«Λύκοι φυλούν τα πρόβατα»: Κίνα και Ρωσία στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ

Κίνα, Ρωσία, Κούβα, Πακιστάν και Σαουδική Αραβία είχαν θέσει υποψηφιότητα για να εκλεγούν στο συμβούλιο των ανθρώπινων δικαιωμάτων του ΟΗΕ την Τρίτη.

Παρά την τεράστια εκστρατεία δημοσίων σχέσεων, η Σαουδική Αραβία απέτυχε στην προσπάθειά της να γίνει μέλος του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών, σε μία ψηφοφορία στην οποία όμως η Κίνα και η Ρωσία εξασφάλισαν έδρες για τριετή θητεία στο 47μελές όργανο του ΟΗΕ το οποίο ασχολείται με την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον κόσμο.

Η ψηφοφορία αφορούσε την ανανέωση δεκαπέντε εδρών του Συμβουλίου, το οποίο επικρίνεται από τις οργανώσεις για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τις ΗΠΑ, καθώς στα έδρανά του εκπροσωπούνται χώρες που κατηγορούνται για την καταπάτηση αυτών των ίδιων των δικαιωμάτων.

Η ΜΚΟ Παρατηρητήριο του ΟΗΕ με έδρα τη Γενεύη, είχε περιγράψει την κατάσταση ως το αντίστοιχο του να αποκτούν το δικαίωμα να εργαστούν στην πυροσβεστική πέντε καταδικασμένοι εμπρηστές.

Πάντως, οι οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα χαιρέτισαν το πλήγμα που δέχθηκε η Σαουδική Αραβία και οι προσπάθειές της να σβήσει την εικόνα του διαμελισμένου πτώματος του Τζαμάλ Κασόγκι.

Τι προηγήθηκε

Ο ΟΗΕ είχε 15 κενά σε τριετείς θέσεις στο 47μελές συμβούλιο, που μοιράζονταν σε πέντε διαφορετικές περιοχές του πλανήτη. Εξαιτίας των μυστικών συμφωνιών «κάτω από το τραπέζι», η μόνη περιοχή οι θέσεις της οποία διεκδικούνταν από πολλές πλευρές είναι εκείνη της Ασίας και του Ειρηνικού, όπου πέντε υποψήφιοι διεκδικούσαν τέσσερις θέσεις.

Ένας υποψήφιος μπορεί να χάσει μόνο αν ψηφιστεί από λιγότερες από 97 χώρες στη μυστική ψήφο στη γενική συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη.

Τι δήλωναν οι ακτιβιστές

Σε ενημέρωση που διοργανώθηκε από το Παρατηρητήριο του ΟΗΕ, ο Γιανγκ Τζιανλί, πρόεδρος των Πρωτοβουλιών Δύναμης του Πολίτη για την Κίνα και πρώην πολιτικός κρατούμενος, δήλωσε: «Η Κίνα εμπλέκεται στην εξόντωση των πολιτικών ελευθεριών στο Χονγκο Κονγκ. Από κάθε άποψη η Κίνα έχει παραβεί κατάφωρα τις θεμελιώδεις αρχές του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αν οι εκλογές στόχευαν στην ανάδειξη ενός συμβουλίου του ΟΗΕ για την παραβίαση ανθρώπινων δικαιωμάτων, τότε θα ήταν παραπάνω από σωστό να ψηφίσει κανείς την Κίνα, από τη στιγμή που είναι παγκόσμιος πρωτοπόρος σε αυτό τον τομέα».

Όπως τόνιζε, οι δημοκρατίες είχαν υποχρέωση να καταψηφίσουν το Πεκίνο, ενώ τα θύματα παραβιάσεων ανθρώπινων δικαιωμάτων στην Κίνα έχουν δικαίωμα να μάθουν ποιες χώρες ψήφισαν υπέρ της στη μυστική ψηφοφορία.

