Διερευνητικές επαφές Ελλάδας – Τουρκίας : Στα σκαριά νέα παρέμβαση του Γερμανού ΥΠΕΞ Χ. Μάας

Την ώρα που η Τουρκία ναρκοθετεί και τορπιλίζει τις διερευνητικές επαφές πριν καν αυτές αρχίσουν, η Γερμανία ετοιμάζει νέα πρωτοβουλία παρέμβαση για την ανατολική Μεσόγειο.

Εκτροχιασμός

Στο φόντο της αναζωπύρωσης των τουρκικών προκλήσεων σε Αιγαίο και Κυπριακή ΑΟΖ από την Άγκυρα, το Βερολίνο έχει έντονες ανησυχίες ότι η πρόσφατη διαμεσολάβηση της Άγκελα Μέρκελ στα ελληνοτουρκικά μπορεί να οδηγηθεί σε εκτροχιασμό.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες του «Βήματος», ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας έχει βολιδοσκοπήσει την Αθήνα, την Άγκυρα και τη Λευκωσία για το ενδεχόμενο να πραγματοποιήσει νέα επίσκεψη στην περιοχή την προσεχή εβδομάδα, κάτι που μένει να επιβεβαιωθεί τις επόμενες ημέρες.

Το γεγονός ωστόσο και μόνο ότι το Βερολίνο αισθάνεται την ανάγκη για μία τέτοια κίνηση πριν καν στεγνώσει το μελάνι των Συμπερασμάτων της πρόσφατης Συνόδου Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (1-2 Οκτωβρίου) καταδεικνύει ότι οι γερμανικές επιδιώξεις βασίζονται σε σαθρό έδαφος.

Μια πρώτη εικόνα ενδεχομένως υπάρξει αύριο όπου θα συνεδριάσει το Συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ προκειμένου να προετοιμάσει την επόμενη Σύνοδο Κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών.

Σαθρό το έδαφος των διερευνητικών

Την ίδια ώρα το άσπρο μαύρο κάνει η Άγκυρα και επιχειρεί να ρίξει τις ευθύνες στην Αθήνα για τη στάση της με την οποία υπονομεύει τις διερευνητικές επαφές για τις οποίες υποτίθεται ότι έχει συμφωνήσει να ξεκινήσουν τις επόμενες ημέρες.

Το τουρκικό ΥΠΕΞ σχολιάζοντας τη συνέντευξη του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια στον «Ελεύθερο Τύπο» υποστηρίζει ότι «οι διερευνητικές συνομιλίες σταμάτησαν το 2016 κατόπιν αιτήματος της Ελλάδας» και αποδίδει στην ελληνική κυβέρνηση επιχείρηση παραπλάνησης σχετικά με τις ευθύνες της Τουρκίας για τη διακοπή των διερευνητικών συνομιλιών πριν από τέσσερα χρόνια.

Μάλιστα η Τουρκία εμφανίζει τον εαυτό της ως θύμα και υπεραμύνεται της επιλογής της να εκδώσει Navtex για άσκηση με πραγματικά πυρά στο Αιγαίο ανήμερα της 28ης Οκτωβρίου λέγοντας ότι «η άσκηση, την οποία η χώρα μας ανακοίνωσε στις 28 Οκτωβρίου 2020 και επικρίθηκε από τον Υπουργό Δένδια, είναι μια απάντηση στην άσκηση που ανακοίνωσε προηγουμένως η Ελλάδα στις 29 Οκτωβρίου 2020, κατά παράβαση της συμφωνίας της Αθήνας του 1988. Παρά τις προειδοποιήσεις μας, η εθνική ρύθμιση άσκησης της Ελλάδας είναι μια προσέγγιση χωρίς καλές προθέσεις».

Γελοίος ισχυρισμός

Στο ίδιο προκλητικό μήκος κύματος το τουρκικό ΥΠΕΞ χαρακτηρίζει «γελοίο ισχυρισμό» την κατηγορία που αποδίδεται στην Τουρκία για την παραβίαση των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για τα Βαρώσια.

