Χρυσή Αυγή : Η «θεωρία των δύο άκρων» που όπλισε το τέρας

Η σημαντικότερη δίκη του αιώνα, αυτή της ναζιστικής Χρυσής Αυγής, μας άφησε τουλάχιστον ικανοποιημένους: Χαρακτηρίζεται ως εγκληματική οργάνωση και δεν αναγνωρίζονται ελαφρυντικά. Τώρα, μένει μόνο να παρακολουθήσουμε το… πιο σύντομο ανέκδοτο της ημέρας. Ο Γιάννης Λαγός έχει ως συνήγορο τον Κωνσταντίνο Πλεύρη, γνωστό αντισιωνιστή, υπερασπιστή φασιστικών ιδεών.

Ωστόσο, η Χρυσή Αυγή δε γεννήθηκε εν μία νυκτί από μια σειρά τυχαίων γεγονότων. Η αρχή της προηγούμενης δεκαετίας μας βρήκε μπροστά σε τρία δεδομένα: Ένα μνημόνιο, την άνοδο της Χρυσής Αυγής στις γειτονιές της Αθήνας, με ορμητήριο τον Άγιο Παντελεήμονα και τη «θεωρία των δύο άκρων». Σε ένα ευρύτερο σχήμα, θα εντάξω ως γεγονός και την εξέγερση του Δεκέμβρη του 2008, η οποία έγινε επιχείρημα στα στόματα των κατήγορων της «βίας από όπου κι αν προέρχεται».

Αυτό ακριβώς το επιχείρημα, της βίας από όπου κι αν προέρχεται, «τσουβάλιασε» μια κοινωνική διαδικασία αναβρασμού, η οποία ήταν και αναμενόμενη και, στην περίπτωση της αντιμνημονιακής αντίδρασης, απολύτως απαραίτητη. Την ίδια στιγμή που η Χρυσή Αυγή προβαλλόταν στο πολιτικό σκηνικό ως δύναμη – σταθεροποιητής της κοινωνίας, η πλειοψηφία βρισκόταν στους δρόμους κυριολεκτικά μέρα παρά μέρα με αποκορύφωμα το κίνημα των πλατειών.

Τότε ήταν που ξεκίνησε πρώτα συγκεκριμένα κι έπειτα αορίστως ιστορικά η εξίσωση της βίας. Ήρθε στις ζωές μας η «θεωρία των δύο άκρων». Οποιαδήποτε πράξη αντίστασης, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα, είναι εξίσου επιβλαβής για το κοινωνικό σύνολο και εφορμά από μία κοινή μήτρα: Αυτήν της βίας. Στην προσπάθεια να σταθεροποιηθεί το επιχείρημα, οι υποστηρικτές προσπάθησαν ακόμα καi ιστορικές εξισώσεις ,που τελικά αποδείχθηκαν απολύτως επικίνδυνες. Όταν, για παράδειγμα, ο ναζισμός εξισωνόταν ιστορικά με τις κοινωνικές επαναστάσεις, το αποτέλεσμα δεν ήταν η φίμωση των κινημάτων που συνέβαιναν την προηγούμενη δεκαετία, αλλά η «απλοποίηση» του ναζισμού.

Όπως όλα τα εύκολα πράγματα, έτσι και η θεωρία των δύο άκρων απεδείχθη παγίδα. Όταν το 2012 η Χρυσή Αυγή εισήλθε στη Βουλή και τόλμησε να καταδικάσει την περιβόητη πια «βία από όπου κι αν προέρχεται», είχε ήδη κουρδιστεί το επιχείρημα της μη βίας. Και πάνω στο επιχείρημα της μη βίας, η Χρυσή Αυγή επιτέθηκε στην Αριστερά, δηλώνοντας «πατριωτικό κόμμα». Πάνω στο ίδιο επιχείρημα δεν χαρακτηριζόταν ούτε από τα Μέσα, ούτε από το Κοινοβούλιο «ναζιστική οργάνωση», αλλά ακροδεξιά παράταξη.

Όμως, δεν ήταν. Ήταν το πιο βίαιο μόρφωμα στην ιστορία της μεταπολιτευτικής Ελλάδας. Η συλλήβδην άρνηση της βίας, άφησε εκτός της εξίσωσης δύο παραμέτρους: Την βία του θύτη, που ήταν η Χρυσή Αυγή και την βία της κοινωνικής αναταραχής, που είναι, όπως λένε οι σοφότεροι «η μαμή της ιστορίας». Στα πλαίσια της αστικής δημοκρατίας βία ήταν και η απεργία και η αντίσταση κατά της αρχής, αλλά στα πλαίσια της ανθρώπινης ζωής, βία είναι η ανθρωποκτονία κι αυτά τα δύο πράγματα είναι εντελώς μα εντελώς διαφορετικά.

Η θεωρία των δύο άκρων θέλησε να τα συνδέσει, αφήνοντας ως μόνη υγιή σταθερά το (άβουλο) κέντρο της νόησης, μία υπεραπλούστευση της κοινωνικής πραγματικότητας που δεν εξυπηρετούσε κανέναν παρά μόνο την ίδια τη βία: Εις βάρος της κοινωνίας και των αναγκών της και υπέρ του ναζιστικού κτήνους, που εκτός από οπαδοί του εθνικοσοσιαλισμού, αποδείχθηκαν και οπαδοί της κυριολεξίας. Απόδειξη, το αίμα των θυμάτων τους.

Καθ’ όλο αυτό το διάστημα, ακόμη και μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, η θεωρία των δύο άκρων υπήρξε η βασική εξήγηση της κτηνωδίας: Η Αριστερά είναι η μήτρα της τρομοκρατίας, έχει ειπωθεί. Και οι διαδηλωτές εξέθρεψαν την ανομία, η ανομία εξέθρεψε τη Χρυσή Αυγή, τα δύο άκρα έγιναν ένα κι ο ναζισμός την… έβγαλε καθαρή. Είχαμε στα χέρια μας μία ατομική βόμβα και αρνούμασταν να την ονοματίσουμε: Ναζισμός.

Έτσι, λοιπόν ,το τέρας μεγάλωσε, ωρίμασε και έβγαλε μαχαίρι προστατευμένο στην τρυφερή αγκαλιά της προπαγάνδας της δήθεν αντιβίας. Γιατί βία υπήρχε, στους δρόμους, στην φτώχεια,σ την απόγνωση, βία υπήρχε. Δεν καταδικάστηκε ποτέ πραγματικά από όπου κι αν προερχόταν. Αλλά, έγινε άλλοθι να μεγαλώσει ένα τέρας.

Κι αφού περάσαμε έντεκα ολόκληρα χρόνια, από το 2009 και τον Άγιο Παντελεήμονα ως τα τώρα, πλέον μπορούμε να παραδεχτούμε ότι δεν είχαμε μπροστά μας ένα γέννημα δύο άκρων, ούτε ένα μόρφωμα που απαντούσε στην βία των κινημάτων. Είχαμε κάτι σαφές, παλιό και με δικό του όνομα. Είχαμε να κάνουμε με το ναζισμό.