Κοροναϊός : Τι έχουμε χάσει το 2020 και τι περιμένουμε το 2021

Τις σημαντικές επιπτώσεις της επέλασης της υγειονομικής κρίσης στα δημόσια οικονομικά αποτυπώνουν τα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους τα οποία καταγράφουν σημαντική υστέρηση στα έσοδα του Σεπτέμβριο, με οδηγό τις αναστολές πληρωμών φόρων και των αλλαγών στην καταβολή των δόσεων στην εφορία. Το πρωτογενές έλλειμμα στο εννεάμηνο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου ανήλθε στα 7 δισ. ευρώ, από 4,5 δισ. ευρώ πρωτογενές πλεόνασμα το αντίστοιχο περσινό διάστημα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, η υστέρηση εσόδων ήταν στα 1,904 δισ. ευρώ τον Σεπτέμβριο, οπότε στα κρατικά ταμεία μπήκαν 3,942 δισ. ευρώ. Μεγαλύτερο μέρος των απωλειών, δηλαδή 1,6 δισ. ευρώ, οφείλεται στις αναβολές πληρωμής φόρων λόγω πανδημίας, αλλά και στις αλλαγές στο πρόγραμμα εξόφλησης του ΕΝΦΙΑ, εξαιτίας της διπλής δόσης τον Οκτώβριο.  Πέρσι πάντως η πρώτη δόση του ΕΝΦΙΑ έφερε έσοδα στο κράτος της τάξεως των 950 εκατ. ευρώ ενώ η φετινή πορεία θα αποτυπωθεί στα στοιχεία του Νοεμβρίου. Πηγές μεταφέρουν πως η εξέλιξη αυτή είχε προβλεφθεί από το οικονομικό επιτελείο ενώ δεν υπάρχει λόγος αναθεώρησης των προβλέψεων για τα συνολικά έσοδα.

Τί είχαμε, τί χάσαμε και τι θα γίνει μέχρι το 2022

Τα καθαρά έσοδα στο 9μήνο. Τα στοιχεία δείχνουν πως τα καθαρά έσοδα είναι μειωμένα κατά 12,3% στα 33,5 δισ. ευρώ, στα φορολογικά έσοδα η πτώση φτάνει το 14,9% και περιορίστηκαν σε 31,032 με υστέρηση εννιαμήνου περίπου 5,5 δισ. ευρώ, ενώ οι δαπάνες είναι αυξημένες κατά 5 δισ. ευρώ και ανήλθαν στα 44,766 δισ. ευρώ.  Σε σύγκριση με τις επικαιροποιημένες εκτιμήσεις για την περίοδο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου,  που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Σταθερότητας- το οποίο κατατέθηκε στην Ε.Ε. στις 30 Απριλίου 2020 και οι οποίες περιέχουν τις επιπτώσεις των μέτρων για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης και λαμβανομένου υπόψη του ποσού των 8 εκατ. ευρώ, του οποίου η καταχώριση εκκρεμεί- τα έσοδα από φόρους είναι μειωμένα κατά περίπου 1,133 δισ. ευρώ.

Οι προβλέψεις του 2020. Για φέτος προβλέπεται κατάρρευση των φορολογικών εσόδων στα 44 δισ. ευρώ, κυρίως λόγω των αναστολών φορολογικών υποχρεώσεων και  της ύφεσης. Σύμφωνα με το προσχέδιο του προϋπολογισμού, οι δημοσιονομικές προβλέψεις  αποτυπώνουν μεγάλη δημοσιονομική επιδείνωση για το τρέχον έτος που οδηγεί σε συνολικό έλλειμμα 14,7 δισ. ευρώ ή 8,6% του ΑΕΠ, ενώ το πρωτογενές έλλειμμα του 2020 εκτιμάται στα 9,7 δισ. ευρώ (5,7% ΑΕΠ) και στα 10,6 δισ. ευρώ (6,2% ΑΕΠ) σε όρους ενισχυμένης εποπτείας. Σε σχέση με το 2019, η πρωτογενής επιδείνωση του 2020 φτάνει κοντά στα 18 δισ. ευρώ (10,1% ΑΕΠ)  και στα 17,2 δισ. ευρώ (9,7% ΑΕΠ) σε όρους ενισχυμένης εποπτείας. Η συνολική μείωση των εσόδων από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές το 2020 είναι σχεδόν 8 δισ. ευρώ.

Οι προβλέψεις του 2021. Παρά τις απώλειες του 2020, το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης στοχεύει η συνολική αύξηση των εσόδων από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές το 2021 να  φτάσει τα 5,9 δισ. ευρώ συγκριτικά με το 2020, ενώ τα υπόλοιπα 3,1 δισ. ευρώ μπορούν να αποδοθούν στην οικονομική ανάκαμψη.

