Έρευνα : Σοκάρει η εξάπλωση των θεωριών συνωμοσίας για τον κοροναϊό

Μεγάλο ποσοστό ανθρώπων σε όλο τον κόσμο πιστεύουν ότι ο κοροναϊός δημιουργήθηκε σκόπιμα, έχει σκοτώσει πολύ λιγότερους ανθρώπους από ό,τι υποστηρίζουν τα επίσημα στοιχεία ή είναι απάτη και δεν υπάρχει καν στην πραγματικότητα, σύμφωνα με παγκόσμια έρευνα.

Το YouGov Cambridge Globalism Project, μια έρευνα σε περίπου 26.000 άτομα σε 25 χώρες που σχεδιάστηκε σε συνεργασία με τον Guardian, αποκάλυψε ότι ταυτόχρονα με άλλες θεωρίες συνωμοσίας, όπως το ότι ο κόσμος βρίσκεται υπό τον έλεγχο μιας μυστικής σέχτας, επικρατεί διάχυτος και ανησυχητικός σκεπτικισμός γύρω από την ασφάλεια των εμβολίων.

Αμφισβητούν τη θνητότητα

Μία από τις πλέον διαδεδομένες θεωρίες συνωμοσίας για τον κοροναϊό, αφορά τη θνητότητά του. Σύμφωνα με στοιχεία του Πανεπιστημίου Johns Hopkins, ο ιός έχει στοιχίσει μέχρι στιγμής περισσότερες από 1,1 εκατ. ανθρώπινες ζωές, όμως οι συνωμοσιολόγοι πιστεύουν ότι ο αριθμός έχει «υπερεκτιμηθεί σκόπιμα και κατά πολύ». Σχεδόν το 60% των συμμετεχόντων στη Νιγηρία δήλωσαν ότι αυτό είναι σίγουρα ή πιθανότατα αληθές, ενώ αμέσως μετά ακολουθούν η Ελλάδα, η Νότια Αφρική, η Πολωνία και το Μεξικό με περισσότερο από 40%. Περίπου το 38% των Αμερικανών, το 36% των Ούγγρων, το 30% των Ιταλών και το 28% των Γερμανών πιστεύουν το ίδιο.

Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι η πανδημία έχει κάνει ορισμένους ανθρώπους να εμπιστεύονται περισσότερο τους ειδικούς. Παράλληλα, όμως, έχει πυροδοτήσει ένα κύμα παραπληροφόρησης και ψευδών ειδήσεων που διασπείρονται από αρνητές της επιστήμης και συνωμοσιολόγους και έχουν γίνει viral στα κοινωνικά δίκτυα.

Απόδραση από την τυχαιότητα

«Κάθε τρομακτικό γεγονός – μια πανδημία, μια μαζική δολοφονία – που κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται πως δεν έχουν τον έλεγχο οδηγεί σε ταχεία εξάπλωση των θεωριών συνωμοσίας», τονίζει ο Στέφαν Λεβαντόφσκι, γνωσιακός ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ και ειδικός στην παραπληροφόρηση, μιλώντας στον Guardian.

«Δίνουν στους ανθρώπους μια ψευδαίσθηση παρηγοριάς: Το αίσθημα ότι δεν βρίσκονται στο έλεος της τυχαιότητας. Είναι επικίνδυνες σε κάθε εποχή, ακόμη περισσότερο όμως εν μέσω μιας πανδημίας, στο βαθμό που μπορούν να κάνουν τους πολίτες να αγνοούν τις επίσημες συστάσεις ή να διαπράττουν πράξεις βίας και βανδαλισμού».

Οι ευθύνες των κυβερνήσεων

Όμως οι θεωρίες συνωμοσίας θριάμβευσαν και «εξαιτίας της ανικανότητας των κυβερνήσεων να στείλουν ένα ξεκάθαρο μήνυμα», προσθέτει ο Λεβαντόφσκι.«Είναι άλλος ένας λόγος για τον οποίο όλοι μας χρειαζόμαστε ξεκάθαρες, συνεπείς και βασισμένες σε επιστημονικά δεδομένα πολιτικές, τις οποίες μπορούμε να εμπιστευτούμε».

Μεταξύ άλλων χωρών, σχεδόν ένας στους τέσσερις Γάλλους και ένας στους πέντε Βρετανούς και Ισπανούς συμμετέχοντες πίστευαν ότι η πραγματική θνητότητα του ιού είναι χαμηλότερη, ενώ οι Αυστραλοί, οι Σουηδοί και οι Ιάπωνες είχαν μεγαλύτερες πιθανότητες να απορρίπτουν αυτή την άποψη.

«Ο κοροναϊός δημιουργήθηκε επίτηδες»

Σημαντικοί αριθμοί πιστεύουν και ότι ο ιός «έχει δημιουργηθεί και εξαπλωθεί σκόπιμα» από την κινεζική ή την αμερικανική κυβέρνηση, ενώ στην Πολωνία ένας στους πέντε πολίτες πιστεύει ότι είναι σίγουρα ή κατά πάσα πιθανότητα απόλυτη απάτη, που έχει δημιουργηθεί από αταυτοποίητες «ισχυρές δυνάμεις». Σχεδόν τα ίδια ποσοστά στην Τουρκία, την Αίγυπτο και τη Σαουδική Αραβία συμφωνούν με αυτή την άποψη, ενώ στις ΗΠΑ το ποσοστό άγγιξε το 13%.

