Αλλαγή μοντέλου, τώρα

Ενώ οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ετοιμάζονται (;) να αντιμετωπίσουν το δεύτερο κύμα της πανδημίας, μία άλλη απειλή διαγράφεται στον ορίζοντα και αναμένεται να ανοίξει έναν νέο κύκλο συζητήσεων ή αντιπαραθέσεων.

Είναι φυσικά η νέα φάση της οικονομικής κρίσης, η οποία για έναν περίεργο τρόπο δεν είχε αξιολογηθεί όπως θα έπρεπε.

Υπό μία έννοια η παράλειψη δικαιολογείται, καθώς το μόνο βέβαιο της περιόδου είναι η… αβεβαιότητα. Ωστόσο, η αβεβαιότητα δεν δικαιολογεί την αδράνεια. Αντιθέτως, επιβάλλει την προνοητικότητα.

Κανείς δεν γνωρίζει πότε σταματά η υγειονομική κρίση, ώστε να κάνει σχεδιασμούς και να καταστρώσει πολιτικές.

Υπό τις παρούσες συνθήκες, μοιάζει παρακινδυνευμένη ακόμη και η εκτίμηση ότι το 2021 θα είναι χρονιά ανάκαμψης. Με την τροπή που παίρνει η εξάπλωση του covid, μία τέτοια συζήτηση μοιάζει εκτός τόπου και χρόνου. Αρκεί να περιοριστεί κανείς στα της χώρας μας και να αναλογιστεί: υπάρχει περίπτωση να βασιστεί κάποιος προϋπολογισμός του επόμενου έτους σε έσοδα από τουρισμό; Αν αυτό γίνει θα έχει στοιχεία ακυρότητας από την πρώτη στιγμή.

Κατ’ αντιστοιχία, όλες οι ευρωπαϊκές οικονομίες και όλος ο πλανήτης, βαδίζουν πλέον σε ένα οικονομικό ναρκοπέδιο, με στοιχεία που είχαν να εμφανιστούν σχεδόν έναν αιώνα. Ο συνδυασμός ύφεσης και αποπληθωρισμού στην Ενωση είναι ένα εφιαλτικό σενάριο, δυστυχώς όχι πολύ μακρινό. Αρκεί να λάβει κανείς υπόψη ότι σήμερα ο πληθωρισμός στην ΟΝΕ, παρά τα δισεκατομμύρια φρέσκου χρήματος, παραμένει κοντά στο 1%, τινάζοντας στον αέρα οικονομικά μοντέλα και ανατρέποντας βιαίως δόγματα των τελευταίων δεκαετιών.

Στην φάση αυτή και ενώ νέες πρωτοβουλίες αρχίζουν να ψιθυρίζονται, απαιτείται τόλμη και αποφασιστικότητα, προκειμένου να εγκαταλειφθούν αντιλήψεις και αγκυλώσεις του παρελθόντος.

Τα τραπεζικά συστήματα πρέπει να εξυγιανθούν τάχιστα, τα ασφαλιστικά συστήματα να αναπροσαρμοστούν, οι εργασιακές σχέσεις να θεσμοθετηθούν στο νέο, ήδη εφαρμοζόμενο πλαίσιό τους.

Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί την ίδια ώρα οφείλουν να εκσυγχρονιστούν και όχι να λειτουργούν με την ίδια, γνωστή νωχέλεια και με το σκεπτικό ότι κάποια στιγμή, κάπως, θα επανέλθουμε στο γνωστό πλαίσιο.

Θα συμβούν όλα αυτά; Θα έπρεπε να είναι το ζητούμενο και η κεντρική ατζέντα της νέας παγκοσμιοποίησης.

Αν δεν είναι αυτή η εξέλιξη, τα συντρίμμια που θα έχει αφήσει πίσω της η πρωτοφανής αυτή κρίση, εκ των πραγμάτων θα πρέπει να μαζευτούν και όλες οι αναγκαίες αλλαγές θα γίνουν ούτως ή άλλως, ενδεχομένως και βιαίως.