Κρίσιμη σύνοδος Κορυφής της ΕΕ : Μάχη για λίστα κυρώσεων κατά της Τουρκίας

Με Αθήνα και Λευκωσία να δίνουν «μάχη» για την δέσμευση της Άγκυρας στην περαιτέρω αποκλιμάκωση των ενεργειών της, όχι μόνο στο Αιγαίο, αλλά και στην Κύπρο, χωρίς υπαναχωρήσεις, ξεκινά σήμερα στις Βρυξέλλες η διήμερη Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ.

Η τουρκική προκλητικότητα -και γενικότερα οι ευρωτουρκικές σχέσεις- αναμένεται να αποτελέσουν το αποκλειστικό αντικείμενο του δείπνου των ηγετών που θα πραγματοποιηθεί το βράδυ της Πέμπτης.

Μεγάλο ζητούμενο είναι, ο τρόπος με τον οποίο η ΕΕ θα δείξει την, διακηρυγμένη προς κάθε πλευρά, αλληλεγγύη της σε Ελλάδα και Κύπρο. Η ελληνική πλευρά πιέζει ώστε να βρίσκεται στο τραπέζι έτοιμη η λίστα κυρώσεων αν η Άγκυρα παρεκκλίνει από το δρόμο της διπλωματίας.

Σύμφωνα με τη Deutche Welle, που επικαλείται κυβερνητική πηγή στο Βερολίνο, στη σημερινή Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων δεν πρόκειται να αποφασίσουν νέες κυρώσεις ενάντια σε άτομα και εταιρείες που συμμετέχουν στις θαλάσσιες έρευνες της Τουρκίας στα ανοιχτά της Κύπρου, καθώς «σχετική απόφαση προϋποθέτει ομοφωνία και αυτή δεν υφίσταται».

Όλα δείχνουν ότι – με δεδομένη και την έναρξη των διερευνητικών επαφών Ελλάδας- Τουρκίας -υπάρχει αποδραματοποίηση της κατάστασης. Πιθανότερο θεωρείται οι εταίροι να προχωρήσουν σε μία απλή δήλωση, με την οποία θα καλούν την Άγκυρα να απέχει από προκλητικές ενέργειες ή δράσεις προκειμένου να μην προχωρήσουν  στο μέλλον στην επιβολή κυρώσεων.

Μάχη για τις κυρώσεις

Λίγες ώρες πριν από τη Σύνοδο Κορυφής, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτακης έστειλε σαφές μήνυμα στην Άγκυρα ότι ήρθε η ώρα της διπλωματίας και κάλεσε τη γειτονική χώρα να αποδείξει εμπράκτως εάν επιθυμεί την αποκλιμάκωση και τον διάλογο.

Πριν από την έναρξη των εργασιών της Συνόδου, ο πρωθυπουργός, θα έχει το μεσημέρι, συναντήσεις με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ και την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Οι θέσεις της Αθήνας είναι σαφείς. Συνέπεια και συνέχεια στην αποκλιμάκωση της επιθετικής συμπεριφοράς αλλά και της ρητορικής της Άγκυρας, διαφορετικά κυρώσεις. Αυτό είναι και το πλαίσιο που επιθυμεί να δει η χώρα μας στο κείμενο των συμπερασμάτων, μετά το πέρας της Συνόδου.

Οι κυρώσεις βασίζονται στις προτάσεις που παρουσίασε ο Ύπατος Εκπρόσωπος Εξωτερικών και Άμυνας της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ και είναι ανεξάρτητες από τις κυρώσεις που έχει ήδη υιοθετήσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για την Κύπρο και την παράνομη δραστηριότητα της Άγκυρας στην κυπριακή ΑΟΖ από τον περασμένο Οκτώβριο και Δεκέμβριο.

Η Γερμανική προεδρία

Μια ομάδα χωρών, με επικεφαλής τη Γερμανία στην οποία συντάσσονται και Ισπανία, Ιταλία, Πορτογαλία, φαίνεται ότι δεν επιθυμούν κυρώσεις. Εδώ και μέρες άλλωστε  η Γερμανία προϊδεάζει για την εξέλιξη αυτή, προβάλλοντας διάφορα επιχειρήματα με κυριότερο ότι «τα βήματα αποκλιμάκωσης στην ανατολική Μεσόγειο, στα οποία συμφώνησε πρόσφατα ο Ερντογάν, θα αντιστρέφονταν αμέσως αν η ΕΕ επέβαλε περαιτέρω κυρώσεις (…)».

Στο πλαίσιο αυτό, γερμανοί αξιωματούχοι ξεκαθαρίζουν πως οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων δεν πρόκειται να αποφασίσουν νέες κυρώσεις ενάντια σε άτομα και εταιρείες που συμμετέχουν στις θαλάσσιες έρευνες της Τουρκίας στα ανοιχτά της Κύπρου. Σχετική απόφαση προϋποθέτει ομοφωνία και αυτή δεν υφίσταται.

