Η Αργεντινή έγινε γίγας δύο ηπείρων – Πώς επέκτεινε την υφαλοκρηπίδα της

Σε έναν γίγαντα μετατράπηκε ξαφνικά η Αργεντινή στον χάρτη, με παρουσία σε δύο ηπείρους, τόσο στην Αμερική όσο και στην Ανταρκτική, και επιπλέον 1,7 εκατ. τετρ. χλμ στην επικράτειά της: η Γη του Πυρός, άλλοτε το νοτιότερο σημείο της χώρας, σχεδόν σαν ένα λιμάνι στην άκρη του κόσμου, τοποθετείται πλέον ακριβώς στο κέντρο της. Εν αρχή, φυσικά, η μάχη για τον πλούτο της Ανταρκτικής.

Η ιστορία της ωκεάνιας επέκτασης της Αργεντινής ξεκίνησε το 1995, επί προεδρίας Κάρλος Μένεμ, όταν τέθηκε σε ισχύ η Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας. Την εποχή εκείνη, η Φρίντα Αρμας Πφίρτερ, ήταν μία διδάκτωρ Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου που εργαζόταν για το Ανώτατο Δικαστήριο. Το 1997 επιφορτίστηκε με τον συντονισμό της Εθνικής Επιτροπής για τα Εξωτερικά Ορια της Υφαλοκρηπίδας και έκτοτε δεν έπαψε να ασχολείται με το θέμα. Περισσότερες από 12 επιστημονικές αποστολές, υπό αντίξοες καιρικές συνθήκες, επέτρεψαν τον εντοπισμό της κατωφέρειας της ηπειρωτικής κρηπίδας και την εξέταση των ιζημάτων σε αυτήν. Κάπου 20 χρόνια δουλειάς μεταφράστηκαν, την περίοδο 2009-2016, σε συνολικά 800 κιλά χαρτιού, που κατατέθηκαν ως τεκμηρίωση στην αρμόδια βάσει της Διεθνούς Σύμβασης ανεξάρτητη τεχνική επιτροπή υπό την εποπτεία του ΟΗΕ.

Εθνική επιτυχία

Το 2016 η επιτροπή έκανε δεκτούς τους ισχυρισμούς της Αργεντινής όσον αφορά την υφαλοκρηπίδα της. H κυβέρνηση του Μαουρίτσιο Μάκρι έκανε τότε λόγο για μια μεγάλη εθνική επιτυχία, για κάποιον λόγο όμως δεν την προχώρησε νομικά. Το έκανε στα τέλη Αυγούστου ο νυν πρόεδρος Αλμπέρτο Φερνάντες: βάσει νόμου που πέρασε από το Κογκρέσο, η υφαλοκρηπίδα την οποία έκανε δεκτή η ανεξάρτητη τεχνική επιτροπή του ΟΗΕ, συν ένα μεγάλο κομμάτι εδαφών της Ανταρκτικής (μη αναγνωρισμένου διεθνώς) περιλαμβάνονται σε έναν νέο χάρτη της χώρας που θα διανεμηθεί σύντομα σε όλα τα σχολεία της. «Δεκαπέντε χιλιάδες νέοι χάρτες έχουν ήδη τυπωθεί, χρειαζόμαστε 50.000 ώστε να αποκτήσουν και τα 42.000 σχολεία της Αργεντινής ένα αντίγραφο» λέει στην ισπανική «El Pais» η δρ Αρμάς.

Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, η εθνική κυριαρχία μιας χώρας (επ)εκτείνεται σε απόσταση 12 ναυτικών μιλίων από τις ακτές της. Κατόπιν, στα 200 ναυτικά μίλια από τις ακτές κάθε χώρας, εκτείνεται η ΑΟΖ της. Η επέκταση όμως της υφαλοκρηπίδας στον χάρτη της Αργεντινής έχει ως αποτέλεσμα να απλώνεται σε ορισμένες περιοχές η ΑΟΖ της στα 360 μίλια από τις ακτές. Και έτσι η Αργεντινή γίνεται μια χώρα δύο ηπείρων.

Συνολικά επτά έθνη διεκδικούν εδάφη της Ανταρκτικής: η Αργεντινή, η Χιλή, η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία και η Νορβηγία. Ο νέος χάρτης της Αργεντινής, φυσικά, ενέχει και το πρόβλημα των βρετανικών διαφιλονικούμενων κτήσεων στον Νότιο Ατλαντικό: Φόκλαντς, Νότια Γεωργία και Νήσοι Σάντουιτς. Τα ύδατα που ελέγχονται από το ΗΒ εκπροσωπούν «σχεδόν το ήμισυ της αργεντινής οικονομικής ζώνης» επιμένει ο Ντανιέλ Φίλμους, ο αργεντινός υπουργός που είναι αρμόδιος για τα Φόκλαντς, την Ανταρκτική και τον Νότιο Ατλαντικό. «Είμαστε ιδιοκτήτες της κολόνας του νερού, του βυθού και του υπεδάφους»· και ο νέος νόμος «θα ενισχύσει την ασφάλεια δικαίου για τη χορήγηση αδειών για την εξερεύνηση και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, ορυκτών και καθιστικών ειδών».