Στο δια ταύτα, η ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ επιμένει να χρεώνει στην Ελλάδα την ένταση που αναζωπυρώνεται στην Ανατολική Μεσόγειο εξαιτίας των τελευταίων ενεργειών της Τουρκίας.

«Η Ελλάδα, λέει ότι είναι έτοιμη για διάλογο μαζί μας και συνεχίζει να εμπλέκεται σε ενέργειες και δραστηριότητες που αυξάνουν την ένταση από την άλλη» υποστηρίζει η τουρκική διπλωματία και καταλήγει ότι η Τουρκία «θα συνεχίσει αποφασιστικά να προστατεύει τόσο τα δικά της δικαιώματά της όσο και τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο».

Μέσα σε αυτό το κλίμα, εντός του Οκτωβρίου και κατά πάσα πιθανότητα μετά τη Σύνοδο Κορυφής της 15-16 Οκτωβρίου θα εκκινήσουν οι διερευνητικές επαφές Ελλάδας και Τουρκίας ωστόσο η συναίνεση της Άγκυρας στο να δοθεί ημερομηνία για την έναρξη του 61ου γύρου των διερευνητικών επαφών συνοδεύεται με κλιμάκωση των προκλήσεων εναντίον τόσο της Λευκωσίας όσο και της Αθήνας.

Η Τουρκία καλείται να αποδείξει την ειλικρίνεια των προθέσεών της

Στην πραγματικότητα η Τουρκία την ώρα που δηλώνει υπέρ του διαλόγου, στήνει εμπόδια για τη διεξαγωγή του και φλερτάρει ξανά με τη λογική των κυρώσεων, καθώς δημιουργεί νέες πηγές έντασης ή αναζωπυρώνει παλιότερες.

«Η απόφαση για μερικό άνοιγμα του παραλιακού μετώπου των Βαρωσίων, κατά κατάφωρη παράβαση των Ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, αλλά και οι Navtex της Τουρκίας για ασκήσεις ανήμερα της 28ης Οκτωβρίου, κάθε άλλο παρά συμβάλλουν στην αποκλιμάκωση» διαμηνύει ο Νίκος Δένδιας και προσθέτει:

«Τέτοιου είδους προκλήσεις δυναμιτίζουν το κλίμα. Εμείς επιδιώκουμε τον διάλογο, ωστόσο η συνέχεια θα εξαρτηθεί από τις πράξεις της τουρκικής πλευράς. Αυτό είναι το μόνο σαφές και ξεκάθαρο κριτήριο, τόσο για εμάς, όσο και για τους Ευρωπαίους εταίρους μας».

Τέτοιου είδους προκλήσεις δυναμιτίζουν το κλίμα. Εμείς επιδιώκουμε τον διάλογο, ωστόσο η συνέχεια θα εξαρτηθεί από τις πράξεις της τουρκικής πλευράς. Αυτό είναι το μόνο σαφές και ξεκάθαρο κριτήριο, τόσο για εμάς, όσο και για τους Ευρωπαίους εταίρους μας. #eleftherostypos

— Nikos Dendias (@NikosDendias) October 11, 2020

«H Τουρκία καλείται να αποδείξει ότι εννοεί αυτά που λέει και ότι επιδιώκει ειλικρινά τον διάλογο, δηλαδή εγκαταλείπει τις παράνομες ενέργειές της, εκβιασμούς και απειλές», επισημαίνει ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας σε συνέντευξη του στον «Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής», ενώ παράλληλα υπογραμμίζει ότι η προσήλωση στη διεθνή νομιμότητα «δεν μπορεί να είναι ούτε στιγμιαία ούτε μονοδιάστατη, πρέπει να είναι γενική και διαρκής».

Διάλογος με ατζέντα εφ’ όλης της ύλης

Αυτό που προκύπτει από τη στάση της Τουρκίας είναι ότι επιδιώκει μέσω της παρελκυστικής τακτικής που ακολουθεί άλλοτε κλιμακώνοντας και άλλοτε ρίχνοντας τους τόνους είναι να διευρύνει την ατζέντα του ελληνοτουρκικιού διαλόγου και να μείνει ανυποχώρητη από τις αξιώσεις της στην Ανατολική Μεσόγειο που ξεφεύγουν από την κόκκινη γραμμή που επισήμως έχει η Ελληνική πλευρά και δεν είναι άλλη πως η μόνη διαφορά που τίθεται προς διαπραγμάτευση είναι η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών.

