ΣΥΡΙΖΑ : «Αριστερή συνείδηση» ή τα βαρίδια είναι η ομάδα των «53»;

Θορυβώδεις και ενίοτε με την ικανότητα να παράγουν πολιτική ατζέντα, οι 53 αποτελούν ίσως σήμερα την πιο πολυσυζητημένη τάση του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία. Και όλα αυτά παρότι κι εκείνοι από αλλού ξεκίνησαν τον Ιούνιο του 2014 και αλλού έχουν φτάσει σήμερα. Οι πληροφορίες που τους συνοδεύουν συχνά είναι γεμάτες αντιφάσεις. Κι αυτό ίσως είναι ενδεικτικό πως ο ΣΥΡΙΖΑ δεν «διαβάζεται» με τα εργαλεία των άλλων κομμάτων. Αλλά και επίσης αυτό δείχνει πως η πολιτική δεν είναι στατική έννοια και οι ίδιοι οι 53 έχουν σήμερα άλλα διακυβεύματα από τα αρχικά. Παραμένουν όμως, παρότι δεν είναι καν… 53, για τους φίλα προσκείμενους η «κομματική αριστερή συνείδηση».

Για τους αντιπάλους – κυρίως τους ανδρεοπαπανδρεϊκούς πασοκογενείς – «οι αριστεροί θυρωροί και τα βαρίδια στο άνοιγμα του κόμματος». Το βέβαιο είναι πως οι εναπομείναντες των 53 διατηρούν ορισμένες ταυτοτικές θέσεις. Για παράδειγμα τη συλλογική λειτουργία του κόμματος. Την ταξική μεροληψία. Τον διάλογο με τον κόσμο των δικαιωμάτων. Τους ήπιους τόνους στα εθνικά (που για αυτούς απλώς είναι θέματα εξωτερικής πολιτικής).

Τη ματιά στη ριζοσπαστική Οικολογία και στην πολεμική στον εθνικισμό και τον ρατσισμό. Πάνω απ’ όλα: τη λειτουργία των οργάνων του κόμματος και όχι τα αρχηγικά σλάλομ. Οι περισσότεροι εξ αυτών, προερχόμενοι από δυνάμεις όπως η κλασική ανανεωτική Αριστερά, η ΑΚΟΑ, η ομάδα Μπανιά, αλλά και ευρύτερα τμήματα των ριζοσπαστικών κινημάτων, είχαν κλασικό μέτωπο με τον ορθόδοξο ή λενινιστικό κομμουνισμό αλλά και με το άλλοτε κραταιό ΠΑΣΟΚ, ενώ σήμερα βρίσκουν καταφύγιο στην Εποχή και στον ιστότοπο Commonality όπου ενίοτε συμβάλλουν με κείμενα για θέματα της πολιτικής συγκυρίας.

Από το μακρινό 2014

Πάμε όμως στους 53 του 2014. Tον Ιούνιο του μακρινού εκείνου έτους, οι 53 τότε χτυπάνε με κείμενο. Ηταν μετά τις ευρωεκλογές και παρά το γεγονός πως ο ΣΥΡΙΖΑ για πρώτη φορά είχε περάσει μπροστά από τη ΝΔ και μάλιστα με διαφορά τεσσάρων μονάδων, 53 στελέχη του κόμματος κατέθεσαν κείμενο με μια σειρά ανησυχιών και ενστάσεων. Η σύνθεση των ονομάτων είχε ενδιαφέρον αφού προέρχονταν από τη διάσπαση της τσιπρικής τάσης (Αριστερή Ενότητα). Μια τάση που έφερε τον Τσίπρα στο πηδάλιο του ΣΥΡΙΖΑ αλλά που εν τω μεταξύ είχε τριχοτομηθεί – σχηματικά το λέμε – σε αριστερή ΑΡΕΝ, σε δεξιά ΑΡΕΝ και σε κεντρώα ΑΡΕΝ. Η αριστερή ΑΡΕΝ ήταν πια οι 53 συν άλλα στελέχη ανένταχτα.

Και οι ανησυχίες τους, αριστερής προέλευσης. Για τη λειτουργία των οργάνων, για αρχηγικά φαινόμενα (από τότε!). «Δεν είμαστε ενθουσιασμένοι, για παράδειγμα με τον δημόσιο λόγο του κόμματος, ιδίως κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, γιατί πολλές φορές δανειστήκαμε τον λόγο του αντιπάλου, θεωρώντας εσφαλμένα ότι έτσι γινόμαστε πιο λαϊκοί», έλεγαν τα 53 στελέχη στο τότε κείμενό τους και η συνέχεια έχει σημασία που εξηγεί πολλά και για το σήμερα: «Στην πραγματικότητα, με έναν τέτοιο λόγο πετυχαίνουμε ακριβώς το αντίθετο: να αφήνουμε τον κόσμο μας ιδεολογικά και πολιτικά απροετοίμαστο μπροστά στον κυρίαρχο λόγο και να φαινόμαστε ως καρικατούρα του ΠΑΣΟΚ της λαϊκομετωπικής περιόδου».

