φαίνεται ότι και οι Γερμανοί κινούνται στο πλαίσιο της προώθησης του διμερούς διαλόγου υποβαθμίζοντας εκ νέου το ζήτημα των κυρώσεων κατά της Τουρκίας ενόψει της μεθαυριανής Συνόδου Κορυφής της ΕΕ.

Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου χαρακτηρίζοντας «αποφασιστικής σημασίας» τις συνομιλίες Ελλάδας και Τουρκίας στο πλαίσιο της επανέναρξης των διερευνητικών επαφών, ενώ την ίδια ώρα οι Γερμανοί αξιωματούχοι χαρακτηρίζουν «μακρινό σενάριο» την πιθανότητα να επιβληθούν κυρώσεις στην Ανατολική Μεσόγειο.

Σύμφωνα με την Καθημερινή της Κύπρου οι Γερμανοί αξιωματούχοι εξήγησαν ότι η επιβολή κυρώσεων θα ήταν λανθασμένη στρατηγική, διότι θα μπορούσε να ωθήσει την Τουρκία σε ακόμα πιο ακραίες θέσεις.

Μετά την τηλεφωνική επικοινωνία με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου ο Χάικο Μάας επικοινώνησε και με το Νίκο Δένδια, ο οποίος δήλωσε ότι «σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Υπουργό Εξωτερικών της Γερμανίας συζητήσαμε για τις περιφερειακές εξελίξεις, με έμφαση στην κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Λιβύη».

Στρατηγικής σημασία για τις ΗΠΑ η Μεσόγειος

Μέσα σε αυτό το κλίμα ο Κυριάκος Μητσοτάκης επέλεξε  να απαντήσει στις τελευταίες δηλώσεις του Ταγίπ Ερντογάν πως η Τουρκία «δεν είναι μουσαφίρης αλλά ιδιοκτήτης της Μεσογείου» από τη Βάση της Σούδας παρουσία του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Μάικ Πομπέο.

«Σε μια στιγμή που παλιοί εχθροί γίνονται φίλοι όπως το Ισραήλ με τα ΗΑΕ και το Μπαχρέιν, στη Μεσόγειο δεν πρέπει να σηκώνονται κύματα απειλών και αντιπαλότητας» ήταν η χαρακτηριστική αποστροφή στο λόγο του Έλληνα πρωθυπουργού.

Ο κ. Μητσοτάκης πρόσθεσε με νόημα πως η Μεσόγειος «αποτελεί άλλωστε θάλασσα στρατηγικής σημασίας και για τις ΗΠΑ».

Το σύνολο των δηλώσεων του κ. Μητσοτάκη διαπνεόταν από το μήνυμα πως η Ελλάδα και οι ΗΠΑ ευθυγραμμίζονται σε ότι αφορά τις θέσεις και τα συμφέροντά τους και σε ότι αφορά τη στάση τους έναντι της Τουρκίας.

Σε αντίθεση με τον -φειδωλό για τα ελληνοτουρκικά- Μάικ Πομπέο, ο κ. Μητσοτάκης εξέφρασε την ετοιμότητα της Ελλάδας για το διάλογο με την Τουρκία αλλά και τις επιφυλάξεις της χώρας μας για τις προθέσεις της Άγκυρας.

Ειλικρίνεια προθέσεων

Σε αυτό το πλαίσιο και αφού ο κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε σε αυτή καθ’ αυτή τη διμερή συνεργασία με τις ΗΠΑ, χαρακτηρίζοντας τη Θεσσαλονίκη «ορμητήριο» και τη Σούδα τόπο συνάντησης των συμφερόντων Ελλάδας και ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο, πέρασε στα ελληνοτουρκικά και σημείωσε:

«Η ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο δοκιμάστηκε το τελευταίο διάστημα από τις προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας, ενέργειες εκτός διεθνούς δικαίου, με μια ακραία αχρείαστη ρητορική που φορτίζει το κλίμα αλλά και με τακτικισμούς που δεν βεβαιώνουν την ειλικρίνεια των προθέσεών της.

Με ενέργειες αντίθετες στις αξίες του δυτικού κόσμου που η Άγκυρα συνεχίζει και στα νερά της Κύπρου όπως διαπιστώσατε κ. υπουργέ όταν βρεθήκατε στην Λευκωσία».

