Νέος γολγοθάς ξεκινά για το Κτηματολόγιο – Τι πρέπει να γνωρίζετε

Αλλος ένας γολγοθάς ξεκινά για το Κτηματολόγιο. Η εκκίνηση της ανάρτησης στην περιοχή του Πηλίου αναμένεται να φέρει πονοκέφαλο τόσο στους πολίτες που διατηρούν περιουσίες στο βουνό των Κενταύρων, όσο και στους μελετητές. Και αυτό διότι από την πρώτη φάση της συλλογής δηλώσεων προέκυψε ότι το ελληνικό Δημόσιο διεκδικεί περίπου 9.000 ιδιοκτησίες, εκ των οποίων οι 1.400 χωροθετούνται σε εκτάσεις οι οποίες έως πέρυσι βρίσκονταν εντός οικισμών, αλλά πλέον χαρτογραφούνται εκτός, καθώς το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) με την απόφασή του 1268/2019 ακύρωσε τα όρια των χωριών. Συνολικά, το Δημόσιο έχει υποβάλει δήλωση για το 10% των εκτάσεων που βρέθηκαν εκτός πολεοδομικού τοπίου.

Στρεβλώσεις δεκαετιών

Γιατί συνέβη αυτό; Διότι η πολιτεία δεν φρόντισε να θεραπεύσει στρεβλώσεις δεκαετιών. Οι ανώτατοι δικαστές του ΣτΕ θεώρησαν ότι όλα τα προηγούμενα χρόνια οι οριοθετήσεις των οικισμών έγιναν συλλήβδην (με αποφάσεις νομαρχών, υπουργών και άλλων αναρμοδίων) δίχως μελέτες, διευρύνθηκαν υπέρμετρα τα όριά τους, με συνέπεια να συμπεριληφθούν σε αυτά μεγάλες εκτάσεις αγροτικής ή και δασικής γης, οι οποίες εν συνεχεία κατατμήθηκαν σε οικόπεδα για να καλύψουν οικιστικές και τουριστικές ανάγκες. Γι’ αυτό ζήτησαν από τη Διοίκηση τη ρύθμιση του πολεοδομικού καθεστώτος των οικισμών με Προεδρικό Διάταγμα (ΠΔ), γεγονός που αφορά όχι μόνο το Πήλιο, αλλά όλους τους οικισμούς της χώρας.

Η συγκεκριμένη απόφαση – σε συνδυασμό και με παλαιότερες (568/2018 και 2887-2888/2014) που γνωμοδοτούσαν αρνητικά στην ανέγερση κατοικιών ως διαιρεμένα κτίρια σε αγροκτήματα του Πηλίου – έβαλε στον «πάγο» κάθε οικοδομική δραστηριότητα στην περιοχή, ακόμη και τις επισκευές, αλλά και δικαιοπραξίες επί ακινήτων (αγοραπωλησίες, μεταβιβάσεις κ.ά.)

Και πλέον τίθεται εν αμφιβόλω και το ιδιοκτησιακό καθεστώς, πρόβλημα που ανέδειξε η κτηματογράφηση. Η ακύρωση από το ΣτΕ ως αντισυνταγματικών των οριοθετήσεων οικισμών «μετατόπισε» πληθώρα ιδιωτικών ακινήτων από εντός σε εκτός σχεδίου, καθιστώντας τα, στην πλειονότητά τους, μη άρτια και οικοδομήσιμα, πολλά δε από αυτά βρέθηκαν εντός δασικών ή αγροτικών εκτάσεων και σήμερα διεκδικούνται από το Δημόσιο.

Είναι αξιοσημείωτο ότι πριν από περίπου έναν χρόνο ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Δημήτρης Οικονόμου, στην πρώτη συνάντησή του με εκπροσώπους των δήμων της περιοχής και του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (Τμήμα Μαγνησίας), είχε δεσμευτεί ότι θα απαντούσε σύντομα στις απαιτήσεις τους για άμεση λύση. Ωστόσο, τα προβλήματα αποδείχθηκαν για τον κ. Οικονόμου και το επιτελείο του ανυπέρβλητα, οδηγώντας σήμερα σε αδιέξοδο και τους μελετητές του Κτηματολογίου.

Η καταγραφή των ορίων

Στην τελευταία συνάντηση, τον περασμένο Ιούλιο, ο γενικός γραμματέας Χωροταξίας και Αστικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ Ευθύμης Μπακογιάννης δήλωσε στους φορείς της περιοχής ότι θα «τρέξουν» οι διαδικασίες για την προκήρυξη μελέτης και τη σύνταξη των τευχών διαγωνισμού για την ψηφιακή αναλυτική καταγραφή των ορίων οικισμών τόσο του Πηλίου, όσο και των υπόλοιπων περιοχών της χώρας που αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα, με την προοπτική αργότερα σύνταξης ΠΔ. Πάντως, το ζήτημα δεν θα επιλυθεί… αναίμακτα, καθώς κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι τα νέα όρια θα συμπίπτουν με τα παλιά, ειδικά σε οικισμούς που έγιναν «λάστιχο», καταλαμβάνοντας σήμερα τριπλάσια ή και τετραπλάσια έκταση από τον αρχικό συνεκτικό τους ιστό.