Η Ρόζα Μαρία Πάγια, μια Κουβανή ακτιβίστρια ανθρώπινων δικαιωμάτων και κόρη του δολοφονημένου αντιφρονούντα Οσβάλντο Πάγια, υποστήριζε ότι «η Κούβα χρησιμοποιεί αυτή τη θέση για να εξασφαλίσει ατιμωρησία, μέσα από τη βεβαιότητα ότι οι πολλαπλές καταγγελίες εναντίον της και κατά των εγκληματιών φίλων τους στη Βενεζουέλα, την Κίνα, τη Ρωσία και τη Λευκορωσία θα πέφτουν στο κενό. Αυτές οι ομάδες λειτουργούν σαν συμμορίες, συνωμοτώντας από κοινού για να καλύψουν τα στοιχεία και να αφαιρέσουν από το συμβούλιο ανθρώπινων δικαιωμάτων το περιεχόμενο και την αποτελεσματικότητά του».

Ο Βλάντιμιρ Κάρα-Μούρζα, ένας Ρώσος αντιφρονών που έχει πέσει δύο φορές θύμα απόπειρας δολοφονίας με δηλητήριο, δήλωσε ότι οι έμπειροι παρατηρητές του ΟΗΕ σπανίως εκπλήσσονται, τονίζοντας ότι τα καθεστώτα της Λιβύης, του Σουδάν και του Ιράκ υπό τον Σαντάμ Χουσεΐν είχαν επίσης εκλεγεί στο συμβούλιο στο παρελθόν.

«Κι όμως εξακολουθούμε να βρίσκουμε απίστευτο το γεγονός ότι η Ρωσία θεωρείται αποδεκτός υποψήφιος, για να μην αναφερθούμε καν στο ενδεχόμενο εκλογής της», δήλωσε. «Έχει… επιβεβαιωθεί… ότι ο Αλεξέι Ναβάλνι (ο Ρώσος αρχηγός της αντιπολίτευσης) δηλητηριάστηκε με έναν νευροπαραλυτικό παράγοντα στρατιωτικής χρήσης που ελέγχεται αυστηρά, παράγεται από το ρωσικό κράτος και έχει χρησιμοποιηθεί επί σειρά ετών από τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία για το ποιος κρύβεται πίσω από την επίθεση».

Επιπλέον τόνισε ότι ο ΟΗΕ υποστηρίζει ότι οι χώρες που συμμετέχουν στο συμβούλιο θα πρέπει να «πληρούν τις υψηλότερες προδιαγραφές προώθησης και προστασίας των ανθρώπινων δικαιωμάτων».

«Αν αυτή η δήλωση έχει το παραμικρό περιεχόμενο, εκείνοι που καταπατούν τα ανθρώπινα δικαιώματα με τον χειρότερο τρόπο δεν μπορεί να λάβουν σφραγίδα έγκρισης», σημείωσε ο Κάρα-Μούρζα.

Μαζί με την Σαουδική Αραβία και την Κίνα, το Νεπάλ, το Πακιστάν και το Ουζμπεκιστάν διεκδίκησαν επίσης τις τέσσερις διαθέσιμες θέσεις της γεωγραφικής περιοχής στην οποία ανήκουν. Τέσσερις χώρες είχαν ανακοινώσει την υποψηφιότητά τους για τις τέσσερις θέσεις της Αφρικής: Η Ακτή Ελεφαντοστού, η Σενεγάλη, το Μαλάουι και η Γκαμπόν. Εκτός από τη Ρωσία, η Ουκρανία διεκδίκησε μία από τις δύο θέσεις για την ανατολική Ευρώπη. Στην ομάδα της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής, το Μεξικό, η Κούβα και η Βολιβία δεν είχαν αντίπαλο στη διεκδίκηση τριών θέσεων. Στην περιοχή της δυτικής Ευρώπης, η Γαλλία και η Βρετανία κατέλαβαν τις δύο διαθέσιμες θέσεις.

Ο Ντόναλντ Τραμπ απέσυρε τις ΗΠΑ από το συμβούλιο πριν από δύο χρόνια, πράγμα που όπως λένε οι ακτιβιστές έχει ενισχύσει την ολοκληρωτική άποψη ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα θα πρέπει να αξιολογούνται υπό το πρίσμα της οικονομίας και όχι της ατομικής ελευθερίας.

Αν και οι ομάδες ανθρώπινων δικαιωμάτων συχνά επικρίνουν το συμβούλιο, λένε ότι προσφέρει μια σπάνια πλατφόρμα στην οποία οι ΜΚΟ μπορούν να αντιμετωπίσουν ευθέως τα καταπιεστικά καθεστώτα.

