Δημήτρης Πικιώνης : Ο αρχιτέκτονας που άφησε το στίγμα του στην Ακρόπολη

Διχάζει το νέο έργο του υπουργείο Πολιτισμού στην Ακρόπολη στο πλαίσιο του σχεδιασμού για βελτίωση της επισκεψιμότητας του μνημείου.

Κάποιοι κάνουν λόγο για «τσιμέντωμα» της Ακρόπολης ενώ το υπουργείο από πλευράς του επισημαίνει πως το έργο θα κάνει πιο εύκολα προσβάσιμο το μνημείο σε άτομα με κινητικές δυσκολίες, ενώ οι διαδρομές προς τον Ιερό Βράχο υφίστανται ήδη στρωμένες με τσιμέντο.

Η βελτίωση της πρόσβασης προς την Ακρόπολη, ήταν ωστόσο κάποτε ένα από τα ζητήματα τα οποία επιθύμησε πολύ έντονα να επιλύσει η κυβέρνηση Καραμανλή.

Μπορεί σήμερα οι περίτεχνοι διάδρομοι γύρω από την Ακρόπολη να μας φαίνεται αναπόσπαστο κομμάτι του μνημείου.

Ωστόσο, αυτή την ιδιοφυή διαμόρφωση την οφείλουμε στον σπουδαίο αρχιτέκτονα Δημήτρη Πικιώνη, ο οποίος ανέλαβε το έργο το 1954.

Από το 1954 έως και το 1958 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής επισκεπτόταν σχεδόν καθημερινά τον Δημήτρη Πικιώνη στο κορυφαίο έργο του, την ιδιοφυή διαμόρφωση και χάραξη οδών πρόσβασης των πεζών στον Ιερό βράχο της Ακρόπολης.

Στις δε πιέσεις του Καραμανλή για να εκτελεστεί το έργο σε σύντομο χρόνο ο Πικιώνης απαντούσε «Κύριε πρόεδρε, εγώ δεν σας δίνω οδηγίες, πώς να εκτελέσετε τα καθήκοντά σας, αφήστε με κι εσείς να εκτελώ τα δικά μου όπως εγώ ξέρω».

Ποιος ήταν ο Δημήτρης Πικιώνης

Γεννημένος στον Πειραιά το 1887 από χιώτες γονείς μεγάλωσε σε περιβάλλον με αγάπη προς τις τέχνες.

Ήταν πρώτος εξάδελφος του ποιητή Λάμπρου Πορφύρα και του δημοσιογράφου και συνιδρυτή της εφημερίδας Το Βήμα Γεωργίου Συριώτη.

Ποίηση και ζωγραφική αποτέλεσαν το πρώτο περιβάλλον για το Δημήτρη Πικιώνη, καθώς ο πατέρας του είχε, όπως και ο ίδιος, κλίση στη ζωγραφική.

Το 1906 έγινε ο πρώτος (χρονολογικά) μαθητής του Κωνσταντίνου Παρθένη ενώ παράλληλα σπούδαζε στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθηνών, απ’ όπου το 1908 πήρε το δίπλωμα του πολιτικού μηχανικού.

Στη συνέχεια έφυγε για το Μόναχο για να κάνει σπουδές στο ελεύθερο σχέδιο και τη γλυπτική. Στο Παρίσι, διδάχθηκε σχέδιο και ζωγραφική στην Académie de la grande Chaumière.

Παράλληλα γράφτηκε στο εργαστήριο του αρχιτέκτονα Λεόν Σιφλό και παρακολούθησε τα μαθήματα των αρχιτεκτονικών συνθέσεων στη Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού.

Η πραγματική του επιθυμία βέβαια, ήταν να ασχοληθεί με τη ζωγραφική, και όχι με την αρχιτεκτονική.

Κατά τη διάρκεια των σπουδών του σημαντική ήταν και η παρουσία του Αναστάσιου Ορλάνδου, του Τζόρτζιο ντε Κίρικο, του Περικλή Γιαννόπουλου και του Γιώργου Μπουζιάνη.

Το έργο του ως αρχιτέκτονας ξεκίνησε με την οικία Μωραΐτου στις Τζιτζιφιές (1921-1923). Ήταν οικοδόμημα με χαρακτήρα αττικής λαϊκής αρχιτεκτονικής.

Το 1932, με την ολοκλήρωση του Δημοτικού Σχολείου στα Πευκάκια Λυκαβηττού, διαπίστωσε πως δεν τον ικανοποιούσαν τα έργα του και άλλαξε τις αισθητικές του αντιλήψεις. Στοχάστηκε πως το οικουμενικό πνεύμα πρέπει να συντεθεί με το πνεύμα της εθνότητας.

Όλα του τα επόμενα αρχιτεκτονικά έργα βασίστηκαν σ’ αυτή την αντίληψη. Τη δεκαετία 1940-1950 η αρχιτεκτονική του δημιουργία περιορίστηκε σε προσχέδια τάφων.

Τα έργα του

Όμως, την αμέσως επόμενη περίοδο, από το 1951 ως το 1957, ασχολήθηκε με πολλά έργα. Ανάμεσά τους η διαμόρφωση του αρχαιολογικού χώρου γύρω από την Ακρόπολη και το λόφο Φιλοπάππου, ίσως το σημαντικότερο έργο του, και το τουριστικό περίπτερο του Αγίου Δημητρίου Λουμπαρδιάρη, επιδιώκοντας το κατ’ εκείνον ιδεώδες, τη σύνδεση του οικουμενικού πνεύματος με το πνεύμα της παράδοσης.

Η διαρρύθμιση των υπαίθριων χώρων γύρω από τον Ιερό Βράχο αποτελεί ένα έργο τέχνης. Το 1958, μετά από 35ετή θητεία στο ΕΜΠ ως καθηγητής, αποσύρθηκε. Το 1966 εκλέχθηκε τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.

Στις 28 Αυγούστου του 1968 αφήνει την τελευταία του πνοή στην Αθήνα.