«Το χεράκι σας να πιάσω και ό,τι έχω ας το χάσω»

Της είπε ότι περίμενε μιάμιση ώρα στην είσοδο της πολυκατοικίας πριν αποφασίσει, κάποια στιγμή, να την καλέσει στο τηλέφωνο. «Κυρία Δ., δεν ήθελα σε καμία περίπτωση να ενοχλήσω», της είπε στο τηλέφωνο, «αλλά έχει περάσει μιάμιση ώρα και πρέπει να φύγω». Κι όταν εκείνη κατέβηκε και έκπληκτη τον ρώτησε για ποιον λόγο δεν είχε χτυπήσει το κουδούνι, εκείνος της απάντησε ότι στη ζωή του δεν έχει μάθει να χτυπά κουδούνια απρόσκλητος.

Ηταν ένα ψηλός, καλοβαλμένος κύριος κοντά στα 70, με αραιή και ολίγον τι «τρελή» κόμη, ντυμένος στα λινά, χρώματος λευκού και υπόλευκου. Χαμογελαστός, καλοδιάθετος και με θετική αύρα. Εκείνη, αγουροξυπνημένη ακόμη, είχε τα μαλλιά κότσο, φορούσε το νυχτικό, ένα κιμονό και τα σανδάλια της. Ο λόγος που ο κύριος την είχε επισκεφτεί απρόσκλητος δεν έχει σημασία, κάτι σχετικό με την πολυκατοικία της, μια απόφαση έπρεπε να παρθεί. «Ξέρετε», του είπε εκείνη, «έχουμε κοινά συμφέροντα, επομένως θα ήθελα να σκεφτούμε και να αποφασίσουμε με τον καλύτερο τρόπο». Εκπληκτος εκείνος απάντησε «μα βεβαίως», οπότε παρατήρησε ότι η κυρία Δ. φορούσε τη μάσκα προστασίας στο πρόσωπό της, ενώ ο ίδιος όχι. Αισθάνθηκε άσχημα. Ζήτησε ταπεινά συγγνώμη, έβγαλε τη μάσκα με προσοχή από την τσέπη του και τη φόρεσε.

Τελικά συμφώνησαν μέσα σε πέντε λεπτά για αυτό που τον είχε κάνει να έρθει στην πολυκατοικία και να περιμένει επί μιάμιση ώρα στην είσοδο. Ηρθε η ώρα να αποχωρήσει, της έπιασε και με τα δυο του χέρια το χέρι και προσπάθησε να το φιλήσει, έτσι όπως είχε συνηθίσει να κάνει προ COVID-19. Ομως η μάσκα ήταν εμπόδιο και η μάσκα σε καμία περίπτωση δεν μπορούσε να βγει για ένα χειροφίλημα, πόσω μάλλον μεταξύ (σχεδόν) αγνώστων. Η πράξις δεν μπόρεσε λοιπόν να συντελεστεί λόγω αυτού του αφόρητου «πράγματος» που έχει αλλάξει τόσο πολύ τη ζωή μας, όμως η κίνηση του κυρίου δεν θα φύγει ποτέ από το μυαλό της κυρίας Δ., που μου διηγήθηκε αυτή την ιστορία με συναισθήματα ανάμεικτα.

Ανάμεικτα γιατί την ώρα που ο κύριος αυτός με τους τρόπους περασμένων εποχών θα προκαλούσε μειδίαμα αν π.χ. τον παρακολουθούσαμε ως ήρωα κινηματογραφικής ταινίας, η όλη του συμπεριφορά, διά ζώσης, δεν μπορούσε παρά να προκαλέσει συγκίνηση σε αυτόν που ήταν ο αποδέκτης της. Εδώ συγκίνησε εμένα που την άκουσα χωρίς να είμαι μπροστά… Φαντάστηκα ότι αν ο κύριος αυτός φορούσε καπέλο, αποχωρώντας θα το σήκωνε με μια ελαφριά κλίση του χεριού του προς το ένα μέρος του κεφαλιού – ανάλογα με το ποιο από τα δύο χέρια θα το έβγαζε.

Ακούγοντας την ιστορία της κυρίας Δ. άρχισα ν’ αναρωτιέμαι αν τελικά οι καλοί τρόποι, ή αν θέλετε το παραδοσιακό σαβουάρ βιβρ, έχουν να κάνουν κυρίως με την ηλικία. Οσο μεγαλώνουμε, τόσο πιο ευγενικοί μπορούμε να γίνουμε, πείτε το εμπειρίες, καταστάλαγμα, ζωή, δεν έχει σημασία, κάπου θα οφείλεται. Θυμήθηκα και τη Μαίρη Αρώνη στις «Φουσκοθαλασσιές», μια ταινία γυρισμένη πριν από παραπάνω από μισό αιώνα, να κάνει μαθήματα ευγενείας στις κόρες της με το «Savoir Vivre» της βαρόνης Φον Σταφ ανά χείρας κι εκείνες να την αποπαίρνουν, να την κοροϊδεύουν, να θέλουν να κάνουν τη δική τους επανάσταση, αυτήν που επιβάλλει το νεαρό της ηλικίας τους. Αλλη εποχή δεν ήταν κι εκείνη;

Ομως τελικά δεν είναι έτσι, ή δεν είναι μόνο έτσι. Η ευγένεια δεν έχει να κάνει μόνο με την ηλικία, έχει να κάνει, κυρίως, με την παιδεία. Η κυρία Δ. μεγάλωσε με έναν πατέρα τον οποίο έβλεπε να φιλά το χέρι των φιλενάδων της λέγοντας «το χεράκι σας να πιάσω και ό,τι έχω ας το χάσω». Και εκείνες κολακεύονταν. Στην κυρία Δ. αρέσει να της φέρονται έτσι και δεν είναι η μόνη στην οποία αυτή η ευγενής συμπεριφορά αρέσει. Θυμάμαι και τον δικό μου πατέρα με έναν πονηροαθώο τρόπο να είναι εξίσου ευγενής με τις γυναίκες, με όλες τις γυναίκες οι οποίες έλιωναν μπροστά του, και θυμάμαι κι εμένα από μικρό να είμαι συγκρατημένα ευγενής με όλες και να μην έχω χάσει τίποτα στη ζωή μου από αυτό. Απεναντίας, θα έλεγα ότι έχω κερδίσει.