Κοροναϊός : Η Τσεχία στα όριά της – Φοιτητές και έφηβοι στελεχώνουν τα νοσοκομεία

«Βοηθάμε με την καθαριότητα, κάποιες φορές κάνουμε αιμοληψίες, κάνουμε… υγειονομική εργασία», λέει γελώντας νευρικά η Μπάρμπαρα Σασόβα. Μόλις 18 ετών, είναι βοηθός νοσηλευτή σε νοσοκομείο του Κίοφ, μιας μικρής πόλης στην ανατολική Τσεχία, κοντά στα σύνορα με τη Σλοβακία.

Η έφηβη φοιτά σε κοντινό λύκειο με ειδίκευση στον τομέα υγείας. Όμως καθώς τα σχολεία σε όλη τη χώρα παραμένουν κλειστά σε μια προσπάθεια περιορισμού της πανδημίας, η Μπάρμπαρα έχει βρεθεί ξαφνικά στον κόσμο των ενηλίκων, εντός ενός νοσοκομείου που έχει τεράστια ανάγκη από την παρουσία της. Ορισμένοι συνάδελφοί της είναι μόλις 16 ετών, δεν μπορούν καν να ψηφίσουν ή να οδηγήσουν.

«Πιστεύω ότι είναι καθήκον μας, γιατί είμαστε το μέλλον των επαγγελματιών υγείας», δηλώνει η ίδια στο CNN.

Η Τσεχία στα όριά της

«Η κατάσταση είναι πολύ σοβαρή. Το τσέχικο σύστημα υγείας δεν έχει αντιμετωπίσει τόσο μεγάλη πρόκληση ποτέ στο παρελθόν. Καθημερινά, ασθενούν άλλοι 1.000 υγειονομικοί υπάλληλοι. Με 10 εκατ. άτομα στην Τσεχία, μιλάμε για τεράστιο αριθμό», τονίζει ο Δρ. Μίλαν Κούμπεκ, πρόεδρος του Τσέχικου Ιατρικού Επιμελητηρίου.

Σύμφωνα με τον Κούμπεκ, μέχρι τις 28 Οκτωβρίου, 15.433 υγειονομικοί υπάλληλοι είχαν τεθεί εκτός υπηρεσίας εξαιτίας του ιού. Σχεδόν 3.000 από αυτούς είναι γιατροί. Οι περισσότεροι δεν έχουν κολλήσει τον ιό στη δουλειά τους αλλά στο δρόμο, από φίλους ή συγγενείς, πιστεύει ο Κούμπεκ. Οι αριθμοί είναι τόσο υψηλοί που τα τσέχικα νοσοκομεία επιβιώνουν οριακά, με σημαντική ενίσχυση από εθελοντές – που παίρνουν επιπλέον βαθμούς στο σχολείο εξαιτίας της ιατρικής εμπειρίας που αποκτούν.

«Το σύστημα υγείας έχει ήδη καταρρεύσει»

«Το σύστημα υγείας της Τσεχίας ήδη έχει καταρρεύσει, επειδή τα νοσοκομεία, με ελάχιστες εξαιρέσεις, δεν είναι σε θέση να προσφέρουν μακροχρόνια περίθαλψη σε ασθενείς που δεν πάσχουν από κοροναϊό», τονίζει ο Τζίρι Βιχνάλ, επικεφαλής εντατικολόγος στο Κίοφ.

Λίγα χιλιόμετρα μακριά, στην πόλη του Ζλιν, η 21χρονη Μαρί Χανάκοβα, τελειόφοιτη φοιτήτρια νοσηλευτικής, πλέον πραγματοποιεί 12ωρες βάρδιες φροντίζοντας ήπια κρούσματα κοροναϊού.

«Επικρατεί απίστευτος πανικός εδώ. Οι άνθρωποι απλώς φοβούνται. Κατά τη διάρκεια της πρακτικής μου πέρσι ήταν πολύ πιο ήρεμη», λέει η ίδια στο CNN, φορώντας πλήρη προστατευτικό εξοπλισμό.

Ο υψηλότερος δείκτης μετάδοσης στον κόσμο

Ο πανικός τους δεν είναι παράλογος. Η Τσεχία έχει δείκτη μετάδοσης που ξεπερνούν οποιαδήποτε άλλη μεγάλη χώρα στη γη – έξι φορές υψηλότερο από εκείνο των ΗΠΑ. Επισήμως, αυτή τη στιγμή ένας στους 63 πολίτες της χώρας είναι φορέας του ιού.

Επτά τμήματα νοσοκομείων στο Ζλιν έχουν κλείσει για να κάνουν χώρο για την πλημμύρα ασθενών κοροναϊού. Το CNN κατάφερε να μπει μέσα στον θάλαμο των ΜΕΘ, όπου όλες οι κλίνες που είναι εξοπλισμένες για την θεραπεία ασθενών κοροναϊού είναι κατειλημμένες από ασθενείς. Υπάρχουν ασθενείς που νοσηλεύονται ακόμη και σε αποθήκες. Όμως ο χώρος δεν είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα – είναι η έλλειψη προσωπικού.

«Δεν έχουμε αρκετούς νοσηλευτές, γιατρούς και τεχνικούς», εξηγεί ο Δρ. Τόμας Γκαμπρχέλικ, επικεφαλής εντατικολόγος στο Ζλιν. Περίπου το 15% των συναδέλφων του έχουν βγει εκτός υπηρεσίας εξαιτίας του ιού. Όπως λέει, σύντομα θα αναγκαστεί να τους ζητήσει να επιστρέψουν στη δουλειά, ακόμη και αν δεν έχουν αναρρώσει πλήρως. Όπως εξηγεί στο CNN, οι φοιτητές και οι εθελοντές βοηθούν πολύ, όμως οι γιατροί είναι αναντικατάστατοι. Η κυβέρνηση, υποστηρίζει, δεν μπορεί να κάνει κάτι περισσότερο για να τους βοηθήσει, αφού «όλες οι περιοχές αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα».

