Αλέξανδρος Διάκος : Ο πρώτος έλληνας αξιωματικός που έπεσε υπέρ πατρίδος στο Αλβανικό Μέτωπο

Τις πρωινές ώρες της 1ης Νοεμβρίου 1940 ο υπολοχαγός (ΠΖ) Αλέξανδρος Διάκος, που είχε γεννηθεί στην τουρκοκρατούμενη Χάλκη της Δωδεκανήσου το 1911, οδήγησε  το λόχο του στο ύψωμα της Τσούκας, στην περιοχή που βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Φούρκα Ιωαννίνων, Ζούζουλη Καστοριάς και Σαμαρίνα Γρεβενών.

Η περιοχή αυτή της Πίνδου αποτέλεσε θέατρο άγριων μαχών κατά τις πρώτες ημέρες του Ελληνοϊταλικού Πολέμου, καθώς τα ελληνικά στρατεύματα δέχτηκαν σφοδρή επίθεση από τους ιταλούς αλπινιστές.

Η μάχη της Τσούκας

Ως διοικητής του 2ου Λόχου του 1ου Τάγματος του 4ου Συντάγματος Πεζικού Λαρίσης (υπαγόταν στην Ι Μεραρχία Λαρίσης, την επονομαζόμενη Σιδηρά Μεραρχία), ο Διάκος είχε λάβει εντολή να καταλάβει το ύψωμα της Τσούκας, στα όρια Φούρκας και Ζούζουλης, καθώς κρίθηκε ότι αυτό θα έπαιζε καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της αντεπίθεσης που είχε λάβει την απόφαση να εξαπολύσει η ελληνική στρατιωτική διοίκηση.

Κατά την κίνησή τους προς το ύψωμα της Τσούκας, ο Διάκος και οι άνδρες του συνάντησαν σθεναρή αντίσταση από τις δυνάμεις της ιταλικής Μεραρχίας Αλπινιστών «Τζούλια», που είχαν λάβει θέσεις άμυνας επί του υψώματος.

Ακολούθησε λυσσώδης μάχη, με τις ελληνικές και τις ιταλικές δυνάμεις να καταβάλλουν υπεράνθρωπες προσπάθειες για τον έλεγχο του υψώματος. Οι Έλληνες κατόρθωσαν να καταλάβουν το ύψωμα με αλλεπάλληλες επιθέσεις και αντεπιθέσεις, αλλά υπέστησαν σοβαρές απώλειες.

Ο θάνατος του Διάκου

Το μεσημέρι της ίδιας ημέρας, κατά τη διάρκεια μιας ακόμη προσπάθειας ανακατάληψης του υψώματος με εφ’ όπλου λόγχη, ο Διάκος δέχτηκε ριπή ιταλικού πολυβόλου και έπεσε νεκρός, στη θέση «Τσούκα-Δημιάλι».

Η προτομή του Αλέξανδρου Διάκου στο λιμάνι της Χάλκης

Έτσι, ο χαλκίτης υπολοχαγός Πεζικού κατέστη ο πρώτος αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού Ξηράς που σκοτώθηκε στο μέτωπο κατά τη διάρκεια της Μάχης της Πίνδου.

Η ελληνική πολιτεία, σε αναγνώριση του ηρωισμού που επέδειξε ο πεσών αξιωματικός, τον προβίβασε επ’ ανδραγαθία στο βαθμό του λοχαγού.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στην ίδια μάχη, εκτός από τον Διάκο, έχασαν τη ζωή τους ο έφεδρος ανθυπολοχαγός Ελευθέριος Ντάσκας από τον Πλάτανο Τρικάλων και αριθμός οπλιτών του λόχου του.

Ο Ελευθέριος Ντάσκας

Ο ενταφιασμός στη Ζούζουλη

Οι κάτοικοι της Ζούζουλης, μετά την απομάκρυνση των Ιταλών από το ύψωμα της Τσούκας, με εντολή του διοικητή του Αποσπάσματος Πίνδου, συνταγματάρχη (ΠΖ) Κωνσταντίνου Δαβάκη, μετέφεραν  τη σορό του υπολοχαγού και των αποθανόντων συμπολεμιστών του στο χωριό τους.

Αφού τον μοιρολόγησαν σαν να ήταν δικό τους παιδί,  οι Ζουζουλιώτες ενταφίασαν τον Διάκο με τιμές στο μικρό κοιμητήριο της Ζούζουλης, ανάμεσα στους συμπολεμιστές του, δίπλα στους τάφους των γονιών και των παππούδων τους.

Τα οστά του Διάκου παρέμειναν στο νεκροταφείο της Ζούζουλης έως το 1959, μεταφέρθηκαν δε ακολούθως από την αδελφή του στη Ρόδο.