Αυθαίρετα: 200.000 δηλώσεις μόνο τον Σεπτέμβριο

Τα έσοδα από τις τακτοποιήσεις αυθαιρέτων τα τελευταία εννέα χρόνια γέμισαν τα κρατικά ταμεία με 2,5 δισ. ευρώ.

Μάλιστα, βάσει των δηλώσεων που έχουν υποβληθεί αλλά και εκείνων που εκκρεμούν, υπολογίζεται ότι αναμένονται έσοδα σε …δόσεις, επιπλέον 2 δισ. ευρώ τα επόμενα χρόνια.

Ειδικότερα, τα κτίσματα με πολεοδομικές παραβάσεις που έχουν υπαχθεί στους νόμους 4014/2011, 4178/2013 και 4495/2017 έως σήμερα είναι περίπου 1,9 εκατομμύρια αυθαίρετα. Σε οριστική υπαγωγή βρίσκονται 505.424 ακίνητα με αυθαιρεσίες ενώ ακόμη 311.390 έχουν περαιώσει τις διαδικασίες που προβλέπει ο νόμος 4495/2017. Παράλληλα, έχουν εκδοθεί περισσότερες από 2,2 εκατομμύρια βεβαιώσεις μεταβίβασης που περιλαμβάνουν τόσο τα κτίρια που έχουν υπαχθεί σε διατάξεις περί αυθαιρέτων όσο και κτίρια και ακίνητα χωρίς αυθαιρεσία.

Τα στοιχεία από το πληροφοριακό σύστημα του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ) τα οποία προκύπτουν από τη στατιστική επεξεργασία των δηλώσεων που καταθέτουν οι μηχανικοί για τα αυθαίρετα, παρουσιάστηκαν σήμερα με αφορμή τη λήξη της προθεσμία της 30ης Σεπτεμβρίου 2020 για τις δηλώσεις αυθαιρέτων και τις πληρωμές των αντίστοιχων παραβόλων και προστίμων του νόμου 4495/2017. Είναι αξιοσημείωτο ότι το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας μελετά τα συγκεκριμένα στοιχεία καθώς, όπως έχει ανακοινώσει, αναμένεται να προωθήσει άμεσα νομοθετική ρύθμιση (θα προστεθεί στο νέο χωροταξικό νομοσχέδιο το οποίο θα κατατεθεί σύντομα στη Βουλή) για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που έχουν προκύψει για ορισμένες κατηγορίες αυθαιρεσιών.

Σε κάθε περίπτωση τον περασμένο μήνα (Σεπτέμβριος 2020) οπότε ολοκληρώθηκε η προθεσμία υπαγωγής στην κατηγορία 5 του Ν.4495, καταγράφηκαν τα εξής:

• Υποβλήθηκαν περισσότερες από 200.000 δηλώσεις, συμπεριλαμβανομένων και των αντίστοιχων βεβαιώσεων.

• Το πληροφοριακό σύστημα δηλώσεων αυθαιρέτων κατέγραψε τις τελευταίες ημέρες του μήνα ιστορικό ρεκόρ νέων δηλώσεων, σταθερά περί τις 10.000 ημερησίως, με κορύφωση την Παρασκευή 25/9/2020 που έφτασαν τις 12.500 δηλώσεις.

• Το πληροφοριακό σύστημα αυθαιρέτων εξυπηρετούσε σταθερά σχεδόν ολόκληρο τον Σεπτέμβριο ταυτοχρόνως 2.000 χρήστες, με αύξηση των διαθέσιμων υπολογιστικών πόρων κατά 300% σε σχέση με τις προηγούμενες περιόδους και τις ώρες υπερφόρτωσης κατά 500%.

• Οι καταβολές παραβόλων για την υπαγωγή στις διατάξεις του νόμου (που είναι το βασικό στοιχείο απόδειξης του ενδιαφέροντος υπαγωγής) εκτινάχθηκαν αριθμητικά τον περασμένο μήνα πλησιάζοντας συνολικά τις 160.000. Τα έσοδα του Σεπτεμβρίου από τα παράβολα, που αποτελούν πόρο του προϋπολογισμού, πλησίασαν τα 45 εκατ. ευρώ. Τα πρόστιμα, που η πληρωμή τους έπεται, αποτελούν πόρο του Πράσινου Ταμείου, για έργα περιβαλλοντικού ισοζυγίου.

