ΕΕ – Τουρκία : Ο Ερντογάν το τραβάει στα άκρα – Μέτρα στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής ζητάει η Γαλλία

Ως πυροκροτητής που επιταχύνει τις εξελίξεις και θέτει επί τάπητος την επαναξιολόγηση και επανατοποθέτηση της ΕΕ για τις ευρωτουρκικές σχέσεις, λειτούργησε η αήθης επίθεση Ερντογάν κατά Μακρόν για την πνευματική και ψυχική υγεία του τελευταίου.

Μέτρα στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής

Όπως όλα δείχνουν η συζήτηση που είχε προγραμματιστεί για τη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου δεν αποκλείεται να έρθει νωρίτερα, ενώ και οι χώρες που τηρούσαν μια περισσότερο εφεκτική στάση έναντι της Τουρκίας το προηγούμενο διάστημα είναι πολύ δύσκολο πλέον να υποστηρίξουν μια πολιτική κατευνασμού της Άγκυρας μετά και τις γενικευμένες επιθέσεις του Τούρκου προέδρου ο οποίος συνόδευσε τις ύβρεις κατά Μακρόν με ένα παραλλήρημα κατά των Ευρωπαίων ηγετών εν το συνόλω τους καθώς τους συνέκρινε με τους ναζί.

Μετά την ενιαία αντίδραση των Ευρωπαίων ηγετών κατά του Ταγίπ Ερντογάν και την αλληλεγγύη τους στον Γάλλο πρόεδρο, το Παρίσι ανοίγει θέμα για άμεση επιβολή κυρώσεων της ΕΕ στην Τουρκία και μάλιστα αιτείται να ληφθεί απόφαση στο προσεχές Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Η Γαλλία κάλεσε σήμερα τους υπόλοιπους ηγέτες της ΕΕ να εγκρίνουν μέτρα κατά της Τουρκίας με τον Γάλλο υπουργό Εμπορίου Φρανκ Ρίστερ να απευθύνεται σε βουλευτές λέγοντας χαρακτηριστικά:

«Η Γαλλία είναι ενωμένη και η Ευρώπη είναι ενωμένη. Στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, η Ευρώπη θα πρέπει να λάβει αποφάσεις που θα της επιτρέψουν να ενισχύσει την ισορροπία δυνάμεων με την Τουρκία προς την καλύτερη υπεράσπιση των συμφερόντων της και των ευρωπαϊκών αξιών».

Εμπορικός και οικονομικός πόλεμος

Ήδη Γαλλία και Τουρκία βρίσκονται εν μέσω ενός άτυπου οικονομικού και εμπορικού πολέμου καθώς ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει καλέσει σε μποϊκοτάζ γαλλικών προϊόντων, επιχειρώντας παράλληλα νε εμφανιστεί και ως εκφραστής του μουσουλμανικού κόσμου, προκειμένου να κεφαλαιοποιήσει την οργή των μουσουλμάνων για τον Εμμανουέλ Μακρόν.

Αγροτικά, γαλακτοκομικά, αρώματα πολυτελείας, καλλυντικά και πολλά άλλα έχουν καταγραφεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (social media) για μποϊκοτάζ, με το σχετικό hashtag να γράφεται στα αραβικά. Η μέχρι στιγμής απάντηση του Παρισιού είναι πως δεν θα υπάρξουν αντίστοιχα «αντίποινα», ενώ και η Κομισιόν αντέδρασε χαρακτηρίζοντας την προτροπή Ερντογάν «αντίθετη στο πνεύμα» των διπλωματικών και των εμπορικών συμφωνιών που έχουν υπογραφεί από την Τουρκία.

Θα απομακρυνθεί περισσότερο

Παράλληλα οι Βρυξέλλες διαμηνύουν ότι το μποϊκοτάζ των γαλλικών προϊόντων στο οποίο προτρέπει ο Τ. Ερντογάν «θα απομακρύνει ακόμη περισσότερο» την Τουρκία από την ΕΕ.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ουσιαστικά επανέρχονται στην επιφάνεια οι προτάσεις που είχε κάνει η Ελλάδα για αναστολή της τελωνειακής ένωσης ΕΕ – Τουρκίας, με τον Νίκο Δένδια την προηγούμενη εβδομάδα να αποστέλει επιστολή στον επίτροπο διεύρυνσης της ΕΕ Όλιβερ Βάρελι με την οποία υπογράμμισε ότι η Τουρκία παραβιάζει μονομερώς την τελωνειακή ένωση με την υιοθέτηση μη προβλεπόμενων δασμολογικών, νομοθετικών και ισοδύναμων μέτρων.

