Φαινόμενο γιο-γιο: Πώς οι αυξομειώσεις βάρους καταστρέφουν τον μεταβολισμό

Από την Paleo έως την Keto και τη διατροφή χωρίς γλουτένη, βομβαρδιζόμαστε συνεχώς με «μοντέρνες» δίαιτες. Η ιδέα είναι συχνά παρόμοια: ακολουθώντας αυτά τα στυλ διατροφής, θα πετύχουμε γρήγορη και εύκολη απώλεια βάρους. Αλλά το ερώτημα παραμένει: εάν κάποια από αυτές τις δίαιτες λειτουργούσε πραγματικά, θα χρειαζόταν να δοκιμάζουμε συνεχώς μια καινούργια δίαιτα ή ακόμη και να χρειαζόμαστε διαρκώς δίαιτα;

Στην πραγματικότητα, η έρευνα έχει δείξει ότι περίπου στο 95% των περιπτώσεων, κάθε βάρος που χάθηκε στο πλαίσιο μιας δίαιτας ανακτάται εντός πέντε ετών. Είναι επίσης συνηθισμένο οι άνθρωποι να παίρνουν περισσότερο βάρος από ό,τι αρχικά έχασαν ως αποτέλεσμα των αλλαγών στον μεταβολισμό που προκαλούνται από τη δίαιτα.

Όταν αυτός ο κύκλος επαναλαμβάνεται με μια άλλη δίαιτα, δηλαδή το βάρος μειώνεται και στη συνέχεια αυξάνεται ξανά (μια διαδικασία γνωστή και ως φαινόμενο γιο-γιο), γίνεται όλο και πιο δύσκολη η διατήρηση ενός σταθερού βάρους λόγω των συνεχιζόμενων μεταβολικών αλλαγών.

Πώς επηρεάζουν τον μεταβολισμό οι αυξομειώσεις βάρους;

Πολλές αυστηρές δίαιτες που γίνονται μόδα απαιτούν δραστικό περιορισμό των θερμίδων ή άλλους «κανόνες» που καθιστούν δύσκολη τη διατήρηση αυτής της διατροφής μακροπρόθεσμα. Έτσι, μετά την αρχική απώλεια βάρους, πιθανότατα θα πάρετε πίσω το βάρος που χάσατε με τόσο κόπο, αφού δεν θα μπορείτε να περάσετε το υπόλοιπο της ζωής σας στερούμενοι ολόκληρες ομάδες τροφών.

Ένας άλλος παράγοντας που παίζει ρόλο στην αύξηση του βάρους μετά τη δίαιτα είναι οι αλλαγές στον μεταβολισμό, ο οποίος καθίσταται λιγότερο αποτελεσματικός.

Όσο πιο περιοριστική και ακραία είναι η δίαιτα που ακολουθείτε, τόσο πιο έντονα επηρεάζεται ο μεταβολισμός σας. Μάλιστα, ένας «πεσμένος» μεταβολισμός μπορεί να μην επανέλθει στα φυσιολογικά του επίπεδα ακόμη και μετά το τέλος της δίαιτας, αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες αύξησης του βάρους.

Για παράδειγμα, αν ο οργανισμός σας χρειάζεται 2.000 θερμίδες για να λειτουργήσει εύρυθμα και εσείς του δίνετε μόνο 1.200 προκειμένου να χάσετε βάρος, ο μεταβολισμός σας προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα και στη συνέχεια δεν μπορεί να επανέλθει. Μόλις η στερητική δίαιτα -αναπόφευκτα- αποτύχει και ξεκινήσετε να τρώτε πάλι 2.000 θερμίδες, ο οργανισμός σας είναι πιο πιθανό να αποθηκεύσει τις 800 ως λίπος, αφού έχει μάθει ότι δεν τις χρειάζεται για να λειτουργήσει.

Κάπως έτσι καταλήγετε να παίρνετε κιλά και να αυξάνετε το ποσοστό λίπους σας τρώγοντας απλά όπως συνηθίζατε. Αν σκεφτείτε μάλιστα ότι παράλληλα δεν αυξάνετε τη μυϊκή σας μάζα, η οποία εξασφαλίζει υψηλότερο μεταβολισμό, καταλαβαίνετε πόσο εύκολο είναι να παχύνετε.

Πώς να αποφύγετε τις αυξομειώσεις βάρους

Ακόμα κι αν πήρατε πίσω όλα τα κιλά που είχατε χάσει, μην τα παρατάτε. Αντ’ αυτού, αλλάξτε τη νοοτροπία σας, ώστε κανένα φαγητό να μην είναι «απαγορευμένο».

Εστιάστε στην υιοθέτηση μιας ισορροπημένης, υγιεινής διατροφής, η οποία είναι πλούσια σε λαχανικά, φρούτα, άπαχες πρωτεΐνες, καλά λιπαρά και τρόφιμα ολικής άλεσης και διατηρήστε τα μεγέθη των μερίδων σας υπό έλεγχο.

Προσπαθήστε να τρώτε συγκεντρωμένοι, ώστε να αντιλαμβάνεστε τα σήματα πείνας και κορεσμού του σώματός σας και εάν χρειάζεστε περισσότερη καθοδήγηση, βρείτε έναν διαπιστευμένο διαιτολόγο που μπορεί να σας βοηθήσει.