• Η ημερήσια καταβολή παραβόλων εκτινάχθηκε τον Σεπτέμβριου στα περίπου 28.000, όταν η μέγιστη κορύφωση στο παρελθόν ήταν την περίοδο Οκτωβρίου – Νοεμβρίου 2018 με 8.500 παράβολα.

• Αμέσως μετά τη λήξη της προθεσμίας και κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου που ανακοίνωσε το ΥΠΕΝ για την ολοκλήρωση των διαδικασιών των δηλώσεων που βρίσκονται σε εκκρεμότητα, για το διάστημα των πρώτων 5 ημερών (1 -5 Οκτωβρίου), από τη 15νθημερη προθεσμία που έχει δοθεί κατεβλήθη παράβολο συνολικά σε 4.176 περιπτώσεις.

• Από τον Νοέμβριο του 2017, ημερομηνία έναρξης του ν. 4495, έχουν καταβληθεί περίπου 650.000 παράβολα υπαγωγής.

Το σύνολο των ενεργών δηλώσεων

Σημειώνεται ότι οι δηλώσεις «Σε επεξεργασία» του νόμου 4495 δεν έχουν υποβληθεί ακόμα και δεν έχουν προκύψει για αυτές οι αντίστοιχες εντολές πληρωμής παραβόλου και ειδικού προστίμου. Ειδικά για τις δηλώσεις του νόμου 4178 που παραμένουν σε επεξεργασία (οι αριθμοί σε παρένθεση), η δυνατότητα υπαγωγής και μεταφοράς δεν υφίσταται πλέον με βάση τις διατάξεις του νόμου 4495.

Από τα διαθέσιμα δεδομένα των δηλώσεων στο πληροφοριακό σύστημα του ΤΕΕ, παρατηρούνται οι εξής τάσεις, που φαίνεται να παραμένουν σχετικά σταθερές τα τελευταία χρόνια και με τους τρεις νόμους:

Σχετική επιτάχυνση δηλώσεων και πληρωμών σε περιόδους λήξης προθεσμιών αλλά και σχετική κάμψη σε περιόδους που επηρεάζονται από συναφείς εξελίξεις.

Ο μέσος όρος καθημερινών δηλώσεων στο πληροφοριακό σύστημα ανέρχεται στις 400-500. Στις περιόδους λήξης προθεσμιών, ο καθημερινός φόρτος εκτοξεύεται.

Το 25% αφορά ακίνητα χωρίς καμία οικοδομική άδεια ενώ το 75% αφορά αυθαιρεσίες σε κτίσματα με οικοδομική άδεια. Σε κτίσματα χωρίς οικοδομική άδεια αντιστοιχεί το 28% των προστίμων, ενώ σε κτίσματα με οικοδομική άδεια το 72% των προστίμων.

Από το σύνολο των στοιχείων προκύπτει ότι 3 στις 10 δηλώσεις αφορούν ακίνητα εκτός σχεδίου και 7 στις 10 δηλώσεις ακίνητα εντός σχεδίου. Καθώς τα πρόστιμα για τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων σε εκτός σχεδίου είναι σημαντικά υψηλότερα, στην κατανομή των προστίμων παρουσιάζεται η εικόνα το μισό περίπου του συνολικού ύψους των προστίμων να αφορά ακίνητα εκτός σχεδίου και το άλλο μισό των προστίμων να αφορά ακίνητα εντός σχεδίου.

Όσον αφορά τις κατηγορίες αυθαιρέτων, παρατηρείται ότι περίπου ένα στα τρία αυθαίρετα ανήκουν στην κατηγορία 5 (στην πλειονότητά τους ακίνητα με μεγάλες αυθαιρεσίες).