Υπενθυμίζεται δε, ότι στο πρόσφατο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε θέσει και το ζήτημα του εμπάργκο όπλων στην Τουρκία, στο οποίο αντέδρασαν πρωτίστως η Γερμανία, η Ιταλία και η Ισπανία.

Απέτυχε η πολιτική κατευνασμού

Σε κάθε περίπτωση πάντως η τροπή των εξελίξεων επανατοποθετούν σε νέες βάσεις τη συζήτηση για τις ευρωτουρκικές σχέσεις καθώς η ως τώρα πολιτική κατευνασμού που ακολουθεί η ΕΕ με αιχμή τα ελληνοτουρκικά και το κυπριακό, δείχνουν ότι δεν οδηγούν σε γέφυρες συνεννόησης με την Ευρώπη τον Ταγίπ Ερντογάν, αντιθέτως αποθρασύνουν την Άγκυρα σε νέες προκλήσεις αλλά και σε γενικευμένη σύγκρουση με την ΕΕ.

Οι αντιδράσεις των προηγούμενων ημερών από τις βασικές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, όπως το Βερολίνο, που δίνουν και τον τόνο και στην υπόλοιπη Ευρώπη δείχνουν σφοδρή ενόχληση και οργή για την εμπρηστική ρητορική και πρακτική της Άγκυρας και μάλιστα ο εκπρόσωπος της Κομισιόν Πίτερ Στάνο δεν απέκλεισε να υπάρξει και έκτακτη συνεδρίαση των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ για να ζητητηθεί το θέμα των ευρωτουρκικών σχέσεων υπό το φως του «πολέμου» που έχει ανοίξει η Άγκυρα με το Παρίσι και έχει γενικεύσει και κατά των υπολοίπων Ευρωπαίων.

Επιπλέον η κατάσταση δείχνει να ξεφεύγει από ορισμένα όρια και πλαίσια και είναι πολύ χαρακτηριστικό το επεισόδιο μεταξύ του Ταγίπ Ερντογάν και της Ολλανδικής κυβέρνησης. Ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας Μαρκ Ρούτε στήριξε τον ηγέτη της Ολλανδικής ακροδεξιάς Βίλντερς ο οποίος μηνύθηκε από τον Τούρκο πρόεδρο επειδή ανήρτησε σατιρικό σκίτσο του Ερντογάν στο twitter.

Ενταξιακές διαπραγματεύσεις, τελωνειακή ένωση και εμπάργκο όπλων

Μάλιστα εκτός του μετώπου που έχει δημιουργηθεί μεταξύ των ηγετών στο πλαίσιο της καταδίκης των επιθέσεων Ερντογάν κατά Μακρόν, στον γερμανικό τύπο έχουν εμφανιστεί δημοσιεύματα που ζητούν διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.

Μπορεί πάντως το ζήτημα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων να είναι άνευ πρακτικού αντικρύσματος υπό την έννοια ότι ούτε η Τουρκία ενδιαφέρεται πραγματικά να προχωρήσουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις, ωστόσο αποτυπώνει ένα γενικότερο κλίμα απομάκρυνσης των δύο πλευρών. Σε κάθε περίπτωση αυτό αθροιζόμενο με τις προτάσεις για εμπάργκο όπλων που θέτει μετ’ επιτάσεως η ελληνική πλευρά αλλά και την αναστολή της τελωνειακής ένωσης δείχνουν ουσιαστικά ότι βρισκόμαστε μπροστά στο ενδεχόμενο σοβαρού διπλωματικού επεισοδίου μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας.

Υπενθυμίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση και η Τουρκία συνδέονται με μία συμφωνία τελωνειακής ένωσης, η οποία ετέθη σε ισχύ στις 31 Δεκεμβρίου 1995. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Τουρκία ήταν το 2019 ο πέμπτος εμπορικός εταίρος της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η οποία με την σειρά της είναι ο πρώτος εμπορικός εταίρος της Αγκυρας.

