Καθηγητής Δημόσιας Υγείας : Απαιτείται συστράτευση στη μάχη κατά της covid-19

Ο κοροναϊός έχει διαψεύσει σε διάστημα λίγων μηνών προσδοκίες και ελπίδες για τη συμπεριφορά του, που θα έκαναν ευκολότερη την αντιμετώπισή του και στο τέλος την εξόντωσή του (παρά τις επισημάνσεις των επιστημόνων ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά). Ελπίζαμε στη ζέστη του καλοκαιριού για την αποδυνάμωση του και μας διέψευσε. Είναι παντός καιρού. Πιστεύαμε ότι προσβάλει ανθρώπους μεγάλης ηλικίας, αλλά κι εδώ δεν τον υπολογίσαμε σωστά. Απειλεί τους πάντες κάθε ηλικίας και κανείς δεν είναι άτρωτος. Πιστεύαμε ότι το «διάλειμμα» του από το πρώτο στο δεύτερο κύμα θα ήταν μεγαλύτερο και διαψευστήκαμε και σε αυτό. Επανήλθε πολύ πιο σύντομα απ΄ όσο περιμέναμε και μάλιστα σφοδρότερος, δείχνοντάς μας πως αυτό που ελπίζαμε, ότι δηλαδή στις επόμενες φάσεις μετά την πρώτη θα είναι πιο ήπιος δεν ισχύει. Αντέχει και συνεχίζει τη φονική του επέλαση παγκοσμίως.

Είναι αυτονόητο, αφού δεν υπάρχουν ακόμη εμβόλια και φάρμακα που τον αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά, ότι για να περιορίσουμε αυτά που προκαλεί πρέπει να εστιάσουμε την προσοχή μας στο να μην προσβληθούμε από αυτόν.

Η εντατική και σωστή εφαρμογή των μέτρων προστασίας από τον sars-cov-2, οι αυστηροί έλεγχοι τήρησής τους, η συμμετοχή όλων στη μάχη κατά της πανδημίας και η ενίσχυση του ΕΣΥ, «που σηκώνει στις πλάτες του» την αντιμετώπιση του κοροναϊού, είναι τα όπλα μας για να αμυνθούμε απέναντι στην covid-19, καθώς η μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων τις τελευταίες ημέρες δημιουργεί ιδιαίτερο προβληματισμό, υπογραμμίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο Παναγιώτης Παναγιωτόπουλος, ομότιμος καθηγητής Δημόσιας Υγείας Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, μέλος της επιτροπής των εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας.

Όλα τα μέτρα που λαμβάνονται πρέπει να λειτουργούν συνδυαστικά για να αποδίδουν τα αναμενόμενα. Η χρήση μάσκας προστατεύει αποτελεσματικά, ιδιαίτερα όταν συνδυάζεται με την φυσική απόσταση και την υγιεινή των χεριών, αναφέρει ο κ. Παναγιωτόπουλος. Δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στο θέμα της ενημέρωσης και κατανόησης από όλους της ανάγκης για αυστηρή εφαρμογή των μέτρων προστασίας και ειδικά των κοινωνικών ομάδων που δεν έχουν πειστεί ακόμη και συμβάλλουν στην υπερ-διασπορά του ιού. «Πρέπει όλοι να καταλάβουμε βαθιά μέσα μας ότι η αντιμετώπιση της πανδημίας είναι και δικό μας θέμα», υπογραμμίζει.

«Έχουμε εισέλθει σε μια φάση διαφορετική από τη μέχρι τώρα που χαρακτηρίζεται από ταχύτερο ρυθμό αύξησης των κρουσμάτων, και τις επόμενες μέρες θα φανεί πώς θα ισορροπήσει η κατάσταση», τονίζει ο κ. Παναγιωτόπουλος. Εξηγεί ότι τις επόμενες ημέρες θα δούμε αν θα συνεχιστεί η ραγδαία αύξηση ή αν αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι μια κορύφωση που θα ακολουθηθεί από σταθεροποίηση ή πτώση. «Αυτό δεν μπορούμε να το ξέρουμε τώρα, θα το δούμε τις επόμενες μέρες. Πάντως είναι σαφές ότι έχουμε ταχύτερο ρυθμό αύξησης και σε λίγες ημέρες θα αποσαφηνιστεί αν μπαίνουμε σε φάση εκθετικής αύξησης των κρουσμάτων (δηλαδή, σημαντικά μεγαλύτερους αριθμούς κάθε λίγες ημέρες) ή αν έχουμε μια πιο ομαλή εξέλιξη σε υψηλότερα, πάντως, επίπεδα».