Το νοσοκομείο αναφέρει ότι αν τα πράγματα δεν αλλάξουν, μέχρι τις 2 Νοεμβρίου θα αναγκάζεται να απορρίπτει ασθενείς.

Πολιτική κρίση

Εκτός από την υγειονομική κρίση, η Τσεχία υποφέρει και από μία πολιτική. Την περασμένη εβδομάδα, ο υπουργός υγείας Ρόμαν Πρύμουλα κατηγορήθηκε ότι έσπασε τους ίδιους του τους κανόνες για τον περιορισμό της πανδημίας. Ο κεντρώος λαϊκιστής Τσέχος πρωθυπουργός, Αντρέι Μπάμπις, ζήτησε αμέσως την παραίτησή του. Αφού προέβαλε αντιστάσεις, ο Πρύμουλα συμφώνησε να αποχωρήσει αφού επιλεγεί αντικαταστάτης. Πρόκειται για τον τρίτο Τσέχο υπουργό υγείας κατά τη διάρκεια των έξι τελευταίων εβδομάδων, ενώ μαίνεται μια από τις χειρότερες κορυφώσεις που έχει βιώσει ο πλανήτης.

Η ξαφνική στροφή προς το χειρότερο έφτασε λίγο καιρό μετά τους επαίνους που δεχόταν η Τσεχία για την επιτυχία της στον περιορισμό του πρώτου κύματος την άνοιξη. Τα αυστηρά μέτρα περιορισμού των μετακινήσεων των πολιτών, σε συνδυασμό με την αντιδημοφιλή αλλά αποτελεσματική υποχρεωτική χρήση μάσκας σε όλους τους χώρους εκτός σπιτιού, κατόρθωσε να σταματήσει γρήγορα την εξάπλωση του ιού. Μετά από αυτό, όμως, φαίνεται ότι επικράτησε ο εφησυχασμός.

Τώρα, ο τσέχικος στρατός μόλις ολοκλήρωσε τη δημιουργία κινητού νοσοκομείου 500 κλινών – το οποίο έχει επανδρωθεί αποκλειστικά με στρατιωτικούς γιατρούς και νοσηλευτές.

Εκκλήσεις για γιατρούς από το εξωτερικό

«Δεν έχουμε αρκετό υγειονομικό προσωπικό, επομένως καλωσορίζουμε με μεγάλη χαρά τη βοήθεια από το εξωτερικό», εξηγεί ο Δρ. Κουμπέκ. Την άνοιξη, η βόρεια Ιταλία βρέθηκε σε αντίστοιχη κατάσταση. Τα νοσοκομεία δέχονταν αφόρητες πιέσεις από τεράστιους αριθμούς ασθενών, με ελάχιστες διαθέσιμες κλίνες και ακόμη λιγότερους γιατρούς και νοσηλευτές. Η ιταλική κυβέρνηση στράφηκε στους γείτονές της για βοήθεια. Γιατροί από όλο τον κόσμο ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά της. όμως η τσέχικη κυβέρνηση αρνήθηκε, τότε, να στείλει τους στρατιωτικούς γιατρούς της στο εξωτερικό.

«Οι στρατιωτικοί γιατροί ήταν αναγκαίοι και εδώ», εξηγεί στο CNN ο υφυπουργός άμυνας Γιαν Χάβρανεκ, αν και συμφωνεί ότι το πρώτο κύμα του κοροναϊού την άνοιξη ήταν «αρκετά ήπιο». Οι Τσέχοι έστειλαν φορτηγά με στρατιωτικό εξοπλισμό στην Ιταλία και την Ισπανία, όχι όμως και προσωπικό. Τώρα, η τσέχικη κυβέρνηση έχει βρεθεί σε δύσκολη θέση, αφού αναγκάζεται να ζητά από τους γείτονές της την ίδια βοήθεια που αρνήθηκε να προσφέρει λίγους μήνες πριν.

Όταν ερωτήθηκε αν οι Τσέχοι θα σκεφτούν καλύτερα πριν αρνηθούν μια τέτοια έκκληση στο μέλλον, ο Χάβρανεκ δηλώνει ότι έχουν μάθει το μάθημά τους. «Φυσικά και θα στείλουμε… καταλαβαίνουμε ότι πρόκειται για μια αμοιβαία κατάσταση, δεν μπορούμε να ζητάμε χωρίς να ανταποδίδουμε».

Η αμερικανική Εθνική Φρουρά έχει δεσμευτεί να αποστείλει μερικές δεκάδες υγειονομικών στην Τσεχία, ενώ η ΕΕ θα αποστείλει 300.

Όσο όμορφες και αν είναι αυτές οι χειρονομίες, δεν είναι παρά μια σταγόνας τον ωκεανό. Θα χρειαστούν άλλοι 140 υγειονομικοί, για να μπορέσει να λειτουργήσει φυσιολογικά μόνο το νοσοκομείο στο Ζλιν.

Είναι απίθανο οι Τσέχοι να βρουν περισσότερη βοήθεια από αυτό. Με τα κρούσματα να αυξάνονται σε όλη την Ευρώπη, οι χώρες αρχίζουν να προετοιμάζονται για τα δικά τους χειρότερα σενάρια. Η Τσεχία ίσως βρεθεί σύντομα μόνη της σε αυτό τον αγώνα.