Άλλωστε το γεγονός ότι οι νέες Navtex που εξέδωσε η Τουρκία τις τελευταίες ημέρες για ασκήσεις με πραγματικά πυρά είτε σε θαλάσσιες περιοχές του κεντρικού Αιγαίου, είτε πέριξ του Καστελόριζου και της Ρόδου και μάλιστα τις ημέρες της εθνικής γιορτής της 28ης Οκτωβρίου αποτελούν σαφές σήμα από την Άγκυρα για την αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας σε ελληνικά νησιά μέσω του αιτήματος της περί αποστρατιωτικοποίησης.

Οριοθετημένο το πλαίσιο διαλόγου

«Έχουμε καταστήσει σαφές ότι η επανέναρξη του διαλόγου θα γίνει στο σαφώς οριοθετημένο πλαίσιο των διερευνητικών επαφών που διακόπηκαν με ευθύνη της Τουρκίας το 2016. Δηλαδή επί της μοναδικής μας διαφοράς: της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ» είναι το μήνυμα του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια.

Στο ίδιο πνεύμα ο Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης επισημαίνει πως «με την τελευταία απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αναγνωρίζεται ως μόνη διαφορά μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών» και τονίζει σε συνέντευξή του στο Open TV ότι υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ «είναι το μοναδικό θέμα συζήτησης των διερευνητικών επαφών».

Ειδικότερα, ο κ. Βαρβιτσιώτης μιλώντας για τα συμπεράσματα του τελευταίου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σχετικά με την Τουρκία, ανέδειξε το γεγονός ότι συμπεριλήφθηκε για πρώτη φορά αναφορά για το θέμα των Βαρωσίων, στην Αμμόχωστο. Συμπλήρωσε, μάλιστα, ότι οι τελευταίες ενέργειες της ‘Αγκυρας για το άνοιγμα των Βαρωσίων παραβιάζουν αυτή τη συμφωνία.

Κυρώσεις ως μοχλός πίεσης και όχι τιμωρίας…

Η γραμμή της ελληνικής κυβέρνησης συνεχίζει να κινείται στη λογική πως το ζήτημα των κυρώσεων της ΕΕ πρέπει να αποτελεί μοχλό πίεσης για τον τερματισμό των μονομερών ενεργειών της Τουρκίας και την επιστροφής της στο τραπέζι του διαλόγου. Αντίθετα η Ελληνική πλευρά απορρίπτει την προσέγγιση της επιβολής των κυρώσεων στην Τουρκία ως τιμωρία της για την παραβατική της συμπεριφορά.

Όμως το ζήτημα είναι ότι η Τουρκία και χάρη στην απροθυμία των ηγετικών δυνάμεων της ΕΕ, ιδίως της Γερμανίας, να της επιβάλλουν κυρώσεις έχει ένα τρίμηνο μπροστά της να εξακολουθήσει να λειτουργεί στην Ανατολική Μεσόγειο ως πειρατής χωρίς καμία συνέπεια και χωρίς επί της ουσίας να έχει στα χέρια της η Ελλάδα ένα εργαλείο πίεσης προς την Τουρκία, καθώς στο τελευταίο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν εγκρίθηκε καν η λίστα Μπορέλ, ενώ δεν ενεργοποιήθηκαν ούτε οι αποφασισμένες κυρώσεις για την περίπτωση της Κύπρου.

Παρόλα αυτά η ρητορική της κυβέρνησης επιμένει ότι στο τελευταίο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο γίνεται αναφορά στο ενδεχόμενο των κυρώσεων και θέτει ως ορόσημο τον Δεκέμβριο για την επιβολή τους.