Ευθυγραμμισμένες θέσεις

Ο πρωθυπουργός συμπλήρωσε ότι «παρουσίασα και εγώ και οι υπουργοί στην αμερικανική αντιπροσωπεία τις ελληνικές θέσεις που πιστεύω ότι είναι απόλυτα ευθυγραμμισμένες με τις τελευταίες δηλώσεις του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Αν έπρεπε να τις συνοψίσω σε τέσσερις λέξεις θα έλεγα: Όχι σε μονομερείς ενέργειες».

Σε αυτό το πλαίσιο ο κ. Μητσοτάκης θέλησε να διαμηνύσει ότι είναι κατοχυρωμένη και δεν υπάρχει κανένα ζήτημα υπαναχώρησης από τη Συμφωνία με την Αίγυπτο για τη μερική οριοθέτηση της ΑΟΖ.

«Η ελληνική απάντηση σε όλες τις προκλήσεις δεν είναι άλλη από την υπεράσπιση των εθνικών μας δικαίων. Την απάντηση η οποία όμως συνοδεύεται πάντα από πρωτοβουλίες καλής γειτονίας όπως οι πρόσφατες συμφωνίες που υπογράψαμε για τις θαλάσσιες μας ζώνες με την Ιταλία και με την Αίγυπτο αλλά και η εμβληματική θεσμοθέτηση του East Mediterranean Gas Forum. Πρόκειται για μια πολιτική που ουσιαστικά χαιρετίζουν όλοι οι γείτονες και σύμμαχοί μας .

Η Κύπρος, η Γαλλία, το Ισραήλ, η Αίγυπτος, η ΕΕ που θα εξετάσει τις σχέσεις της με την Τουρκία στο προσεχές Συμβούλιο Κορυφής σε δύο μέρες, αλλά και ο Αραβικός κόσμος. Θα έλεγα όλη η διεθνής κοινότητα» ανέφερε ο πρωθυπουργός προσθέτοντας:

«Γιατί σε μια στιγμή που παλιοί εχθροί γίνονται φίλοι όπως το Ισραήλ με τα ΗΑΕ και το Μπαχρέιν, στη Μεσόγειο δεν πρέπει να σηκώνονται κύματα απειλών και αντιπαλότητας. Αποτελεί άλλωστε θάλασσα στρατηγικής σημασίας και για τις ΗΠΑ όπως καταγράφεται ξεκάθαρα στο EastMed Act. Αποτελεί όμως και μια περιοχή κλειδί και για την παγκόσμια σταθερότητα».

Δεν συμφέρει κανένα

Και σε αυτό το πλαίσιο ο κ. Μητσοτάκης κατέληξε:

«Με χαρά διαπίστωσα ότι ο κ. Πομπέο συμμερίζεται τις θέσεις μας. Κατανοεί πως η ένταση μεταξύ δύο κρατών μελών του ΝΑΤΟ, τελικά δεν συμφέρει κανέναν και ότι βρίσκεται απέναντι σε κάθε αυθαίρετη ενέργεια που a priori τορπιλίζει κάθε καλόπιστο διάλογο.

Και ότι βέβαια το διεθνές δίκαιο πρέπει να μένει η σταθερή πυξίδα για όλους μας. Άλλωστε γνωρίζει και ο ίδιος την ετοιμότητά μας, τόσο για διερευνητικές επαφές που προσδοκούμε ότι θα ξεκινήσουν σύντομα όσο και για την τεχνική διαδικασία η οποία εξελίσσεται στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.

Είμαι συγκρατημένα αισιόδοξος ότι τώρα πια έχει έρθει η σειρά της διπλωματίας».

Διάλογος μεταξύ των χωρών του ΝΑΤΟ

Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών πέραν των όσων είπε για τη στρατηγική σημασία της σύσφιξης των ελληνοαμερικανικών σχέσεων σε στρατιωτικό και ενεργειακό επίπεδο, χαρακτηρίζοντας την Ελλάδα «πυλώνα σταθερότητας» στην περιοχή, για τα ελληνοτουρκικά περιορίστηκε μόνο να υπογραμμίσει ότι, οι ΗΠΑ υποστηρίζουν το «διάλογο μεταξύ χωρών -μελών του ΝΑΤΟ», όπως μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας».

Πρόσθεσε ότι συζήτησε με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτεμπεργκ «σχετικά με την πρόοδο που γίνεται στο ΝΑΤΟ» και εξέφρασε την ελπίδα ότι «αυτές οι συζητήσεις μπορούν να συνεχιστούν με σοβαρό τρόπο».

