Πτωχευτικός νόμος : Οσα πρέπει να γνωρίζουν όσοι χρωστούν

Μετά από πολλά 24ωρα πολιτικής αντιπαράθεσης το νέο νομοσχέδιο “Ρύθμισης Οφειλών και Παροχής 2ης Ευκαιρίας για νοικοκυριά και επιχειρήσεις”  αποτελεί το νέο θεσμικό πλαίσιο ενοποίησης των νόμων για την αναδιάρθρωση χρεών, αφερεγγυότητα/πτώχευση και είναι αμφίβολο κατά πόσο κατανοητό έγινε στους πολίτες πως τελικά θα εφαρμοστεί.

Τα χρέη διογκώθηκαν τα προηγούμενα χρόνια της κρίσης και σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, το ιδιωτικό χρέος ανέρχεται στα 234 δισ. ευρώ. Τα 106 δισ. ευρώ αφορούν οφειλές προς τη φορολογική αρχή, τα 92 δισ. ευρώ οφειλές προς τον ευρύτερο χρηματοπιστωτικό τομέα, δηλαδή τις τράπεζες και τις εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων, και τα 36 δισ. ευρώ οφειλές προς τα Ασφαλιστικά Ταμεία.

Επίσης, τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών για τον εξωδικαστικό μηχανισμό δείχνουν πως ότι από τις 63.400 επιχειρήσεις και επαγγελματίες που εισήλθαν στην πλατφόρμα, 7.300 υπέβαλαν αίτηση και 2.200 ολοκλήρωσαν  τη διαδικασία ρύθμισης οφειλών. Επιπλέον, από το καλοκαίρι του 2019 μέχρι το τέλος Μαΐου του 2020, ρυθμίστηκαν 252.529 δάνεια, ύψους 12,3 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που αφορούν στην 1η κατοικία.

Για την προστασία της α’ κατοικίας, πως αποφεύγονται οι εξώσεις, τι γίνεται με τους στρατηγικούς κακοπληρωτές και τις ευπαθείς ομάδες απαντά στο In.gr ο Γραμματέας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους Φώτης Κουρμούσης.

1. Ο νέος πτωχευτικός καταργεί κάθε προστασία της α’ κατοικίας;

Ο νέος Νόμος για τη ρύθμιση οφειλών και την παροχή 2ης ευκαιρίας προστατεύει την 1η κατοικία των ευάλωτων νοικοκυριών, με 2 τρόπους:

Α. στο στάδιο του εξωδικαστικού μηχανισμού: με ρύθμιση των οφειλών προς τράπεζες και δημόσιο σε έως 240 δόσεις και με Κρατική επιδότηση δανείων 1ης κατοικίας για 5 έτη, με σκοπό να αποφεύγονται οι πλειστηριασμοί

Β. στο στάδιο της πτώχευσης: με τη σύσταση ενός Φορέα Απόκτησης Ακινήτων, με σκοπό να αποφεύγονται εξώσεις. Ο Φορέας υποχρεούται να αγοράζει την 1η κατοικία και την επανα-μισθώνει στον πολίτη, ενώ το Κράτος παρέχει επίδομα στέγασης (δηλ. ενοικίου), όπως είχε θεσπιστεί το 2017. Ο πολίτης έχει το δικαίωμα επαναγοράς του ακινήτου εντός 12 ετών, εφόσον ανακάμψει οικονομικά.

2. Προβλέπει την πτώχευση φυσικών προσώπων και μάλιστα χωρίς πρωτοβουλία τους, αλλά με πρωτοβουλία των τραπεζών;

Πλέον αίτηση πτώχευσης μπορεί να υποβάλλει τόσο ο οφειλέτης φυσικό πρόσωπο όσο και ο πιστωτής. Ωστόσο, αν ένας οφειλέτης δεν πληρώνει, τότε οι τράπεζες ακολουθούν άλλες προτιμότερες μεθόδους είσπραξης, όπως κατάσχεση λογαριασμών και πλειστηριασμό ακινήτων. Εάν ένας οφειλέτης έχει ακίνητη περιουσία, τότε η τράπεζα θα διενεργήσει πλειστηριασμό για να εισπράξει μέρος του χρέους και επιπρόσθετα θα προβεί σε κατάσχεση λογαριασμών για να εισπράξει το υπόλοιπο χρέος. Τότε ο οφειλέτης μπορεί να υποβάλλει αίτηση πτώχευσης, με σκοπό να απαλλαγεί από τα χρέη του.

3. Ποιοι μπορούν – με χρέη – να ενταχθούν στο νέο πτωχευτικό και πως

Κάθε φυσικό και νομικό πρόσωπο μπορεί να υποβάλλει αίτηση στο νέο εξωδικαστικό μηχανισμό, με σκοπό να ρυθμίσει τις οφειλές του προς τράπεζες, διαχειριστές δανείων και δημόσιο, σε έως 240 δόσεις (δηλ. αποπληρωμή σε έως 20 έτη). Εάν κάποιος δεν μπορεί να αποπληρώσει τα χρέη του με την ανωτέρω ρύθμιση, τότε «κρίνεται» ότι έχει πτωχεύσει και προχωρούν οι διαδικασίες πτώχευσης και απαλλαγής οφειλών, δηλ. διαγράφονται όλα τα χρέη του (σε 1 έτος εάν απώλεσε περιουσία ή σε 3 έτη αν δεν απώλεσε περιουσία). Η διαγραφή οφειλών διενεργείται με δικαστική απόφαση, έτσι ώστε το δικαστήριο να επιβεβαιώσει ότι δεν υπήρχε δόλια συμπεριφορά του οφειλέτη.

4. Πως ξεχωρίζουν οι στρατηγικοί κακοπληρωτές από τις κοινωνικά ευπαθείς ομάδες

Δυστυχώς δεν υπάρχει μια «λίστα» με τους στρατηγικούς κακοπληρωτές, δηλαδή αυτούς που δεν πληρώνουν, ενώ έχουν περιουσία την οποία και αποκρύπτουν. Ο μοναδικός τρόπος εντοπισμού τους είναι η άρση τραπεζικού και φορολογικού απορρήτου, καθώς και η διενέργεια διασταυρώσεων και ελέγχων από τους πιστωτές, δημόσιους και ιδιώτες. Έτσι διαπιστώνεται ποιος είναι ευάλωτος και ποιος στρατηγικός κακοπληρωτής. Ωστόσο θα πρέπει να σημειώσουμε ότι οι δύο ομάδες αυτές αποτελούν τα δύο «άκρα» του πληθυσμού των οφειλετών και δεν πρέπει να ξεχνάμε όλους αυτούς που βρίσκονται στη «μέση». Δηλαδή αυτούς που δεν πληρούν τα κριτήρια του ευάλωτου (δηλ. το εισόδημα τους ξεπερνά τις 7 χιλ. ευρώ ετησίως) και δεν αποτελούν στρατηγικούς κακοπληρωτές (δηλ. δεν έχουν εισοδήματα / περιουσία επαρκή για να αποπληρώσουν τα χρέη τους).