Κλειδί η συμμετοχή όλων στην αντιμετώπιση της πανδημίας

Η σωστή και καθολική εφαρμογή των μέτρων που εξαγγέλλονται απασχολεί την επιτροπή, που αναζητά τρόπους για να πειστούν όσοι με την συμπεριφορά τους συμμετέχουν στη διασπορά του ιού.

«Το κλειδί είναι η συμμετοχή, όχι μόνο των νέων αλλά γενικότερα των κοινωνικών και πολιτικών φορέων της χώρας. Απαιτείται η ευρύτερη δυνατή συνεννόηση για τα μέτρα που λαμβάνονται, διότι μόνον έτσι θα συστρατευθούν όλοι με ουσιαστικό τρόπο. Επιπλέον, θα ήταν σημαντική η συμβολή κοινωνικών επιστημόνων και ειδικών στις επιστήμες συμπεριφοράς, ώστε να προσεγγιστούν πειστικά όλες οι ομάδες του πληθυσμού», τονίζει ο κ. Παναγιωτόπουλος.

Προσθέτει επίσης ότι «ανάγλυφα πρέπει να γνωστοποιηθούν οι συνέπειες που έχει η ανεξέλεγκτη επέκταση της επιδημίας, συνέπειες που δυστυχώς τις έχουμε δει π.χ. σε Ιταλία, ΗΠΑ, όπου άνοιξαν μαζικοί τάφοι στην Νέα Υόρκη, στο προηγούμενο κύμα».

Ανεξέλεγκτη η διασπορά χωρίς τη λήψη μέτρων

Ο κ. Παναγιωτόπουλος ξεκαθαρίζει ότι αυτό που βλέπουμε σήμερα με την αύξηση των κρουσμάτων «δεν ισοδυναμεί αναγκαστικά με αποτυχία των μέτρων, γιατί θα πρέπει να σκεφθούμε πού ενδεχομένως θα ήμασταν αν δεν είχαν εφαρμοστεί καθόλου μέτρα. Ενδέχεται να ήταν πολύ πιο ανεξέλεγκτη η διασπορά του ιού».

Προσθέτει ότι προφανώς τα μέτρα δεν έχουν συμβάλλει ώστε να ελεγχθούν τα πράγματα και δεν έχουν αποδώσει τα αναμενόμενα και αυτό είναι συνδυασμός παραγόντων. «Καταρχάς είναι τα χαρακτηριστικά του ιού και της πανδημίας , η οποία από ένα σημείο και πέρα εξαπλώνεται πάρα πολύ. Κατά δεύτερο λόγο ελήφθησαν μέτρα που μερικώς μόνο εφαρμόστηκαν, ενώ υπάρχουν τομείς της ζωής χωρίς επαρκή μέτρα».

Παραδέχεται ότι κατά κάποιο τρόπο το τελευταίο διάστημα φαίνεται σαν το μόνο μέτρο να είναι η μάσκα, «ξεχάσαμε την έμφαση που πρέπει να δίνεται στη σύσταση για αποστάσεις, στη σύσταση για υγιεινή των χεριών -και ειδικά στα σχολεία-, που με σαφήνεια έχει τεθεί από την επιτροπή, ότι όλα αυτά είναι πακέτο. Αποστάσεις, μάσκα, υγιεινή χεριών, αερισμός χώρων».

Εντατικότερα μέτρα

Ο κ. Παναγιωτόπουλος τονίζει πως η επιτροπή των εμπειρογνωμόνων γνωρίζει ότι υπάρχουν πολλές πλευρές της κοινωνικής ζωής που μπορούν να ληφθούν εντατικότερα μέτρα.

«Όπως έχει φανεί κατά πάσα πιθανότητα οι χώροι εργασίας συμβάλουν στην διασπορά του ιού διότι έχουμε συρροές σε χώρους εργασίας, πράγμα που σημαίνει ότι πολύ πιο εντατικά πρέπει να εφαρμόζονται τα μέτρα σε αυτούς τους χώρους και να ελέγχεται η εφαρμογή τους. Δεύτερος τομέα είναι τα μέσα μαζικής μεταφοράς και τρίτος είναι η εν γένει κυκλοφορία, διασκέδαση, πλατείες κλπ., όλα αυτά λειτουργούν αθροιστικά το ένα με το άλλο». Χωρίς τέτοια μέτρα η «ατομική ευθύνη» είναι μισή και η επίκλησή της δεν είναι πειστική».

