Θα ήταν ο Τσόρτσιλ αρνητής της μάσκας; – Η μεγάλη απορία στη Βρετανία του Τζόνσον

Γιάννης Ανδριτσόπουλος

Τι θα έκανε, άραγε, ο Τσόρτσιλ; Εδώ και πολλά χρόνια, τα βρετανικά μίντια αρέσκονται να θέτουν αυτό το ερώτημα κάθε φορά που η Γηραιά Αλβιώνα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια κρίση – μικρή ή μεγάλη. Μέχρι και βιβλίο έχει γραφτεί – το «What Would Churchill Do?» (Manor Publishing, 2008) – που πραγματεύεται αυτό το καυτό θέμα…

Μοιραία, η ερώτηση έχει επανέλθει στις μέρες μας προσαρμοσμένη στις επιταγές της «διπλής απειλής» που δέχεται η Βρετανία: του κορωνοϊού και του Brexit. Πώς θα αντιμετώπιζε αυτές τις μείζονες προκλήσεις ο «Πατέρας της Νίκης»; Θα έκανε τους ίδιους χειρισμούς με τον Μπόρις Τζόνσον (ο οποίος διατείνεται ότι ο Τσόρτσιλ είναι ο ήρωάς του); Αποκλείεται, απαντούν οι ειδικοί, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι απόψεις του δεν θα ήταν εξίσου – αν όχι περισσότερο – αμφιλεγόμενες. Οπως είπε στα «ΝΕΑ» ο διάσημος βρετανός ιστορικός Στίβεν Φίλντινγκ, είναι πιθανό να βλέπαμε τον Τσόρτσιλ ενταγμένο στο στρατόπεδο των… αρνητών της μάσκας. «Είναι δύσκολο να μαντέψουμε τι θα έκανε. Ωστόσο, λάβετε υπόψη ότι ο Τσόρτσιλ ήταν μια εξόχως αντιδραστική φυσιογνωμία. Μπορεί κάλλιστα να είχε συμμαχήσει με τη δεξιά πτέρυγα του κόμματός του και να ήταν ένας από αυτούς που λένε «δεν πρόκειται να φορέσω μάσκα», θεωρώντας ότι παραβιάζει τις ατομικές ελευθερίες», τόνισε ο καθηγητής Πολιτικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ και πρώην διευθυντής του Κέντρου Βρετανικής Πολιτικής.

Τεράστιες διαφορές

Σε κάθε περίπτωση, οι διαφορές μεταξύ του πρωθυπουργού του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και του πρωθυπουργού του κοροναϊού είναι αβυσσαλέες. «Στην εθνική κρίση το καλοκαίρι του 1940, ο Τσόρτσιλ έδρασε με γνώμονα το εθνικό συμφέρον, ξεκαθαρίζοντας ότι η Βρετανία δεν θα έρθει σε συμφωνία με τους Ναζί. Εκανε ό,τι περνούσε από το χέρι του. Αντιθέτως, ο Τζόνσον δεν έθεσε ως προτεραιότητα τον αγώνα κατά του Covid-19. Δεν έδρασε αποφασιστικά και αυτά που κάνει τώρα είναι ανεπαρκή και αργοπορημένα», υποστήριξε ο Φίλντινγκ, συγγραφέας του βιβλίου «Οι μύθοι του Τσόρτσιλ» (OUP, 2020). Πού το αποδίδετε αυτό; τον ρωτάω. «Στον χαρακτήρα του: είναι τεμπέλης και δεν του αρέσει να κάνει πράγματα που δεν είναι δημοφιλή. Η τακτική του οδήγησε σε τόσο πολλούς θανάτους και τόσο μεγάλη κοινωνική αναστάτωση». Και ο σερ Ουίνστον; Θα τα πήγαινε καλύτερα; «Ασφαλώς. Θα ήταν ειρωνεία της τύχης, αλλά νομίζω ότι υπό τον Τσόρτσιλ η Βρετανία θα είχε κάνει ό,τι έκανε η Γερμανία: αυτό που ήταν απολύτως απαραίτητο για να περιοριστεί ο ιός. Ο Τζόνσον είναι πολύ λίγος μπροστά του».

Μαζί του συμφωνεί ο Ρόμπερτ Σόντερς, καθηγητής Σύγχρονης Βρετανικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Queen Mary του Λονδίνου. «Ο Τζόνσον πασχίζει να αποδείξει ότι είναι σοβαρός, ρισκάροντας να αποδομήσει την πολιτική περσόνα που ο ίδιος φιλοτέχνησε: του ανθρώπου που κανείς δεν παίρνει στα σοβαρά. Ο κοροναϊός τον αναγκάζει να πάρει αποφάσεις που τον αποξενώνουν από τμήματα των υποστηρικτών του. Το πομπώδες, αστείο στυλ του δεν θα είναι τόσο διασκεδαστικό όταν θα ανακοινώνει απώλειες θέσεων εργασίας ή λουκέτα σε εργοστάσια», δήλωσε στα «ΝΕΑ».

Επιστρέφοντας στον Τσόρτσιλ, η αλήθεια είναι ότι ουδείς γνωρίζει πώς θα αντιμετώπιζε την πανδημία. Το σίγουρο, όμως, είναι ότι έπαιζε στα δάχτυλα την τέχνη της εργασίας από το σπίτι: δούλευε συχνά ξαπλωμένος στο κρεβάτι του, πλαισιωμένος από την προσωπική του δακτυλογράφο, τα αγαπημένα πούρα του και ένα μπουκάλι ουίσκι.