Συντάξεις : Οι 5 κατηγορίες που «σπάνε» τα 62 έτη

Πέντε κατηγορίες ασφαλισμένων δεν πρόκειται να θιγούν από τις ανατροπές στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης που έρχονται από την 1/1/2022. Πρόκειται για τις αλλαγές που προβλέπουν την καθολική εφαρμογή από την ημερομηνία αυτή καθεστώτος συνταξιοδότησης στα 62 έτη με 40 χρόνια προϋπηρεσίας ή στα 67 έτη με 15 χρόνια ελάχιστης ασφάλισης.

Εκτιμάται ότι περίπου 500.000 ασφαλισμένοι με ένσημα πριν από το 1992 και πριν από το 1982 έχουν κατοχυρωμένο δικαίωμα για πλήρη σύνταξη. Δηλαδή έχουν τα χρόνια ασφάλισης, αλλά τους λείπει το όριο ηλικίας για να συνταξιοδοτηθούν. Οσοι το συμπληρώσουν ως και το 2021 δεν κινδυνεύουν από ανατροπές καθώς θα έχουν θεμελιωμένο δικαίωμα συνταξιοδότησης (με τα απαιτούμενα χρόνια ασφάλισης και το όριο ηλικίας). Ωστόσο επειδή υπάρχει σύγχυση όσον αφορά τι ακριβώς ισχύει για όσους έχουν κατοχυρωμένο δικαίωμα μετά το 2022, αναμένεται να υπάρξει μελλοντικά διευκρινιστική εγκύκλιος.

Πάντως η άποψη των ειδικών της κοινωνικής ασφάλισης είναι ότι με βάση τη νομοθεσία σε περίπτωση που το προβλεπόμενο όριο ηλικίας των μεταβατικών διατάξεων συμπληρώνεται μετά την 1/1/2022 η σύνταξη καταβάλλεται κατά το έτος που συμπληρώνεται το νέο αυτό όριο. Εάν, για παράδειγμα, ο ασφαλισμένος έχει συμπληρώσει την 40ετία που απαιτείται για σύνταξη στο 62ο έτος της ηλικίας του και το έτος 2022 θα είναι 60 ετών, θα πρέπει να περιμένει άλλα δύο χρόνια για να συνταξιοδοτηθεί το 2024 με τις προϋποθέσεις που ισχύουν σήμερα.

Διευκρινίζεται ότι η θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος λόγω γήρατος επέρχεται όταν ο ασφαλισμένος πληροί σωρευτικά τις ακόλουθες δύο προϋποθέσεις: α) έχει συμπληρώσει το όριο ηλικίας για συνταξιοδότηση και β) έχει πραγματοποιήσει τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης για τη λήψη του ποσού που αναλογεί. Κατοχυρωμένο δικαίωμα είναι η δυνατότητα των ασφαλισμένων να συνταξιοδοτηθούν με τις προϋποθέσεις που διαμορφώνονται κατά το έτος συμπλήρωσης του απαιτούμενου κατά περίπτωση χρόνου ασφάλισης.

Σύμφωνα με τον εργατολόγο Γιώργο Ρωμανιά, υπάρχουν 5 κατηγορίες ασφαλισμένων που σώζονται από τις επικείμενες αλλαγές. Ειδικότερα:

• H πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει όσους έχουν συντάξιμα χρόνια έως 31/12/2012 και μπορούν να βγουν στη σύνταξη, ασχέτως ορίου ηλικίας, ακόμη και μετά το 2022.
• Η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει όσους συμπληρώνουν οποτεδήποτε συγκεκριμένο αριθμό συντάξιμων ετών και όριο ηλικίας και μετά τις 31/12/2022.
• Η τρίτη κατηγορία περιλαμβάνει όσους έχουν συντάξιμα έτη έως 31/12/2012 και έως 18/8/2015 συμπληρώνουν το όριο ηλικίας και μπορούν να κάνουν αίτηση οποτεδήποτε (με παλαιά όρια, πριν από τις 18/8/2015).
• Η τέταρτη κατηγορία περιλαμβάνει όσους έχουν συντάξιμα έτη έως 31/12/2012 αλλά δεν έχουν φτάσει το όριο ηλικίας ως τις 18/8/2015. Οι συγκεκριμένοι ασφαλισμένοι υπάγονται στα όρια ηλικίας των μεταβατικών διατάξεων. Οποτεδήποτε συμπληρώσουν το όριο ηλικίας, ακόμη και αν είναι μετά το 2022, διατηρούν το δικαίωμα συνταξιοδότησης.
• Η πέμπτη κατηγορία περιλαμβάνει όσους έχουν συντάξιμα έτη έως 31/12/2012, αλλά με βάση τα νέα όρια ηλικίας του Ν. 4336/2015 μπορούν να κάνουν αίτηση μετά τις 31/12/2022.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι από την προβλεπόμενη αύξηση των ορίων ηλικίας εξαιρούνται ρητά:

i) όσοι ανήκουν σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα

ii) οι ασφαλισμένοι που υπάγονται σε γενικές, ειδικές ή καταστατικές διατάξεις συνταξιοδότησης ως μητέρες και χήροι πατέρες ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία τέκνων

Αντίθετα, οι δύο παρακάτω κατηγορίες βρίσκονται στη μέγγενη των νέων ορίων συνταξιοδότησης:

1. Οσοι είχαν συντάξιμα έτη έως 31/12/2012 αλλά δεν είχαν συμπληρώσει το όριο ηλικίας. Οι εν λόγω ασφαλισμένοι πρέπει να κάνουν αίτηση όταν συμπληρώσουν το όριο ηλικίας.

2. Οσοι στην περίοδο των μεταβατικών διατάξεων δεν είχαν συμπληρώσει ούτε το όριο ηλικίας ούτε τα συντάξιμα χρόνια. Οσοι συμπληρώνουν μετά το 2022 επηρεάζονται από τα νέα συντάξιμα έτη και τα νέα όρια ηλικίας. Εκείνοι μπορούν να βγουν στη σύνταξη στα 67 με 15 τουλάχιστον χρόνια ασφάλισης ή στα 62 με μειωμένη σύνταξη ή με πλήρη αν έχουν 40 συντάξιμα έτη.

Για το ίδιο θέμα ο εργατολόγος Δημήτρης Μπούρλος επισημαίνει ότι ένα ζήτημα που ιδιαίτερα απασχολεί, σε σχέση με την ηλικία συνταξιοδότησης, είναι το αν από 1/1/2022 καταργούνται τα λεγόμενα μεταβατικά ηλικιακά όρια που προβλέπει ο Νόμος 4336/2015, με βάση τα οποία παρέχεται, σε κάποιους ασφαλισμένους, δυνατότητα συνταξιοδότησης πριν από την ηλικία των 67 ετών ή πριν από τα 62, ακόμη και αν δεν έχουν συμπληρωθεί τα σαράντα έτη ασφάλισης. Με άλλα λόγια, αν μετά το 2022 θα μπορεί να συνταξιοδοτείται κάποιος πριν από τα 67 του. Ο ίδιος προβλέπει ότι θα υπάρχει ακόμη δυνατότητα συνταξιοδότησης πριν από τα 67, αλλά για περιορισμένο κύκλο.