Σιωπή για την αποστρατιωτικοποίηση

Αυτό που έχει αξία να σημειωθεί είναι ότι οι περιορισμένες αυτές αναφορές του κ. Πομπέο για την ανάγκη διαλόγου και κυρίως την αποφυγή οποιασδήποτε σύγκρουσης μεταξύ κρατών μελών του ΝΑΤΟ, δεν λαμβάνουν υπόψη τους το γεγονός ότι η Τουρκία έχει μια ευρύτερη ατζέντα διαλόγου που ξεφεύγει από τον καθορισμό των θαλάσσιων ζωνών και την ίδια στιγμή που η Αθήνα καλεί ακόμα και σε προσφυγή στη Χάγη για να λυθεί η εκκρεμότητα με την ΑΟΖ και την υφαλοκρηπίδα, η Άγκυρα εμμένει στο ζήτημα της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών του Αιγαίου αμφισβητώντας ουσιαστικά μέρος της ελληνικής κυριαρχίας στα εδάφη της.

Αμηχανία και σιωπή από ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ

Η παρουσία Πομπέο στην Ελλάδα σε ότι αφορά τα ελληνοτουρκικά έχει προκαλέσει αμηχανία στον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος έχει αποφύγει να σχολιάσει το οτιδήποτε από την παρουσία του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών στη χώρα μας σε σχέση με τα ελληνοτουρκικά και ασχολείται αποκλειστικά με τον κυβερνητικό τραγέλαφο για τον χαρακτηρισμό και αποχαρακτηρισμό της Συμφωνίας των Πρεσπών ως ιστορικής στην κοινή δήλωση Ελλάδας και ΗΠΑ.

Αλλά εκτός από τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΙΝΑΛ, απέφυγε να σχολιάσει την παρουσία Πομπέο και τα όσα είπε αλλά και δεν είπε για τα ελληνοτουρκικά, παρά το γεγονός ότι μέχρι σήμερα ασκούν σκληρή κριτική στον Κυριάκο Μητσοτάκη για έλλειψη εθνικής στρατηγικής και μυστική διπλωματία στα ελληνοτουρκικά.

Ενδοτισμός

Αντιθέτως πολύ σκληρή επίθεση στην κυβέρνηση εξαπέλυσαν τόσο το ΚΚΕ όσο και το ΜέΡΑ25 με αφορμή τις κοινές δηλώσεις Μητσοτάκη – Πομπέο στην Σούδα.

«Oι δηλώσεις του ΥΠΕΞ των ΗΠΑ αποτελούν την πιο αποστομωτική διάψευση όσων, με υπερφίαλους και αστείους χαρακτηρισμούς, δημιουργούσαν κλίμα προσμονής για «ηχηρό μήνυμα στήριξης της Ελλάδας από τις ΗΠΑ». Ήταν τόσο «ηχηρό» δε το μήνυμα, που δεν ακούστηκε τίποτα για την κλιμακούμενη τουρκική επιθετικότητα σε βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας και της Κύπρου, γιατί πολύ απλά δεν είπε τίποτα» σχολίασε το ΚΚΕ.

Μάλιστα ο Περισσός εγκάλεσε τον Κυριάκο Μητσοτάκη ότι για τη Σούδα «το μόνο που δεν έκανε ήταν να την ανακηρύξει σε 51η πολιτεία των ΗΠΑ».

Το ΜέΡΑ25 έκανε λόγο για ενδοτική κυβέρνηση που έδωσε τα πάντα στον Αμερικανό ΥΠΕΞ χωρίς να πάρει τίποτα, μίλησε για άδειασμα του Κυριάκου Μητσοτάκη από τον Πομπέο καθώς «δεν ανέφερε απολύτως τίποτα για τα ελληνοτουρκικά και δεν έκανε καμία πολυπόθητη αναφορά σε μη ίσες αποστάσεις, πέρα από το ότι η Ελλάδα συνιστά πυλώνα σταθερότητας!».

«Το “ναι σε όλα” όχι απλώς δεν σε καθιστά υπολογίσιμο, αλλά αντιθέτως οδηγεί στον απόλυτο ευτελισμό, αντάξιο της έμπνευσης του κ. Μητσοτάκη να αποδώσει την ελληνική επανάσταση του 21 στην αμερικανική» υπογράμμισε το ΜέΡΑ25.