Σύμφωνα με την ίδια πηγή, η οποία χαιρέτισε την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών Αθήνας – Άγκυρας, αυτό το διάστημα οι δύο χώρες προσπαθούν μέσω μιας «επίπονης διπλωματικής διαδικασίας» να μειώσουν την ένταση και να ξεκινήσουν συνομιλίες. Σε αυτή την κατάσταση η επιβολή κυρώσεων θα ήταν «αντιπαραγωγική».

Συντονισμός Αθήνας – Λευκωσίας

Στη Σύνοδο Κορυφής δεδομένη πρέπει να θεωρείται η κοινή θέση Αθήνας – Λευκωσίας, με τη δεύτερη ωστόσο να έχει απειλήσει ακόμη και με βέτο στις αποφάσεις για τη Λευκορωσία. Η Λευκωσία τονίζει διαρκώς ότι η αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέναντι στην παραβίαση των βασικών αρχών και αξιών της δεν μπορεί να είναι α λα καρτ, μένει όμως να δούμε τη στάση που θα ακολουθήσει κατά τη Σύνοδο.

Πάντως, μια δήλωση του Νίκου Αναστασιάδη θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως πρόθεση της Λευκωσίας να υποχωρήσει από την απειλή βέτο, αν δεν επιβληθούν αντίστοιχες κυρώσεις στην Τουρκία. «Δεν είναι αυτοσκοπός οι κυρώσεις. Αυτοσκοπός είναι να υλοποιηθεί επιτέλους η επικράτηση αυτού που οι υποχρεώσεις της Τουρκίας ως υποψήφιας προς ένταξη χώρας, να ανταποκρίνονται προς τις αρχές και αξίες της ΕΕ».

Στο ίδιο μήκος κύματος, ο υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου, Νίκος Χριστοδουλίδης, ζητά σαφέστατα μηνύματα κατά της τουρκικής προκλητικότητας στα συμπεράσματα της Συνόδου.

«Η Κύπρος προσβλέπει στην ΕΕ και τους εταίρους της για αλληλεγγύη στην πράξη. Η συγκεκριμένη υπεράσπιση των κοινών αξιών και συμφερόντων μας και η εφαρμογή των αποφάσεών μας είναι ουσιαστικής σημασίας» επεσήμανε σε δηλώσεις του.

Χθες βρέθηκε στη Λευκωσία ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, προκειμένου να δηλώσει τη στήριξη της ελληνικής προς την κυπριακή κυβέρνηση και να διαλύσει τα σύννεφα των προηγούμενων ημερών και τα σενάρια πως η Αθήνα «λησμονεί» τη Λευκωσία.

Ο Νίκος Δένδιας -αφού τόνισε τον πλήρη συντονισμό των δύο χωρών- ανέφερε πως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «θα κληθεί να εξετάσει συνολικά το πλέγμα των ευρωτουρκικών σχέσεων. Και θα κληθεί να το πράξει με δεδομένη την υποχρέωση για αλληλεγγύη στα κράτη-μέλη της Ένωσης, όταν ιδίως παραβιάζονται η κυριαρχία και τα κυριαρχικά τους δικαιώματα από τρίτα κράτη. Γιατί πρόκειται για παραβίαση ευρωπαϊκής κυριαρχίας και ευρωπαϊκών κυριαρχικών δικαιωμάτων».

«Δυστυχώς, η τουρκική παραβατικότητα στην ευρύτερη περιοχή συνεχίζεται και μάλιστα με κλιμακούμενη ένταση και σε διευρυνόμενο χώρο. Από τον Καύκασο ως τη Λιβύη, το Αιγαίο, την Κύπρο, την Ανατολική Μεσόγειο, τη Συρία, το Ιράκ. Η Ελλάδα έχει σημειώσει ότι η απόσυρση του Oruc Reis ήταν ένα πρώτο βήμα αποκλιμάκωσης. Ευελπιστούμε ότι αυτό το βήμα θα ανοίξει το δρόμο για τις διερευνητικές επαφές μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας, με στόχο την οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας.

» Η Ελλάδα έχει επανειλημμένως τονίσει ότι παραμένει πάντοτε ανοικτή σε διάλογο, στο πλαίσιο όμως του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας. Μένει συνεπώς να φανεί αν αυτό το πρώτο βήμα θα έχει συνέχεια και θα υπάρξει συνέπεια από την τουρκική πλευρά. Γιατί όπως γνωρίζετε πολύ καλά εδώ στην Κύπρο, η Τουρκία είναι ο κατεξοχήν παραβάτης του Διεθνούς Δικαίου στην περιοχή μας. Ουδείς άλλωστε μπορεί να ξεχάσει ότι οι παράνομες ενέργειες τουρκικών σκαφών στις κυπριακές θαλάσσιες ζώνες συνεχίζονται» υπογράμμισε.