Όπως γράφει, τόσο ο ρόλος της προέδρου, Μαρίας Λεπενιώτη, όσο και εκείνος της Μάγδας Φύσσα, που έγινε το σύμβολο της δίκης αλλά και του αντιφασιστικού αγώνα μετά τη δολοφονία του γιου της από τον Γιώργο Ρουπακιά, ήταν καθοριστικοί όχι μόνο για την τελική απόφαση, αλλά και για την ίδια την ανάδειξη της σημασίας της διαδικασίας.

Το κείμενο δεν παραλείπει να αναφερθεί και στο ρόλο των γυναικών εισαγγελέων που είχαν αναλάβει τη διερεύνηση των ενοχοποιητικών στοιχείων και που συγκρότησαν των εξαιρετικά ογκώδη φάκελο που «έκαψε» τους εγκληματίες νεοναζί.

Αναλυτικά το κείμενο του Guardian:

«Πίσω από την έδρα, μπροστά από ένα ακροατήριο που απαρτιζόταν κυρίως από άνδρες, τη στιγμή που η δίκη-μαραθώνιος της Χρυσής Αυγής έμπαινε στην τελευταία της πράξη, η αρεοπαγίτης Μαρία Λεπενιώτη επανέλαβε αυτό που έκανε κάθε εβδομάδα: Διατήρησε την ατμόσφαιρα ήρεμη.

Δεν ήταν εύκολο. Τα συναισθήματα σε πολλές περιπτώσεις υπήρξαν έντονα. Ακόμη και όταν η αυλαία ετοιμαζόταν να πέσει για τη διαδικασία, με την απόφαση για το αν οι καταδικασθέντες ακροδεξιοί θα μπουν στη φυλακή μέχρι την εκδίκαση της έφεσης, η Ελληνίδα δικαστής, λακωνική και χαμηλών τόνων, ήταν αναγκασμένη να πραγματοποιήσει τον άθλο της τήρησης των ισορροπιών, ως πρόεδρος σε μια υπόθεση που έφερε στο εδώλιο περισσότερους ναζιστές ηγέτες και τους ακολούθους τους σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη μετά τη Νυρεμβέργη.

Στο δικαστήριό της, κάθε λέξη είχε βαρύτητα. Δεν υπήρξε η παραμικρή ανοχή προς την ακραία ρητορική που έθρεψε την απίστευτη άνοδο της νεοφασιστικής οργάνωσης. Ούτε για καυστικές ατάκες από την άλλη πλευρά.

Οι ιστορικοί θα θυμούνται τις γυναίκες που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην πτώση της Χρυσής Αυγής. Κάτω από το βλέμμα της Λεπενιώτη, το τριμελές δικαστήριο έχει πάει εκεί που τόσο πολλοί Έλληνες φοβούνταν ως τώρα να φτάσουν. Μετά την απόφαση-ορόσημο, που έκρινε ότι το εθνικοσοσιαλιστικό κόμμα ήταν μια εγκληματική οργάνωση, αποφασισμένη να εξολοθρέψει (αυτούς που αντιλαμβανόταν ως) εχθρούς της, οι ποινές που ανακοινώθηκαν είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα κρατήσουν την ηγεσία για χρόνια πίσω από τα κάγκελα. Ο ιδρυτής του κόμματος, Νίκος Μιχαλολιάκος, και οι παραστρατιωτικοί, σκληροί ακόλουθοί του με τα τατουάζ που συγκροτούσαν τον ενδότερο κύκλο της οργάνωσης, τιμωρήθηκαν με 13 χρόνια κάθειρξη ο καθένας.

Με το τελευταίο κεφάλαιο στην ιστορία της πλέον βίαιης πολιτικής δύναμης στην Ευρώπη να γράφεται επιτέλους, δεν θα περάσει απαρατήρητο από τους πρωταγωνιστές της ότι η τιμωρία τους, εντέλει, προήλθε από μια γυναίκα.

Η σκοτεινή ιστορία της Χρυσής Αυγής, που πριν 40 χρόνια ήταν ένα περιθωριακό κίνημα και ξαφνικά μετατράπηκαν σε Τρίτη πολιτική δύναμη εξαιτίας των ψήφων διαμαρτυρίας κατά της λιτότητας που επέβαλε η ΕΕ στην Ελλάδα, έχει δημιουργήσει δύσκολα ερωτήματα.

