Ακόμα και τα βαμπίρ εφαρμόζουν κοινωνική αποστασιοποίηση

Δεν χρειάζεται να το ακούσουν από τον Νίκο Χαρδαλιά: οι διαβόητες νυχτερίδες-βαμπίροι της Νότιας Αμερικής εφαρμόζουν από μόνες τους κοινωνική αποστασιοποίηση όταν νιώθουν άρρωστες.

Διεθνής μελέτη που παρουσιάζεται στο Behavioral Ecology δείχνει ότι η τάση των άρρωστων ατόμων να αποφεύγουν τις κοινωνικές επαφές είναι μια αυθόρμητη αλλαγή της συμπεριφοράς η οποία φρενάρει τη μετάδοση ασθενειών στην αποικία.

Οι ερευνητές των Πανεπιστημίων της Οξφόρδης και του Οχάιο εικάζουν μάλιστα ότι η αποστασιοποίηση των ασθενών ατόμων είναι μια αυθόρμητη αντίδραση κοινή σε διάφορα είδη κοινωνικών ζώων.

Σίγουρα το φαινόμενο παρατηρείται και στον άνθρωπο –όταν αρρωσταίνουμε η διάθεσή μας πέφτει, μένουμε στο κρεβάτι περισσότερο και δεν έχουμε όρεξη για κοινωνικές συναναστροφές.

Αίμα και φιλίες

Το φαινόμενο είχε παρατηρηθεί και παλαιότερα σε εργαστηριακά πειράματα με τους βαμπίρους –παρασιτικές νυχτερίδες που τρέφονται με αίμα θηλαστικών και ενίοτε μεταδίδουν λύσσα στα ανθρώπινα θύματά τους.

Παρά τα αιμοβόρα ένστικτά τους, όλα τα είδη βαμπίρων (μέλη της οικογένειας Desmodontinae) είναι άκρως κοινωνικά ζώα και ζουν σε αποικίες, συχνά μέσα σε κουφάλες δέντρων.

Προκειμένου να εξετάσουν τη συμπεριφορά των νυχτερίδων στο πεδίο, οι ερευνητές αιχμαλώτισαν 31 θηλυκούς βαμπίρους που ζούσαν σε μια κουφάλα στο Λαμανάι της Μπελίζ στην Κεντρική Αμερική. Στις μισές χορηγήθηκε με ένεση μια τοξίνη που προκαλεί αντίδραση του ανοσοποιητικού, έτσι ώστε τα ζώα να νιώθουν άρρωστα παρόλο που δεν έπασχαν από λοίμωξη. Στα υπόλοιπα πειραματόζωα, τα οποία αποτέλεσαν την ομάδα ελέγχου, χορηγήθηκε μόνο φυσιολογικός ορός για όρους σύγκρισης.

Σε όλα τα αιχμάλωτα άτομα τοποθετήθηκαν μικροί αισθητήρες απόστασης, σχεδιασμένοι να ξεκολλούν από μόνοι τους σε διάστημα μερικών ημερών. Οι αισθητήρες επέτρεψαν στους ερευνητές να παρακολουθούν τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις των νυχτερίδων τις επόμενες τρεις ημέρες.

Η ανάλυση έδειξε ότι για όσο διάστημα ένιωθαν άρρωστοι οι βαμπίροι είχαν λιγότερες αλληλεπιδράσεις με τους συγκατοίκους τους, περνούσαν λιγότερο χρόνο μαζί με άλλα άτομα (εξαίρεση: τα θηλυκά που ένιωθαν άρρωστα συνέχισαν να περνούν πολύ χρόνο μαζί με τους απογόνους τους).

«Ένας λόγος που οι άρρωστες νυχτερίδες έρχονταν σε επαφή με λιγότερα μέλη της ομάδας τους είναι απλώς ότι παρέμεναν άτονες και κινούνταν λιγότερο» αναφέρει ο Τζέραλντ Κάρτερ του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Οχάιο. «Αυτές οι απλές αλλαγές συμπεριφοράς δημιουργούν κοινωνική αποστασιοποίηση ακόμα και χωρίς συνεργασία ή αποφυγή μεταξύ των υγιών νυχτερίδων […] Οι επιδράσεις που παρατηρήσαμε αφορούν πιθανότατα πολλά ακόμα ζώα» προσθέτει.

Οι ερευνητές τονίζουν πάντως ότι τα πειράματα δεν εξέτασαν άμεσα το κατά πόσο αυτή η κοινωνική αποστασιοποίηση περιορίζει τη μετάδοση ασθενειών. Δεν εξέτασαν επίσης το κατά πόσο η αλλαγή της συμπεριφοράς των «άρρωστων» βαμπίρων εξελίχθηκε για να προστατεύει την αποικία ή για άλλους λόγους.

Ένα πράγμα όμως δείχνει σίγουρο: σε περίπτωση ασθένειας, η αποφυγή των κοινωνικών συναναστροφών είναι καλή ιδέα.