«Οικονομία με Τραμπ» VS «οικονομία με Ομπάμα»

H οικονομία κρίνει τις εκλογές σχεδόν σε όλες τις χώρες του κόσμου. Και ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες υποφέρουν από τη χειρότερη οικονομική ύφεση των τελευταίων ετών, οι πολίτες, παράλληλα, πρέπει να αποφασίσουν τι θα κάνουν με τον Ντόναλντ Τραμπ.

Και τι έχει κάνει ο Ντόναλντ Τραμπ για την οικονομία;

Σχεδόν οι μισές θέσεις εργασίας που χάθηκαν την άνοιξη, λόγω lockdown, έχουν ανακτηθεί αλλά περίπου 13,6 εκατομμύρια εργαζόμενοι παραμένουν άνεργοι. Οι μετοχές επέστρεψαν κοντά σε επίπεδα ρεκόρ, όμως οι ουρές στα κοινωνικά παντοπωλεία και στα συσσίτια παραμένουν, με τις εξώσεις να αυξάνονται.

Ο Τραμπ υποστηρίζει ότι η οικονομία σημείωνε ανοδική πορεία πριν από την πανδημία και μπορεί να την επαναφέρει, ενώ ο πρώην αντιπρόεδρος Τζο Μπάιντεν, ο δημοκρατικός υποψήφιος, υποστηρίζει ότι οι ΗΠΑ δεν θα ήταν σε τόσο κακή κατάσταση εάν ο Τραμπ δεν είχε χειριστεί λανθασμένα την υγειονομική κρίση.

Ο Μπάιντεν διαβεβαιώνει, από την πλευρά του, πως μπορεί να αυξήσει την απασχόληση και φυσικά δείχνει το ιστορικό των χειρισμών της  κυβέρνησης Ομπάμα και τα θετικά αποτελέσματα μετά τη Μεγάλη Ύφεση. Ο Μπάιντεν βρίσκεται μπροστά στις εθνικές δημοσκοπήσεις, αλλά και στην Πενσυλβανία, τη Φλόριντα και την Αριζόνα δύο σχεδόν must-win πολιτείες για τον Τραμπ. Στη Γερουσία, οι Δημοκρατικοί προηγούνται των δημοσκοπήσεων και οι αναλυτές εκτιμούν πως είναι πιθανό να ηγηθούν οι Δημοκρατικοί. Σύμφωνα με την Goldman Sachs, η επιβεβαίωση του παραπάνω σεναρίου θα αναβαθμίσει τις προβλέψεις της επενδυτικής τράπεζας για την αμερικανική οικονομία. Στην παρούσα φάση, η  Goldman Sachs εκτιμά πως η ύφεση θα φτάσει το 3,5% φέτος και η ανάπτυξη στο 5,8% το 2021.  Η αισιοδοξία πηγάζει από την προσδοκία πως-  μετά την αρχή της θητείας του νέου Προέδρου στις 20 Ιανουαρίου- θα αυξηθεί η δημοσιονομική τόνωση τουλάχιστον κατά  2 τρισ.  δολάρια, ακολουθούμενη από αυξήσεις δαπανών για υποδομές, κλίμα, υγειονομική περίθαλψη και εκπαίδευση.

1. Εργασία

Τα καλύτερα χρόνια στην αύξηση της απασχόλησης στις ΗΠΑ ήταν το 2014 και το 2015, κατά τη δεύτερη περίοδο του Ομπάμα, όταν η οικονομία πρόσθεσε περισσότερες από 225.000 θέσεις εργασίας το μήνα.  Οι μέσες μηνιαίες αυξήσεις θέσεων εργασίας υπό τον Τραμπ έφτασαν τα 193.000 το 2018.

2. Ανάπτυξη

Η οικονομία αναπτύχθηκε κατά 1% κατά την πρώτη θητεία του Ομπάμα, όταν “χτύπησε” η Μεγάλη Ύφεση. Η ανάπτυξη βελτιώθηκε στο 2,3% στη δεύτερη περίοδο του Ομπάμα. Σύμφωνα με τον Τραμπ, η οικονομία βρίσκεται σε καλό δρόμο. Εξαιρουμένου του 2020, η ανάπτυξη των αρχικών τριών ετών του Τραμπ ήταν 2,5%, σχεδόν όπως επί Ομπάμα.

3. Ανεργία

Το ποσοστό ανεργίας των ΗΠΑ έφτασε στα χαμηλά επίπεδα μισού αιώνα, στο 3,5% στα τέλη του 2019 και παρέμεινε σε αυτό το επίπεδο έως τον Φεβρουάριο του 2020. Ο Τραμπ συχνά “πουλούσε” στις ειδήσεις τα στοιχεία για την εργασία, αν και παρέλειπε να αναφέρει πως το ποσοστό ανεργίας ήταν αρκετά χαμηλό όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του ( 4,7%) και μειώνεται σταθερά από το 2011.