Χαιρετίζουν την απόφαση οι ακτιβιστές

Το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έστειλε ένα ηχηρό μήνυμα στην Σαουδική Αραβία του Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, έγραψε στο Twitter ο Μπρούνο Στάνιο, αναπληρωτής εκτελεστικός διευθυντής της μη κυβερνητικής οργάνωσης Human Rights Watch (HRW). «Η μόνη χώρα που δεν εξελέγη, εγκαταλείφθηκε από την πλειοψηφία των μελών του ΟΗΕ. Το βασίλειο παίρνει αυτό που του αξίζει για τις κατάφωρες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και για τα εγκλήματα πολέμου στο εξωτερικό».

Στην ψηφοφορία, η Κίνα έλαβε 139 ψήφους, έναντι 180 ψήφων στην ψηφοφορία του 2016, που θεωρήθηκε θεαματική πτώση για μία χώρα με τόσο βεβαρυμμένο μητρώο στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

«Αυτό δείχνει ότι όλο και περισσότερα κράτη ενοχλούνται από τον καταστροφικό απολογισμό ως προς τον σεβασμό των δικαιωμάτων», έγραψε στο Twitter ο Λουί Σαρμπονό του HRW.

Για την περιοχή Ασίας-Ειρηνικού, το Πακιστάν και το Ουζμπεκιστάν εξελέγησαν με 169 ψήφους, ενώ το Νεπάλ έλαβε 150. Η Σαουδική Αραβία, η πέμπτη υποψήφια της περιοχής στην διεκδίκηση 4 εδρών έλαβε 90 ψήφους και ήταν η μόνη χώρα της ψηφοφορίας που δεν εξελέγη.

«Αν η Σαουδική Αραβία δεν εφαρμόσει σημαντικές μεταρρυθμίσεις για την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων, τον τερματισμό του φοβερού πολέμου στην Υεμένη και για την χορήγηση πραγματικών πολιτικών δικαιωμάτων στους πολίτες της, θα παραμείνει παρίας του πλανήτη», δήλωσε η Σάρα Λι Γουίτσον, εκτελεστική διευθύντρια της οργάνωσης Democracy for the Arab World Now, η οποία ιδρύθηκε από τον σαουδάραβα δημοσιογράφο Τζαμάλ Κασόγκι, που δολοφονήθηκε και διαμελίσθηκε στο προξενείο της Σαουδικής Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη πριν από δύο χρόνια.

Το επίμαχο σύστημα της ψηφοφορίας στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ προβλέπει ότι οι χώρες διαπραγματεύονται μεταξύ τους και τελικά συμφωνούν ποιες θα είναι υποψήφιες , συχνά χωρίς αντίπαλο και χωρίς αντιρρήσεις.

«Ψηφοφορίες χωρίς αντίπαλο στα Ηνωμένα Εθνη γελοιοποιούν την λέξη «ψηφοφορία». Οι περιοχικές λίστες των υποψηφίων πρέπει να είναι ανταγωνιστικές ώστε τα κράτη να έχουν επιλογές. Και όταν δεν υπάρχει άλλη επιλογή, τα κράτη οφείλουν να αρνηθούν να ψηφίσουν για ακατάλληλους υποψήφιους», δήλωσε ο Λουί Σαρμπονό, διευθυντής για τον ΟΗΕ στο Human Rights Watch, πριν από την ψηφοφορία.

Η ήττα της Σαουδικής Αραβίας είναι αποτέλεσμα της εξαντλητικής άσκησης πιέσεων εκ μέρους των οργανώσεων για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων πριν από την ψηφοφορία, με την προειδοποίηση ότι η αξιοπιστία του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων θα απειληθεί αν σε αυτό συμμετέχουν η Σαουδική Αραβία, η Κίνα και η Ρωσία. Το τελευταίο κεφάλαιο του μητρώου ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Κίνας είναι ο εκτοπισμός εκατοντάδων χιλιάδων Ουιγούρων σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως, ενώ το πιο πρόσφατο «ολίσθημα» της Ρωσίας είναι ο δηλητηριασμός με νευροτοξικό παράγοντα του αντικαθεστωτικού Αλεξέι Ναβάλνι.

Πηγή: www.theguardian.com, ΑΠΕ-ΜΠΕ