Υπογραμμίζει με έμφαση την διάκριση του ρόλου της επιστημονικής γνωμάτευσης και της πολιτικής απόφασης. «Οι ειδικοί έχουν γνωματεύσει και έχουν θέσει σειρά δυνητικών μέτρων, όπως μάσκα παντού μέσα έξω και στις πορτοκαλί περιοχές, ενδεχομένως διακοπή της κυκλοφορίας κάποιες ώρες, αυτό όμως είναι δίκοπο μαχαίρι, θέλει προσοχή και συμπληρωματικά μέτρα, ώστε να μην οδηγήσει σε μεγάλο συγχρωτισμό λίγο πριν το σταμάτημα της κυκλοφορίας. Ο ρόλος της πολιτικής είναι να συνεκτιμήσει τις κοινωνικές, οικονομικές και άλλες παραμέτρους και να λάβει αποφάσεις».

Ενίσχυση του συστήματος υγείας

Ιδιαίτερα τώρα χρειάζεται πραγματική και έντονη ενίσχυση του συστήματος υγείας, τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Παναγιωτόπουλος. «Το Εθνικό Σύστημα Υγείας έχει στις πλάτες του την αντιμετώπιση του κορονοϊού, και χρειάζεται πολύ ουσιαστική και σημαντική ενίσχυση». Επισημαίνει ότι «δεν είναι λογικό όλα τα νοσοκομεία να γίνουν αποκλειστικά νοσοκομεία covid-19, είναι και τα άλλα νοσήματα τα οποία παραμελήθηκαν λίγο στην πρώτη φάση, το οποίο μπορεί να είναι κατανοητό για ένα βραχύ διάστημα, αλλά τώρα έχουμε μπροστά μας παρατεταμένη περίοδο, και είναι κομβικό να ενισχυθεί ουσιαστικά όλο το φάσμα των νοσοκομειακών λειτουργιών».

Ο καθηγητής αναφέρεται ιδιαίτερα στην ανάγκη ενίσχυσης της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, υπενθυμίζοντας ότι 80-85% των περιστατικών κορονοϊού δεν χρειάζονται νοσηλεία στα νοσοκομεία. «Είναι κρίμα οι ελαφρά ασθενείς να πηγαίνουν στα νοσοκομεία μόνο και μόνο για να κάνουν τεστ. Το τεστ πρέπει να παρέχεται από μονάδες ΠΦΥ που είναι κοντά στον τόπο κατοικία τους και μάλιστα δωρεάν, και αυτό εδράζεται στο γεγονός ότι η διάγνωση ενός ανθρώπου που μπορεί να έχει ήπια συμπτώματα είναι σημαντική για λόγους δημόσιας υγείας, για να ξέρει ότι πρέπει να απομονωθεί για 10 μέρες και να τηρήσει και τα υπόλοιπα μέτρα δημόσιας υγείας. Περισσότερα τεστ σημαίνει και μεγαλύτερο έλεγχο της διασποράς του ιού», τονίζει.

 Ουδείς άτρωτος

Ερωτηθεί για τα αποτελέσματα έρευνας ότι το δεύτερο κύμα είναι λιγότερο φονικό από το πρώτο, ο κ. Παναγιωτόπουλος αναφέρει: «Ας κρατήσουμε λίγο μικρό καλάθι, διότι οι θάνατοι που αντιστοιχούν στα κρούσματα που τώρα εντοπίζονται θα φανούν δύο εβδομάδες μετά, υπάρχει μία διαφορά φάσης».

Υπογραμμίζει, πάντως, ότι οι επιστήμονες γνωρίζουν περισσότερα σήμερα για την covid-19 και οι νεότερες ηλικίες συμβάλλουν ώστε η αναλογία των θανάτων να είναι μικρότερη. «Αυτό, όμως, μπορεί να είναι πρόσκαιρο. Γνωρίζουμε επίσης ότι από τις νεότερες ηλικίες μεταδίδεται και στις μεγαλύτερες ηλικίες, άρα όλα αυτά δεν αρκεί να τα βλέπουμε σε ένα μικρό χρονικό διάστημα, πρέπει να τα δούμε συνολικότερα και σε βάθος χρόνου, τα πράγματα δεν έχουν κριθεί ακόμα. Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ουδείς άτρωτος».