Σημείο καμπής

Αν κανείς λάβει επίσης υπόψη του ότι στο βαθμό που προχωρήσει το ζήτημα των κυρώσεων, θα είναι -σύμφωνα με τη ρητορική των Ευρωπαίων και της ελληνικής κυβέρνησης- κυρώσεις που θα «δαγκώνουν» σε οικονομικό επίπεδο, προκύπτει εύκολα το συμπέρασμα ότι οι σχέσεις της ΕΕ και της Τουρκίας βρίσκονται σε σημείο καμπής.

Αξίζει δε να σημειωθεί ότι μέσα σε αυτό το κλίμα λαμβάνει νέες διαστάσεις και το «χαστούκι» του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) στον Ερντογάν καθώς καταδίκασε την Τουρκία για παραβίαση της ελευθερίας της έκφρασης δικαιώνοντας τον ηγέτη του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης, του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ο οποίος είχε καταδικαστεί το 2012 για προσβολή της υπόληψης του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Από την ελληνική κυβέρνηση εκφράζουν πάντως την εκτίμηση ότι οι εξελίξεις θα επιταχυνθούν και προς αυτή την κατεύθυνση είναι χαρακτηριστικές οι δηλώσεις των στενών συνεργατών του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.

Επίσπευση

«Έχουμε μια επικίνδυνη ρητορική από την Τουρκία, που -για να επιτύχει γεωπολιτικούς σκοπούς- μετατρέπει σε όχημα τη θρησκεία. Είναι κάτι το οποίο καταδικάστηκε τις προηγούμενες μέρες από πολλούς ηγέτες στην Ευρώπη. Η επίθεση που έκαναν ο κ. Ερντογάν και άλλα στελέχη της τουρκικής Κυβέρνησης στον κ. Μακρόν ήταν απαράδεκτη και επίσης έχει καταδικαστεί από παντού. Όλα αυτά επισπεύδουν τις διαδικασίες των συζητήσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο» τόνισε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας και πρόσθεσε:

«Την προσεχή Πέμπτη υπάρχει μια έκτακτη τηλεδιάσκεψη των ευρωπαίων ηγετών που αφορά τον κοροναϊό, αλλά είναι σχεδόν βέβαιο ότι από πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες θα έρθει το αίτημα να συζητηθεί το θέμα της Τουρκίας. Ιδίως, όσον αφορά την επίσπευση ενός πλέγματος -που ήδη υπάρχει στο τραπέζι- για κυρώσεις στη γειτονική χώρα, προκειμένου να παύσει να αποτελεί τον ταραξία στην περιοχή.  Θα υπάρχουν -όπως πάντα συμβαίνει πριν από τις τηλεδιασκέψεις των ηγετών- τηλεφωνικές επικοινωνίες μεταξύ του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και των ηγετών ή και μεταξύ ηγετών».

Θα προκαλέσει αφύπνιση

Στο ίδιο μήκος κύματος η αναπληρώτρια κυβερνητική εκπρόσωπος Αριστοτελία Πελώνη εκτίμησε ότι οι τελευταίες εξελίξεις στις ευρωτουρκικές σχέσεις θα «προκαλέσει αφύπνιση σε όλη την Ευρώπη για την ευρύτερη συμπεριφορά της Τουρκίας. Η Τουρκία θα πρέπει να αποφασίσει αν θέλει να είναι απλά μία χώρα που συνορεύει με τα ανατολικά και νότια σύνορα της Ευρώπης ή αν θέλει να είναι εταίρος της Ευρώπης. Και αυτές οι συμπεριφορές προφανώς όχι μόνο δεν βοηθούν αλλά την απομακρύνουν και την απομονώνουν όλο και περισσότερο και αυτό είναι πλέον σαφές σε όλους».

Αξίζει δε να σημειωθεί ότι η προσπάθεια του Ταγίπ Ερντογάν να εμφανιστεί ως εκφραστής του μουσουλμανικού κόσμου και να χρησιμοποιήσει τη θρησκεία και ειδικότερα το Ισλάμ για γεωπολιτικούς σκοπούς συναντά σφοδρές αντιδράσεις και από τη Ρωσία και μάλιστα ο Σεργκέι Λαβρόφ άφησε και τις σχετικές αιχμές για το συγκεκριμένο ζήτημα κατά την παρουσία του χτες στην Αθήνα και τις συναντήσεις του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη και το Νίκο Δένδια.