Ρύθμιση στο νέο νομοσχέδιο

Στο νέο χωροταξικό και πολεοδομικό νομοσχέδιο, το οποίο αναμένεται να εισαχθεί προς ψήφιση στη Βουλή εντός του Νοεμβρίου, περιλαμβάνεται ρύθμιση βάσει της οποίας προτείνεται για τον προσδιορισμό των ορίων στους προ του 1923 υφιστάμενους οικισμούς της χώρας και σε όσους είναι κάτω των 2.000 κατοίκων να λαμβάνεται υπ’ όψιν η πραγματική κατάσταση και ειδικότερα τα υφιστάμενα κτίσματα και οι υπάρχοντες δρόμοι κατά το έτος 1981.

Τι πρέπει να κάνουν οι πολίτες που θίγονται

Η ανάρτηση των προσωρινών Κτηματολογικών Πινάκων και Διαγραμμάτων του Πηλίου αφορά όλα τα χωριά του βουνού της Μαγνησίας, εκτός εκείνων που διοικητικά ανήκουν στον Δήμο Βόλου. Ουσιαστικά αφορά τις κοινότητες του Δήμου Ζαγοράς – Μουρεσίου (Αγίου Δημητρίου, Ανηλίου, Ζαγοράς, Κισσού, Μακρυρράχης, Μουρεσίου, Ξορυχτίου, Πουρίου και Τσαγκαράδας) και του Δήμου Νότιου Πηλίου (Αγίου Γεωργίου Νηλείας, Αφετών, Βυζίτσης, Καλαμακίου, Καλών Νερών, Λαμπινούς, Μηλεών, Νεοχωρίου, Ξινόβρυσης, Πινακατών και Συκής). Κατά την πρώτη φάση κτηματογράφησης στους δύο δήμους του Πηλίου υποβλήθηκαν δηλώσεις για περίπου 45.000 ιδιοκτησίες, ωστόσο ο τελικός αριθμός θα διαμορφωθεί μετά το τέλος της ανάρτησης.

Σύμφωνα με τα όσα αναφέρουν στο «Βήμα» στελέχη του Κτηματολογίου, πολλοί από τους πολίτες που διαθέτουν ιδιοκτησίες στα συγκεκριμένα χωριά θα επωμιστούν το βάρος της συλλογής μιας σειράς εγγράφων. Ειδικότερα, για τις 1.400 ιδιοκτησίες που βρέθηκαν μετά την απόφαση του ΣτΕ εκτός οικισμών και πλέον διεκδικούνται ολόκληρες ή μέρος τους από το Δημόσιο, οι δικαιούχοι θα πρέπει κατ’ αρχάς να κλείσουν ραντεβού με το κτηματολογικό γραφείο. Εκεί οι υπάλληλοι θα τους καθοδηγήσουν, ανάλογα με την περίπτωση, ώστε να συγκεντρώσουν τα δικαιολογητικά που θα πρέπει να προσκομίσουν προκειμένου να διεκδικήσουν την περιουσία τους.

Ενδεικτικά, θα ζητηθεί για αγροτεμάχια με κτίσμα προ του 1955 κάποια βεβαίωση, για μεταγενέστερα κτίσματα η οικοδομική άδεια προ της 11ης-6-1975, η οποία να έχει εκδοθεί νομίμως και να μην έχει ανακληθεί ή ακυρωθεί, και για νεότερα κτίρια η οικοδομική άδεια πριν από την έναρξη ισχύος του Ν. 4030/2011. Στην περίπτωση που έχουν υποβληθεί αντιρρήσεις επί του δασικού χάρτη θα προτείνεται να επισυνάψουν τα σχετικά στοιχεία και στην ένστασή τους.

Ακόμη, κατά περίπτωση, μπορεί να ζητηθεί από τους πολίτες να προσκομίσουν για καλλιεργούμενες εκτάσεις βεβαίωση Δασαρχείου ή παραχωρητήριο, για πρώην αγροτικές εκτάσεις φωτοερμηνεία του 1945 (ή εφόσον αυτές δεν είναι ευκρινείς, του 1960), για δασωμένους αγρούς τίτλο ιδιοκτησίας μεταγεγραμμένο προ της 23ης/2/1946, για ιδιωτικά δάση παραχωρητήριο, τελεσίδικες αποφάσεις δικαστηρίων, αποφάσεις υπουργείου Γεωργίας, αποφάσεις νομάρχη κ.λπ. Επίσης, θα πρέπει να προσκομιστούν τίτλοι για γεωτεμάχια των οποίων η διαδοχή τίτλων φτάνει ως το 1915, ή σε περίπτωση έκτακτης χρησικτησίας κατά 30ετία μετά το 1885 τα έγγραφα που την αποδεικνύουν.

Πέρα από το Πήλιο, ήδη πονοκέφαλο στα στελέχη του Κτηματολογίου φέρνουν οι επικείμενες αναρτήσεις σε Κάλαμο, Ωρωπό και άλλες περιοχές όπου η αξία γης είναι μεγάλη και έχουν διαμορφωθεί τετελεσμένα με ολόκληρα αυθαίρετα χωριά (οι λεγόμενες οικιστικές πυκνώσεις) και με πολλά παράνομα κτίσματα δίπλα στο κύμα, εκ των οποίων μεγάλος αριθμός έχει δηλωθεί και αποδοθεί στο ελληνικό Δημόσιο.