Εδώ κανείς, στο πρώτο χτύπημα των 53, έβρισκε πρόσωπα όπως ο Ευκλείδης Τσακαλώτος που μετέπειτα έγινε άτυπος αρχηγός της τάσης, μπόλικους βουλευτές (ανάμεσά τους ο Χριστόφορος Παπαδόπουλος που έχει πιο ιδεολογικό ρόλο) αλλά και στελέχη που μετέπειτα θα γίνουν υπουργοί στην «πρώτη φορά Αριστερά», όπως η Τασία Χριστοδουλοπούλου, η Θεανώ Φωτίου, ο Θοδωρής Δρίτσας, αλλά και οι Αλέξης Χαρίτσης και Κατερίνα Νοτοπούλου (που σήμερα πάντως δεν εγγράφονται πια στους 53, όπως και η Εφη Αχτσιόγλου).

Μετά το τρίτο Μνημόνιο

Εχει σημασία να πούμε πως τότε ακριβώς και μέχρι τον Αύγουστο του 2015 ο Αλέξης Τσίπρας είχε να αντιμετωπίσει μια ακόμη τάση που τον αντιπολιτευόταν και ήταν το παραδοσιακό αριστερό ρεύμα του Παναγιώτη Λαφαζάνη – και η ευρεία Αριστερή Πλατφόρμα. Το τρίτο Μνημόνιο ανασύνθεσε το εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ. Ενα μέρος των 53 φεύγει από το κόμμα και στις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015, κατεβαίνει ή συμπορεύεται με τη Λαϊκή Ενότητα.

Ενα μέρος των 53 αποχωρεί αλλά δεν συμμετέχει σε άλλο σχήμα (π.χ. ο γραμματέας του κόμματος Τάσος Κορωνάκης) ή υποτυπωδώς συγκροτεί τη Δικτύωση για τη Ριζοσπαστική Αριστερά, επικαιροποιώντας τον διάλογο με άλλα τμήματα της Αριστεράς. Και ένα μέρος των 53 παραμένει στον ΣΥΡΙΖΑ, με αρχηγό πια τον Τσακαλώτο και με ισχυρά στελέχη τους τον Κώστα Αθανασίου, τον Πάνο Λάμπρου, την Αννέτα Καββαδία, τον Μιχάλη Υδραίο, την Τασία Χριστοδουλοπούλου, τον Θοδωρή Δρίτσα και άλλους. Τώρα τα διακυβεύματα μεταβάλλονται για τους 53, η μάχη από τα μέσα για προοδευτικές τομές, η ματιά προς τους εργαζομένους, τα δικαιώματα είναι μερικά μόνον εκ των κρίσιμων θεμάτων για τα οποία παλεύουν τους προεδρικούς και τη συστημική μεταλλαγή του κόμματος.

Το ενοχλητικό τσιμπούρι

Παραμένουν όμως κατά τη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ το ενοχλητικό τσιμπούρι για την ηγεσία και παρά το γεγονός πως οι αντίπαλοί τους σχολιάζουν καυστικά πως η «αριστερή αυτή τάση έχει επικεφαλής τον υπουργό που εφαρμόζει πιστά το Μνημόνιο». Ο νέος μετασχηματισμός του ΣΥΡΙΖΑ σήμερα μετά και την προσθήκη της Προοδευτικής Συμμαχίας και το πέρασμα του κόμματος στα έδρανα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, βρίσκει τους 53 σε θέση μάχης αλλά και με νέους συμμάχους.

Κομμάτι των προεδρικών όπως ο Δημήτρης Βίτσας είναι σε συνομιλία μαζί τους και φέρεται ότι βρίσκουν σημεία συμφωνίας για τη συλλογική λειτουργία των οργάνων και άλλα. Το ίδιο και οι της παλιάς φρουράς όπως ο Γιάννης Δραγασάκης που επίσης συνομιλεί μέσω του Ινστιτούτο ΕΝΑ με τις δυνάμεις των 53 αλλά και ο Γιώργος Σταθάκης.

Η Συμφωνία των Πρεσπών έφερε και ένα τμήμα του προοδευτικού εκσυγχρονιστικού τόξου στον ΣΥΡΙΖΑ (Σωτήρης Βαλντέν, Αντώνης Λιάκος κ.ά.) και πάνω στο πεδίο του αντι-εθνικισμού υπάρχουν δίαυλοι με τους 53. Πάντα συνομιλητές της τάσης επίσης είναι η ομάδα των Νίκου Βούτση, Νίκου Φίλη και Πάνου Σκουρλέτη, που δεν καλοβλέπει τα άτακτα ανοίγματα, τους πασοκογενείς και τα αρχηγικά σόου. Ο Ανδρέας Ξανθός είναι ένα πρόσωπο-κλειδί αφού πια έχει επίσης πρωταγωνιστικό ρόλο στη νέα οργανωμένη αντιπολίτευση στο εσωτερικό. Τελευταία «νίκη» όλων των δυνάμεων γύρω από τους 53, η μη δρομολόγηση πειθαρχικού για το κόμμα. Στον δρόμο για το συνέδριο ο Αλέξης Τσίπρας θα τους έχει πάντα μπροστά του.