Όταν οι ιστορικοί ασχοληθούν με το ζήτημα, θα δουν ένα έθνος, το πολιτικό σύστημα του οποίου δυσκολεύτηκε να αντιμετωπίσει την ακροδεξιά απειλή, και μια κοινωνία η σιωπή της οποίας υπήρξε εκκωφαντική. Η συνενοχή της αστυνομίας στην ατιμωρησία των εξτρεμιστών – μέχρι τη δολοφονία του δημοφιλούς αντιφασίστα ράπερ Παύλου Φύσσα, που ξύπνησε μια αντίσταση που ήταν αδύνατο να αγνοηθεί – έχει ήδη τονιστεί στο πλαίσιο της δίκης. Αστυνομικοί, συμπαθούντες προς την οργάνωση, που συγκάλυπταν επιθέσεις σε αριστερούς, σε μετανάστες και πρόσφυγες και στην κοινότητα ΛΟΑΤΚΙ βρέθηκαν ανάμεσα στους 68 κατηγορούμενους της υπόθεσης.

Ωστόσο χρειάστηκε το δικαστικό σύστημα, το οποίο αντιμετωπίζεται ως ένας από τους ελάχιστους αξιοκρατικούς θεσμούς της χώρας, για την αντιμετώπιση των βίαιων τακτικών και των εγκληματικών συμπεριφορών του κόμματος.

Η Λεπενιώτη είναι 62 ετών – στην ίδια ηλικία με τον Μιχαλολιάκο, τον αγροίκο αρχηγό της Χρυσής Αυγής, οι εξτρεμιστικές ιδέες του οποίου και η αγάπη του προς τον εθνικοσοσιαλισμό, καλλιεργήθηκαν στη διάρκεια της Χούντας των Συνταγματαρχών. Κατά την αποκατάσταση της δημοκρατίας, έχοντας μόλις αποφοιτήσει μετ’ επαίνων από τη νομική σχολή, έγινε μία από τις πρώτες γενιές Ελληνίδων δικαστών.

Καμία δίκη μετά την πτώση της δικτατορίας δεν είχε τόσο μεγάλη πολιτική σημασία.

Μέσα σε λίγες μέρες από τη δολοφονία Φύσσα, οι εφέτες Ιωάννα Κλάπα και Μαρία Δημητροπούλου κλήθηκαν από την Ευτέρπη Κουτζαμάνη, την πρώτη γυναίκα εισαγγελέα που ορίστηκε από το ανώτατο δικαστήριο για να διερευνήσουν από κοινού την υπόθεση.

Οι δικαστικοί πέρασαν τους επόμενους εννέα μήνες, υπό την προστασία ένοπλων φρουρών, ερευνώντας υπολογιστές που κατασχέθηκαν από τους ηγέτες του κόμματος μετά τη σύλληψη και την προφυλάκισή τους. Παρά τις απειλές και τον σχεδόν καθημερινό εκφοβισμό, εξέτασαν αμέτρητους μάρτυρες, παρακολούθησαν χιλιάδες βίντεο, εικόνες, ομιλίες, έγγραφα και ιστοσελίδες που αποδείκνυαν λεπτομερώς την εμμονή των παραστρατιωτικών με την τοξική ιδεολογία του Χίτλερ και του Τρίτου Ράιχ. Ο φάκελός τους, μεγέθους 15.000 σελίδων, εντέλει οικοδόμησε την υπόθεση εναντίον της Χρυσής Αυγής. Δεδομένου του ότι ήταν αδύνατη η απαγόρευση ενός κόμματος που είχε εκλεγεί δημοκρατικά, έγινε ζωτικό η εξτρεμιστική οργάνωση να εκτεθεί ως εγκληματική.

Στην έδρα, η Λεπενιώτη υπηρέτησε τη δικαιοσύνη. Όμως στο ακροατήριό της υπήρχε και άλλη μια γυναίκα που παρακολουθούσε ευλαβικά κάθε συνεδρίαση. Για πολλούς, είναι ίδια με τον Παύλο, τον δολοφονηθέντα γιο της, ένα σύμβολο της μάχης του δικαίου ενάντια στο άδικο. Κανείς δεν έχει τραβήξει το ενδιαφέρον του κοινού στη δίκη τόσο όσο η Μάγδα Φύσσα.

Γνωρίζει πως τίποτα δεν θα τον φέρει πίσω. Όμως όπως φώναξε, πλημμυρισμένη από χαρά και συγκίνηση λίγα λεπτά μετά την ανακοίνωση της απόφασης κατά των νεοναζί: «Παύλο τα κατάφερες!».

Headlines