Καθώς η πανδημία κλιμακώθηκε, ο Τραμπ και άλλοι αξιωματούχοι επέλεξαν να κλείσουν μεγάλο μέρος της οικονομίας. Αυτό προκάλεσε την αύξηση του ποσοστού ανεργίας στο 15% περίπου τον Απρίλιο, όπου κατά τη διάρκεια της πανδημίας μπορεί το ποσοστό ανεργίας να έφτασε το 19,7% – ένα επίπεδο δεν είχε ξανά καταγραφεί από τη Μεγάλη Ύφεση. Αλλά καθώς η οικονομία άνοιξε ξανά, πολλές θέσεις εργασίας επέστρεψαν. Μέχρι τον Αύγουστο, το ποσοστό ανεργίας είχε μειωθεί στο 8,4%, ένα επίπεδο που εξακολουθεί να είναι υψηλό.

4. Μεσαία τάξη

Τα νοικοκυριά της μεσαίας τάξης  χτυπήθηκαν σκληρά κατά τη Μεγάλη Ύφεση. Για χρόνια, τα εισοδήματά τους παρέμειναν χαμηλότερα από ό, τι στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Ενώ τα εισοδήματα αυξήθηκαν περισσότερο τα τελευταία δύο χρόνια της θητείας του Ομπάμα, το μέσο εισόδημα των νοικοκυριών δεν έφτασε στο επίπεδο του 1999 νωρίτερα από το 2018.

Οι οικονομολόγοι εκτιμούν πως η πολιτική του Μπάρακ Ομπάμα, για τα μεσαία εισοδήματα,  συνεχίστηκε και επί Τραμπ, μέχρι που ξέσπασε η πανδημία.

5. Κουπόνια

Μέχρι το 2013, περίπου 1 στους 6 Αμερικανούς είχε κρατική επισιτιστική βοήθεια. Αυτό μειώθηκε ελαφρά μόνο στο τέλος της θητείας του Ομπάμα. Η κυβέρνηση του Τραμπ έβαλε ως στόχο να μειώσει τον αριθμό των Αμερικανών που λαμβάνουν κουπόνια, συμπεριλαμβανομένης της αυστηρότητας για το ποιος δικαιούνται επισιτιστική βοήθεια. Ως αποτέλεσμα των αυστηρότερων κανόνων και της αύξησης της απασχόλησης, ο αριθμός των Αμερικανών που είχαν κουπόνια μειώθηκε στα 35,7 εκατομμύρια το 2019 – το χαμηλότερο επίπεδο από το 2009. Η πανδημία έχει οδηγήσει ξανά πολλούς Αμερικανούς στις τράπεζες τροφίμων, που σχηματίζουν ουρές.

6. Χρέος

Τόσο ο Ομπάμα όσο και ο Τραμπ έχουν δεχτεί επικρίσεις για την αύξηση του εθνικού χρέους. Οι δαπάνες αυξήθηκαν υπό τη θητεία του Ομπάμα, καθώς η ομοσπονδιακή κυβέρνηση προσπάθησε να τονώσει την οικονομία μετά τη Μεγάλη Ύφεση, αλλά και να χρηματοδοτήσει τους συνεχιζόμενους πολέμους στο Ιράκ και το Αφγανιστάν.  Επίσης, η μείωση των φόρων που θέσπισε ο Τραμπ το 2017 πρόσθεσε στο χρέος περίπου 1,5 τρισεκατομμύρια δολάρια. Πλέον, μετά και την πανδημία, το εθνικό χρέος βρίσκεται στα υψηλότερα επίπεδα από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και δεν αποκλείεται να ξεπεράσει το 100% τους επόμενους μήνες. Πολλοί οικονομολόγοι λένε ότι η αύξηση των δαπανών -λόγω της Μεγάλης Ύφεσης και της  πανδημίας – ήταν απαραίτητη όμως κατηγορούν τον Ομπάμα και τον Τραμπ ότι δεν έκαναν περισσότερα για να εξυγιάνουν τα δημοσιονομικά κατά τη διάρκεια των καλών οικονομικών ετών. Αν επιβεβαιωθούν οι δυσοίωνες  εκτιμήσεις του Κογκρέσου τότε θα καταρριφθεί ένα αρνητικό ρεκόρ, από τη δεκαετία του ’40 και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν για τελευταία φορά το αμερικανικό χρέος ξεπέρασε το 100% του ΑΕΠ ( 106% του ΑΕΠ το 1946).

7. Ασφάλιση

Ο Ομπάμα πέτυχε να βάλει στην ασφαλιστική “ομπρέλα” περισσότερους Αμερικανούς. Ο αριθμός των Αμερικανών που δεν είχαν ασφάλιση υγείας μειώθηκε από τα 48 εκατομμύρια  το 2010 σε 28 εκατομμύρια μετά την έγκριση του νόμου.  Το ανασφάλιστο ποσοστό παρέμεινε χαμηλό και υπό τη θητεία του Τραμπ, αν και σημείωσε ελαφρά άνοδο αφού ο Τραμπ αφαίρεσε την ποινή για Αμερικανούς ενήλικες που δεν αγοράζουν ασφάλιση υγείας. Ο Τραμπ είχε στόχο να καταργήσει τον Νόμο περί Φροντίδας, κάτι που δεν έχει συμβεί μέχρι τώρα.