Τι μπορεί να ανακτηθεί. Η συνολική μείωση των εσόδων από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές το 2020 είναι σχεδόν 8 δισ. ευρώ και σύμφωνα με το Γραφείο προϋπολογισμού της Βουλής, από αυτά, τα 4,3 δισ. ευρώ μπορούν να αποδοθούν στα επεκτατικά μέτρα των εσόδων και τα υπόλοιπα 3,7 δισ. ευρώ στην οικονομική ύφεση.  Το 2021 παύουν να υφίστανται τα επεκτατικά μέτρα του προηγούμενου έτους (4,3 δισ. ευρώ) αλλά προστίθενται νέα επεκτατικά μέτρα ύψους σχεδόν 1,5 δισ. ευρώ (κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης και μείωση των ασφαλιστικών εισφορών) καταλήγοντας σε μια καθαρή παρέμβαση αύξησης των εσόδων κατά 2,8 δισ. ευρώ.

Τα μέτρα

Με την εμφάνιση της πανδημίας   κατά το 1ο εξάμηνο του 2020, η κυβέρνηση έλαβε μία σειρά παρεμβάσεων και σύμφωνα με τον προϋπολογισμό, οι παρεμβάσεις αυτές είναι συνολικής αξίας 24,156 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 21,468 δισ. ευρώ αφορούν το 2020 και 2,688 δισ. ευρώ αναμένεται να επηρεάσουν το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του 2021.

Για το 2021 οι παρεμβάσεις αφορούν:

τη μείωση κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλιστικών εισφορών των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα, με κόστος 816 εκατ. ευρώ
την αναστολή καταβολής Ειδικής Εισφοράς Αλληλεγγύης στον ιδιωτικό τομέα, με κόστος 767 εκατ. ευρώ
την κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών από τον κρατικό προϋπολογισμό και την επιδότηση 200 ευρώ, σε περίπτωση πρόσληψης μακροχρόνια ανέργου, για περίοδο 6 μηνών, στο πλαίσιο του προγράμματος για τη δημιουργία 100.000  νέων θέσεων εργασίας με κόστος 302 εκατ. ευρώ για το 2021.
Το πρόγραμμα ΓΕΦΥΡΑ, που αφορά στην επιδότηση της πρώτης κατοικίας για δανειολήπτες που επλήγησαν από την πανδημία Covid-19, με κόστος 280 εκατ. ευρώ για το 2021
την επέκταση της μείωσης του ΦΠΑ σε διάφορες κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών κλάδων που πλήττονται από την πανδημία έως τον Απρίλιο του 2021 και την αναστολή πληρωμής του τέλους συνδρομητικής τηλεόρασης, με συνολικό κόστος 113 εκατ. ευρώ για το 2021.

Το ΔΝΤ εκτιμά ότι η Ελλάδα θα καταγράψει έλλειμμα 9% το 2020 και έλλειμμα 3% το 2021 και πρωτογενές έλλειμμα στο 6% για το τρέχον έτος. Παρόλα όμως αυτά εκτιμά πως η χώρα μας θα ισοσκελίσει το πρωτογενές έλλειμμα εντός του 2021.

2022: 1,4% του ΑΕΠ

2023: 1,9% του ΑΕΠ

2024: 1,7% του ΑΕΠ

2025: 1,5% του ΑΕΠ

Πρωτογενές πλεόνασμα

2019: 6,3%

2020: 0,6%

2021: 4,1%

Δημόσια έσοδα

2019: 46,8% του ΑΕΠ

2020: 48,3% του ΑΕΠ

2021: 48,3% του ΑΕΠ

2022: 48,7% του ΑΕΠ

Δαπάνες

2019: 46,2% του ΑΕΠ

2020: 57,3% του ΑΕΠ

2021: 51,3% του ΑΕΠ

2022: 50,1% του ΑΕΠ

Δημόσιο χρέος

2019: 180,9% του ΑΕΠ

2020: 205,2% του ΑΕΠ

2021: 200,5% του ΑΕΠ

2022: 187,3% του ΑΕΠ

Τέλος, σύμφωνα με τα στοιχεία της εκτέλεσης του Προϋπολογισμού, το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης εκτιμάται ότι σε όρους Ενισχυμένης Εποπτείας θα διαμορφωθεί σε έλλειμμα ύψους 10.643 εκατ. ευρώ ή 6,23% του ΑΕΠ. Σε όρους ESA εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί σε έλλειμμα ύψους 9.723 εκατ. ευρώ ή 5,7% του ΑΕΠ.