«Φταίνε οι κεραίες 5G»

Ο ψευδής ισχυρισμός ότι η τεχνολογία 5G ευθύνεται για την εξάπλωση του ιού επίσης έχει πλήθος υποστηρικτών, σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποιήθηκε στη διάρκεια του Ιουλίου και του Αυγούστου.

Περισσότερο από το ένα πέμπτο των συμμετεχόντων σε Τουρκία, Αίγυπτο, Σαουδική Αραβία, Νιγηρία και Νότια Αφρική πιστεύουν ότι ισχύει με βεβαιότητα ή κατά πάσα πιθανότητα ότι τα συμπτώματα «προκαλούνται ή επιδεινώνονται από τις άμεσες, σωματικές επιπτώσεις του 5G στο ανθρώπινο σώμα».

Περισσότεροι από τους μισούς Νιγηριανούς, περισσότεροι από το 40% των Νοτιοαφρικανών, Πολωνών και Τούρκων, περισσότεροι από το 35% των Αμερικανών, Βραζιλιάνων, Ιταλών και Γερμανών συμμετεχόντων πιστεύουν ότι είναι σίγουρο ή πολύ πιθανό ο κοροναϊός να δημιουργήθηκε και να εξαπλώθηκε σκόπιμα από την κινεζική κυβέρνηση.

Πολλοί είναι και εκείνοι που πιστεύουν ότι οι ΗΠΑ ευθύνονται για τη δημιουργία και εξάπλωση του ιού. Συγκεκριμένα, το 37% των συμμετεχόντων στην Τουρκία, ένας στους πέντε Έλληνες και Ισπανούς, το 16% των Πολωνών, το 12% των Γάλλων και μόνο το 5% των Βρετανών έχουν αυτή την άποψη.

«Απάτη η κλιματική αλλαγή»

Η έρευνα εξέτασε και τη δημοτικότητα άλλων θεωριών συνομωσίας. Ανακάλυψε ότι το 20% με 30% των κατοίκων σε 10 χώρες – ανάμεσά τους η Νότια Αφρική, η Βραζιλία, η Ουγγαρία και η Πολωνία – πιστεύουν ότι η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή είναι «μια απάτη κατασκευασμένη για να παραπλανήσει».

Αντίστοιχα ποσοστά πιστεύουν ότι η προσελήνωση γυρίστηκε σε στούντιο, ενώ μεταξύ του 20% και 30% των συμμετεχόντων στην Ισπανία, τη Γαλλία, τις ΗΠΑ, την Ιταλία και τη Γερμανία πιστεύουν ότι η αμερικανική κυβέρνηση «βοήθησε εκούσια στην πραγματοποίηση των τρομοκρατικών επιθέσεων της 11^ης Σεπτεμβρίου». Μεταξύ του 20% και 40% των συμμετεχόντων σε 17 χώρες πιστεύει ή θεωρεί πιθανό οι άνθρωποι να έχουν έρθει σε επαφή με εξωγήινους.

«Ο κόσμος κυβερνάται από μια μυστική σέχτα»

Η πιο διαδεδομένη θεωρία συνωμοσίας και μάλιστα με διαφορά, είναι εκείνη που υποστηρίζει ότι όποιοι και αν έχουν επισήμως την εξουσία των εθνικών κυβερνήσεων και άλλων οργανισμών «υπάρχει μια συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων που ελέγχουν μυστικά τα τεκταινόμενα και εξουσιάζουν μαζί όλο τον πλανήτη».

Η συγκεκριμένη άποψη θεωρούνταν «σίγουρα ή πιθανότατα σωστή» από περισσότερους από το 20% των συμμετεχόντων σε 20 χώρες. Στη Βρετανία το ποσοστό αυτό άγγιξε το 28%, στη Γαλλία το 36%, στην Αμερική το 37%, στην Ιταλία το 45%, στην Πολωνία το 47%, στην Ισπανία το 55%, στη Νότια Αφρική το 68% και στη Νιγηρία το εντυπωσιακό 78%.

Σε έξαρση και τα αντιεμβολιαστικά αισθήματα

Η μελέτη διαπίστωσε ότι τα αντιεμβολιαστικά αισθήματα είναι εκτεταμένα και ισχυρά. Το ζήτημα εγείρει σοβαρές ανησυχίες σε πολλές κυβερνήσεις που ελπίζουν να είναι σύντομα σε θέση να εμβολιάσουν τους πληθυσμούς τους εναντίον του κοροναϊού.

Σε 19 διαφορετικές χώρες, 20% και πλέον των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι πιστεύουν έστω σε κάποιο βαθμό την άποψη ότι «η αλήθεια για τις παρενέργειες των εμβολίων αποκρύπτεται σκόπιμα από το κοινό». Στη Νότια Αφρική το ποσοστό αυτό έφτασε το 57%, στην Τουρκία το 48%, στη Γαλλία το 38%, στις ΗΠΑ το 33%, στη Γερμανία το 31% και στη Σουηδία το 26%.