Σε «επικίνδυνη» στροφή το Κυπριακό – Πιέσεις από ΟΗΕ για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων

Ο Ερσίν Τατάρ, ο νέος τουρκοκύπριος ηγέτης. εμφανίζεται μετά την εκλογή του πλήρως ευθυγραμμισμένος με τη νέα πολιτική της Τουρκίας στο Κυπριακό, όπως αυτή έχει εκφραστεί μετά το τελευταίο διαπραγματευτικό «ναυάγιο», το καλοκαίρι του 2017, στο Κραν Μοντανά. Ο προηγούμενος τουρκοκύπριος ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί είχε επίσης υποχρεωθεί σε συγκεκριμένες περιόδους να ευθυγραμμιστεί αφού στη Λευκωσία είναι στους πάντες γνωστό ότι οι κατά καιρούς τουρκοκύπριοι ηγέτες δεν ασκούν δική τους πολιτική, αλλά την πολιτική της τουρκικής κυβερνήσεως.

Εξαρτημένος από την Αγκυρα

Η βασική όμως διαφορά του νυν από τον τέως ηγέτη των Τουρκοκυπρίων είναι ότι ο Ερσίν Τατάρ είναι πολιτικά πλήρως εξαρτημένος από την Αγκυρα και από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Στον τούρκο πρόεδρο άλλωστε οφείλει αποκλειστικά την εκλογή του. Διαφέρει όμως από τον Ακιντζί και σε κάτι άλλο. Ποτέ δεν ζήτησε να φύγουν τα τουρκικά στρατεύματα από την Κύπρο, αλλά ευθέως και δημοσίως μιλούσε για απόρριψη της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας και για την αναζήτηση «νέας φόρμουλας» για το Κυπριακό, δηλαδή συνομοσπονδία ή λύση δύο κρατών. Αυτή ακριβώς τη λύση επιδιώκει και η Τουρκία.

Η κυπριακή κυβέρνηση επιδιώκει την επανέναρξη των συνομιλιών. Και αυτό που περιμένουν στη Λευκωσία είναι να υπάρξει πρωτίστως μια συνάντηση γνωριμίας των δύο ηγετών, του Νίκου Αναστασιάδη και του Ερσίν Τατάρ. Δεν γνωρίζονται μεταξύ τους, αλλά ο Πρόεδρος Αναστασιάδης έσπευσε να τον συγχαρεί για την εκλογή του και ο κ. Τατάρ ενθουσιάστηκε που ο Πρόεδρος της Κύπρου τον προσφώνησε με το μικρό του όνομα (Ερσίν) και συμφώνησε στη συνάντηση. Αλλά, όπως είπε, αυτή θα γίνει μετά την επίσκεψή του στην Αγκυρα και στη συνάντηση που θα έχει με τον πρόεδρο Ερντογάν.

Η παρέμβαση του Γκουτέρες

Αμέσως μετά τις «εκλογές» στα Κατεχόμενα ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, σε γραπτή δήλωσή του, επανέλαβε τη δέσμευσή του να διερευνήσει τη δυνατότητα σύγκλησης άτυπης συνάντησης 5+1, υπό τη αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, με αμφότερους τους ηγέτες και τις εγγυήτριες δυνάμεις. Υπογράμμιζε μάλιστα τη σημασία της οικοδόμησης εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο κοινοτήτων, ενθαρρύνοντας τη συνεχή ανάπτυξη και εφαρμογή μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης που θα φέρουν τις δύο κοινότητες πιο κοντά. Το άνοιγμα όμως από τα κατοχικά στρατεύματα της παραλιακής περιοχής των Βαρωσίων και η συνέχιση των ερευνών από το ερευνητικό σκάφος «Μπαρμπαρός» στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν αποτελούν σε καμία περίπτωση μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, ούτε βεβαίως φέρνουν τις δύο κοινότητες πιο κοντά.

Αλλά, όπως «Το Βήμα» πληροφορείται, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ επιμένει στην επανέναρξη των διαδικασιών του διακοινοτικού διαλόγου, θεωρώντας ότι οι συνθήκες έχουν ωριμάσει. Και ας είχε αποστείλει προσφάτως επιστολή στον Πρόεδρο Αναστασιάδη δηλώντας την πρόθεσή του να κάνει ό,τι μπορεί προκειμένου να εφαρμοστούν τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών.

Η αποστολή της Λουτ

Ετσι αναμένεται να στείλει το προσεχές διάστημα στην Κύπρο την ειδική απεσταλμένη του, την Τζέιν Χολ Λουτ, για να διερευνήσει τις προθέσεις των δύο ηγετών και να προετοιμάσει την άτυπη πενταμερή. Στην πραγματικότητα ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ είχε ξαναστείλει την κυρία Λουτ και τον περασμένο Αύγουστο στην Κύπρο, η οποία συναντήθηκε με τους δύο ηγέτες (τότε ήταν ακόμα ο Ακιντζί), πλην όμως εν όψει των «εκλογών» στα Κατεχόμενα δεν υπήρξε η παραμικρή πρόοδος. Ωστόσο η κυρία Λουτ λίγο προτού συναντηθεί με τον κ. Ακιντζί είπε ότι «εάν υπάρξει θετική προσέγγιση και από την τουρκική πλευρά μπορούμε να συμφωνήσουμε στους όρους αναφοράς». Τέτοια προσέγγιση τότε δεν διαπιστώθηκε.

Αλλαγή πλαισίου μεθοδεύουν οι Τούρκοι

Μπορεί οι Ερντογάν και Τατάρ να κάνουν λόγο για αναζήτηση νέας «φόρμουλας» και να απορρίπτουν τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, αλλά η λύση αυτή αποτελεί το συμφωνημένο πλαίσιο επίλυσης του Κυπριακού από το 1977. Ολες οι διαπραγματεύσεις έγιναν εντός αυτού του συγκεκριμένου πλαισίου. Μετά από 43 χρόνια φαίνεται πως όλα αλλάζουν. Κάνει την εμφάνισή του ένας τουρκοκύπριος ηγέτης που έχει την πλήρη στήριξη του Ερντογάν, ο οποίος απορρίπτει αυτή τη λύση και κάνει πλέον ανοικτά λόγο για λύση «δύο κρατών». Στη Λευκωσία δεν εμφανίζονται αισιόδοξοι για την προοπτική λύσης στον αναμενόμενο νέο γύρο των ενδοκυπριακών συνομιλιών. Θα προσέλθουν στις συνομιλίες αλλά κατά πόσο θα παραμείνουν αυτές ενεργές είναι από τώρα άγνωστο. Και τούτο γιατί τόσο το θέμα της συνομοσπονδίας όσο και το θέμα των δύο κρατών επαναλαμβάνεται συνεχώς από την τουρκική ηγεσία. Ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου μάλιστα είχε υποστηρίξει ότι είχε συζητήσει ατύπως τη συγκεκριμένη προοπτική και με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, κάτι που απορρίπτει ο κύπριος Πρόεδρος.