Οι εμπόλεμες πλευρές στη Λιβύη υπέγραψαν συμφωνία μόνιμης κατάπαυσης του πυρός, ωστόσο ένα οριστικό τέλος στα χρόνια χάους και αιματοχυσίας θα χρειαστεί ευρύτερη συμφωνία μεταξύ μυριάδων ενόπλων οργανώσεων και των ξένων δυνάμεων που τις υποστηρίζουν, όπως επισημαίνει σε ανάλυσή του το πρακτορείο Reuters.

Η απεσταλμένη της Λιβύης στον ΟΗΕ, Στέφανι Γουίλιαμς, είπε ότι η κατάπαυση πυρός θα τεθεί σε ισχύ άμεσα και όλοι οι ξένοι μαχητές πρέπει να φύγουν από τη Λιβύη μέσα σε τρεις μήνες. Οι δυνάμεις θα αποσυρθούν από την πρώτη γραμμή και μια νέα κοινή αστυνομική δύναμη θα ασφαλίσει εκείνες τις περιοχές.

Καθώς η πρώτη πολιτική επιβατική πτήση μέσα σε πάνω από ένα έτος περνούσε τις γραμμές του μετώπου από την Τρίπολη ως τη Βεγγάζη την Παρασκευή, η Γουίλιαμς σημείωσε την «έντονη» πρόσφατη ιστορία της Λιβύης – μια από τις πολλές εκεχειρίες που παραβιάστηκαν και αποτυχημένες πολιτικές λύσεις.

«Δεν θα έπρεπε να αφήσουμε τους κυνικούς να νικήσουν» είπε, χαιρετίζοντας και τις δύο πλευρές για το θάρρος τους στο να συμφωνήσουν σε κατάπαυση του πυρός και λέγοντας πως τους αξίζει διεθνής στήριξη.

Θα αντέξει η εκεχειρία;

Η συμφωνία της Παρασκευής επετεύχθη αφού η διεθνώς αναγνωρισμένη Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας (GNA) τον Ιούνιο απώθησε τις δυνάμεις του Λιβυκού Εθνικού Στρατού (LNA) της ανατολικής Λιβύης, του Χαλίφα Χαφτάρ, που πραγματοποιούσε επί 14 μήνες επίθεση εναντίον της πρωτεύουσας. Έκτοτε, οι γραμμές σταθεροποιήθηκαν κοντά στη Σύρτη και ο LNA σταμάτησε τον οκτάμηνο αποκλεισμό της λιβυκής πετρελαϊκής παραγωγής, που κατέστρεφε τα οικονομικά του κράτους και στις δύο πλευρές.

Ωστόσο η Τουρκία, ο κύριος υποστηρικτής της GNA, αμέσως εξέφρασε σκεπτικισμό ως προς το αν θα αντέξει η εκεχειρία, με τον τούρκο πρόεδρο να λέει πως κάτι τέτοιο «δεν φαίνεται και πολύ δυνατόν».

Η Τουρκία, καθώς και οι κύριοι ξένοι υποστηρικτές του LNA -που είναι η Ρωσία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Αίγυπτος- έχουν στείλει όπλα και μαχητές στη Λιβύη, παρά το εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ που δημόσια όλοι έχουν υποστηρίξει.

Επιφυλάξεις υπάρχουν και εντός Λιβύης. «Όλοι θέλουμε να τελειώσουν ο πόλεμος και η καταστροφή. Αλλά προσωπικά δεν εμπιστεύομαι αυτούς που είναι στην εξουσία» είπε ο 53χρονος Καμάλ αλ Μαζούγκι στο πρακτορείο Reuters.

«Αν δεν υπάρχει δύναμη ή μηχανισμός για να το επιβάλει αυτό στο πεδίο… αυτή η συμφωνία θα είναι μόνο μελάνη στο χαρτί» είπε ο 47χρονος Αχμέντ Αλί, στη Βεγγάζη.

Τα «γκρίζα» σημεία της συμφωνίας

Σύμφωνα με το Reuters, βασικές λεπτομέρειες ως προς την εφαρμογή της κατάπαυσης του πυρός, μεταξύ των οποίων και η παρακολούθηση της αποχώρησης των ξένων μαχητών και η συγχώνευση των ενόπλων ομάδων, ανατέθηκαν σε υπο-επιτροπές σε μελλοντικές συνομιλίες.

Και οι δύο πλευρές έχουν χρησιμοποιήσει χιλιάδες ξένους μαχητές στη Λιβύη, μεταξύ των οποίων Σύριοι, Σουδανοί, μαχητές από το Τσαντ και Ευρωπαίοι μισθοφόροι που έφερε το ρωσικό Wagner Group. Από τον Ιούνιο επίσης έχουν δημιουργηθεί οχυρές θέσεις στις γραμμές της Σύρτης με νέα όπλα και αμυντικές θέσεις.

Εν τω μεταξύ, οι πολιτικές συνομιλίες που έχουν προγραμματιστεί στην Τυνησία στις αρχές του επόμενου μήνα, με ορίζοντα προς τη διεξαγωγή εθνικών εκλογών, θα έπρεπε να καταλήξουν σε συμφωνία σε ιστορικά δύσκολα ζητήματα και να υπερνικήσουν την ευρεία έλλειψη εμπιστοσύνης.

«Δεν υπάρχει ακόμα ξεκάθαρη ένδειξη πώς οι Λίβυοι εμπλεκόμενοι το βλέπουν αυτό ως κάτι άλλο από μια περίοδο επίδειξης στάσης και τοποθέτησης» είπε ο Ταρέκ Μεγκερισί, του ECFR (European Council on Foreign Relations.

Στη Λιβύη δεν έχει υπάρξει πολιτική σταθερότητα από την υποστηριζόμενη από το ΝΑΤΟ εξέγερση κατά του Καντάφι το 2011, και από το 2014 είναι χωρισμένη σε ανατολή και δύση.

Η επίθεση του Χαφτάρ στην Τρίπολη πέρυσι είχε εξαπολυθεί καθώς ο γγ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, κατέφθανε εκεί για ειρηνευτικές συνομιλίες. Καθώς η επίθεση εκείνη κατέρρεε το καλοκαίρι, χάρη στην τουρκική στήριξη προς τη GNA, η Αίγυπτος απείλησε με απευθείας επέμβαση, αυξάνοντας τον κίνδυνο αιματηρής περιφερειακής κλιμάκωσης.

Αυτό έφερε στην πρώτη γραμμή του μετώπου τις ενεργειακές εγκαταστάσεις της Λιβύης, το μεγαλύτερο έπαθλο και για τις δύο πλευρές στη χώρα – μέλος του ΟΠΕΚ, καθώς μισθοφόροι προέλαυναν σε λιμάνια και πετρελαιοπηγές.

Τα Ηνωμένα Έθνη πιέζουν και για οικονομική διάσταση στις συνομιλίες, ώστε να υπάρξει κάποια συμφωνία ανάμεσα στις σημαντικότερες παρατάξεις ως προς τη μελλοντική διαχείριση του πλούτου και των θεσμών της Λιβύης.

«Αυτό που κυριαρχεί μεταξύ (των Λιβυκών παρατάξεων) είναι μια επιθυμία να επανεκκινήσει η οικονομία» είπε ο Τζαλέλ Χαρχάουϊ, αναλυτής που δουλεύει στη Λιβύη. «Αυτή ευθυγράμμιση είναι εύθραυστη και προσωρινή» προειδοποίησε.

Headlines