Η προβολή της θετικής αφήγησης των μεταναστών, το αντίδοτο στις ξενοφοβικές και ψευδείς ειδήσεις

Στο Ηράκλειο της Κρήτης, το 2018 πραγματοποιήθηκε σειρά εκπομπών στο ραδιόφωνο της ΕΡΤ, με τίτλο «Βαβέλ», με τη συμμετοχή προσφύγων και μεταναστών.

Στη Λάρισα, στο συμβούλιο νεολαίας εντάχθηκαν και πρόσφυγες, ενώ ντόπια παιδιά και προσφυγόπουλα πηγαίνουν στην ίδια κατασκήνωση.

Στη Λειβαδιά, με τη βοήθεια των τοπικών Μέσων Ενημέρωσης, αντιστράφηκε το αρνητικό και ξενοφοβικό κλίμα από τις ψευδείς ειδήσεις.

Στην Καρδίτσα, το άνοιγμα αραβικού σχολείου, έφερε πιο κοντά και βοήθησε στην ένταξη των προσφύγων και μεταναστών της περιοχής, ενώ και Έλληνες ζήτησαν να μάθουν αραβικά.

Τα παραπάνω αποτελούν κάποια από τα ελπιδοφόρα παραδείγματα, που έγιναν με πρωτοβουλία των αντίστοιχων δήμων, οι οποίοι απαρτίζουν το «Δίκτυο Πόλεων για την Ένταξη» και παρουσιάστηκαν στη διαδικτυακή συζήτηση «Για τη θετική επικοινωνία σχετικά με θέματα μετανάστευσης και ένταξης σε επίπεδο πόλεων», που διοργάνωσε η ActionAid σε συνεργασία με το Κέντρο Συντονισμού για θέματα Μεταναστών και Προσφύγων του Δήμου Αθηναίων.

Θέματα της συζήτησης, όπου συμμετείχαν εκπρόσωποι δήμων, πανεπιστημιακοί, δημοσιογράφοι και άνθρωποι της ActionAid, είναι οι ψευδείς ειδήσεις σχετικά με το προσφυγικό-μεταναστευτικό, η αρνητική εικόνα που δίνουν τα περισσότερα μέσα ενημέρωσης σχετικά με το παραπάνω θέμα, και τα «εργαλεία» για την ανάδειξη της αλήθειας και της διασύνδεσης των ανθρώπων.

Θετική αφήγηση: Από τον φόβο στην ελπίδα

Μια σημαντική παράμετρος για την καταπολέμηση των μύθων και στερεοτύπων, είναι η ανάδειξη της ουσιαστικής προσέγγισης μεταναστευτικών και προσφυγικών κοινοτήτων με τις τοπικές κοινωνίες και η αντίστοιχη προβολή τους, τόνισε η Μαρίνα Τομαρά, από το «Δίκτυο Πόλεων για την Ένταξη». «Ο πρόσφυγας είναι ο γείτονάς σου, ο συμμαθητής σου, για αυτό και η αλληλεπίδραση και επικοινωνία μεταξύ των νέων και παλιών κατοίκων σε τοπικό επίπεδο είναι αναγκαία, ώστε να γνωριστούμε και να προχωρήσουμε όλοι μαζί», εξήγησε η κ. Τομαρά.

Ταυτόχρονα, το βάρος πρέπει να δοθεί στη λεγόμενη «θετική αφήγηση»: «Όταν μιλούν για φόβο, να αναφερόμαστε στην ελπίδα, να εστιάζουμε στα υπέρ και όχι στα κατά, στη λύση και όχι στο πρόβλημα, στις ευκαιρίες και όχι στις απειλές, στους ήρωες και όχι στα θύματα» επισήμανε η Δήμητρα Σπαθαρίδου, από την ActionAid.

Η Μελίνα Δασκαλάκη (Δήμος Αθηναίων), περιέγραψε πως στο Δίκτυο Πόλεων συμμετέχουν 14 δήμοι της Ελλάδας, ανταλλάσσοντας καλές πρακτικές και συντονίζοντας δράσεις, κάνοντας αυτό που λείπει από την κεντρική πολιτική σκηνή, «εξαιτίας της ανυπαρξίας ή καθυστέρησης συνολικού εθνικού σχεδίου στο προσφυγικό-μεταναστευτικό». Οι κινήσεις έχουν ως γνώμονα την ισότιμη συμμετοχή όλων των ανθρώπων της πόλης και επικεντρώνουν στον πυρήνα της ένταξης. Σημαντική παράμετρος αποτελεί η προβολή και η επικοινωνία των δραστηριοτήτων, ώστε ο κόσμος να δει τα θετικά της συμβίωσης με τους πρόσφυγες και μετανάστες και να μην επηρεάζεται από ξενοφοβικές φωνές».

Η δύναμη των Μέσων Ενημέρωσης

Κύριο ρόλο στη διαμόρφωση συνειδήσεων παίζουν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Τα οποία, σύμφωνα με τον δημοσιογράφο Παύλο Νεράντζη, «προσπαθούν να εξάρουν το θυμικό και όχι τις αιτίες που γεννούν το προσφυγικό ζήτημα», και «προβάλουν ό,τι πουλάει». Επίσης, η ενημέρωση παραμένει μονόπλευρη, καθώς σχεδόν ποτέ δεν ακούγονται οι φωνές των ίδιων των μεταναστών και προσφύγων.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η περίπτωση της περιοχής του Αγίου Παντελεήμονα στην Αθήνα, όπως επισήμανε ο καθηγητής Γιώργος Πλειός:

Στις δημοτικές εκλογές του 2010, στον Άγιο Παντελεήμονα η Χρυσή Αυγή έλαβε 14,7%, ενώ στον γειτονικό ‘Αγιο Νικόλαο 9,2%. Οι δυο περιοχές έχουν κοινά δημογραφικά χαρακτηριστικά, και παρόμοιο ποσοστό μεταναστών και προέλευσής τους. Η δημιουργία της εικόνας του Αγίου Παντελεήμονα ως «γειτονιάς των μεταναστών, βίας και εγκληματικότητας» και αναφορών πως «η Χρυσή Αυγή διώχνει τους μετανάστες» λειτούργησε ως προς το στιγματισμό της περιοχής και των κατοίκων, με αποτέλεσμα το αυξημένο ποσοστό της ΧΑ.

Η εντύπωση που δημιουργούν τα μέσα ενημέρωσης στο κοινό αντικατοπτρίζεται και σε έρευνα για τις αντιλήψεις, τα στερεότυπα και τις ελλιπείς γνώσεις των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη μετανάστευση, όπου αποκαλύπτονται αντιφατικές απόψεις. Σύμφωνα με την έρευνα, στην Ελλάδα, το 9% πιστεύει ότι η μετανάστευση αποτελεί την πιο σημαντική πρόκληση που αντιμετωπίζει η χώρα αυτή τη στιγμή (οικονομική κατάσταση 24%, ανεργία 19%, φορολογία 14%, δημόσιο χρέος 9%), σχεδόν το 50% ζητάει αυστηρό έλεγχο συνόρων, επαναπροωθήσεις, μείωση αριθμού μεταναστών), αλλά σε προσωπικό επίπεδο δεν τους απασχολεί πραγματικά η ύπαρξη μεταναστών. Στη σχετική ερώτηση οι ερωτηθέντες απάντησαν, πως το ποσοστό των κατοίκων μη γεννημένων στην Ελλάδα είναι στο 35%, ενώ πραγματικά αποτελούν το 8%.

Πηγή: ΑΜΠΕ