«Οι κυρώσεις όχι μόνο παραμένουν στο τραπέζι αλλά παίρνουν σάρκα και οστά, καθώς γίνεται ρητή αναφορά στα Συμπεράσματα της Συνόδου, στα άρθρα 29 και 215 της Συνθήκης για την ΕΕ, που αφορούν κυρώσεις» υποστήριξε ο κ. Δένδιας και προσέθεσε:

«Αν μέχρι τον Δεκέμβριο η Τουρκία δεν έχει δώσει απτά δείγματα αποκλιμάκωσης και συνεχίσει τις παράνομες ενέργειές της, τότε η ΕΕ θα προχωρήσει στο επόμενο βήμα».

Αν μέχρι τον Δεκέμβριο η Τουρκία δεν έχει δώσει απτά δείγματα αποκλιμάκωσης και συνεχίσει τις παράνομες ενέργειές της, τότε η ΕΕ θα προχωρήσει στο επόμενο βήμα. #eleftherostypos

— Nikos Dendias (@NikosDendias) October 11, 2020

Προσχήματα για να τινάξει στον αέρα το διάλογο

Κατά την εκτίμηση του βουλευτή της ΝΔ Άγγελου Συρίγου «ο Ερντογάν αισθάνεται παγιδευμένος στις διερευνητικές συνομιλίες, διότι η θεματολογία των διερευνητικών είναι επικεντρωμένη στις διευθετήσεις των θαλασσίων ζωνών».

Το γεγονός ότι τονίζει την αποστρατιωτικοποίηση διαρκώς, είναι ενδεικτικό του ότι δεν σκέφτεται σοβαρά τις διερευνητικές συνομιλίες διότι ξέρει ότι η αποστρατικοποίηση είναι ένα θέμα που εμείς δεν συζητάμε. Άρα, μπαίνει προσχηματικά στις διαπραγματεύσεις με σκοπό να τις τινάξει στον αέρα» σημείωσε ο κ. Συρίγος μιλώντας στο Θέμα FM και υπογράμμισε ότι θα είναι ιδανικό σενάριο για την Ελλάδα να καταλήξει στη Χάγη.

Ιδανική κατάσταση η Χάγη

«Η ιδανική κατάσταση (για την Ελλάδα) θα ήταν να καταλήξουμε ότι δεν συμφωνούμε, διότι εκεί θα καταλήξουμε κάποια στιγμή, και να πάμε στο Διεθνές Δικαστήριο, αλλά το να δεχθεί η Τουρκία να πάει στο Διεθνές Δικαστήριο έχει μηδενικές πιθανότητες», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Συρίγος.

Σε ότι αφορά την τουρκική NAVTEX ανήμερα την 28η Οκτωβρίου, είπε ότι «η άσκηση στη Χίο μπορεί και να μη γίνει. Είναι συχνό φαινόμενο οι Τούρκοι να βγάζουν Naftex για μέρες εθνικών και θρησκευτικών εορτών και τελικά να μην προχωρούν στη διενέργειά τους. Το έχουν ξανακάνει, το είχαν κάνει τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά που μας πέρασε. Οι Τούρκοι παραβιάζουν το πρωτόκολλο Παπούλια – Γιλμάζ. Εάν προχωρήσουν σε άσκηση εκείνη την ημέρα, θα είναι πραγματικά αρνητικό δείγμα για τις προθέσεις τους».

Ανυποχώρητος στην Ανατολική Μεσόγειο

Το βέβαιο πάντως είναι ότι η Τουρκία θέτει μια συνολική ατζέντα όπως συνεχίζουν να δείχνουν οι τελευταίες της κινήσεις τόσο σε ότι αφορά τις διεκδικήσεις της στο Αιγαίο με τις navtex για ασκήσεις με πραγματικά πυρά όσο και στην Κύπρο, όπου εκτός από το ζήτημα της Αμμοχώστου η κλιμάκωση των προκλήσεων συνεχίστηκε και με την έκδοση Navtex για να συνεχίσει τις έρευνές τους στην Κυπριακή ΑΟΖ το Barbaros.

Επί της ουσίας όλες αυτές οι κινήσεις από την Τουρκία είναι εφαρμογή του δόγματος της γαλάζιας πατρίδας και της τελευταίας φράσης του Ταγίπ Ερντογάν πως η Τουρκία δεν θα υποχωρήσει από τις διεκδικήσεις της στην Ανατολική Μεσόγειο.