3 Νοεμβρίου 1968 : Η κηδεία του Γέρου της Δημοκρατίας

Την 1η Νοεμβρίου 1968, με τη χώρα να υποφέρει από το ζυγό της δικτατορίας των συνταγματαρχών, ο Γεώργιος Παπανδρέου, ο επονομαζόμενος Γέρος της Δημοκρατίας, φεύγει από τη ζωή σε ηλικία 80 ετών.

Δύο ημέρες αργότερα ο Παπανδρέου, πρώην πρωθυπουργός της χώρας και μια από τις προσωπικότητες που είχαν κυριαρχήσει στο πολιτικό στερέωμα κατά τον 20ό αιώνα, κηδεύεται στο Α’ Νεκροταφείο της Αθήνας.

Τα προηγηθέντα

Μετά την εκδήλωση του απριλιανού πραξικοπήματος ο Παπανδρέου είχε συλληφθεί, είχε κρατηθεί αρχικά στο Κέντρο Τεθωρακισμένων στη συνοικία Γουδή, ακολούθως δε, από τις 14 Μαΐου, είχε τεθεί σε κατ’ οίκον περιορισμό λόγω της προβεβηκυίας ηλικίας του και της βεβαρημένης υγείας του.

Από τον Οκτώβριο του 1967 ο εν λόγω περιορισμός χαλάρωσε, γεγονός που έδωσε την ευκαιρία στον Παπανδρέου να μαγνητοφωνήσει την Κυριακή των Βαΐων του 1968, με τη βοήθεια των στενών συνεργατών του, ένα μήνυμα που κατέστη δυνατόν να διοχετευτεί στο BBC.

Με το μήνυμα αυτό, που υπήρξε η τελευταία επικοινωνία του ιστορικού ηγέτη του Κέντρου με τον ελληνικό λαό, ο Παπανδρέου περιέγραφε με μελανά χρώματα την περιπέτεια που βίωνε η χώρα και κατέρριπτε όλα τα επιχειρήματα των συνταγματαρχών.

Στις 29 Σεπτεμβρίου 1968 διενεργήθηκε, υπό συνθήκες ευκόλως εννοούμενες, το διαβόητο δημοψήφισμα της χούντας αναφορικά με το δημοσιοποιηθέν σχέδιο του νέου Συντάγματος της χώρας, με το «Ναι» να αποσπά, όπως αναμενόταν, ένα συντριπτικό ποσοστό, που υπερέβαινε κατά πολύ το 90%.

Στις 24 Οκτωβρίου ξεκίνησε η τελική πορεία του Παπανδρέου προς την εκδημία, όταν εισήχθη στον «Ευαγγελισμό» με γαστρορραγία.

Τα ξημερώματα της Πέμπτης 31ης Οκτωβρίου ο Παπανδρέου υποβλήθηκε σε εγχείρηση.

Στις 2:20 π.μ. της Παρασκευής 1ης Νοεμβρίου ο Γέρος της Δημοκρατίας έφυγε από τη ζωή συνεπεία εγκεφαλικής θρομβώσεως.

Αξίζει να σημειωθεί ότι μέσα στον ίδιο χρόνο, νωρίτερα, είχαν αποδημήσει ο Γιάννης Πασαλίδης (14 Μαρτίου) και ο Ηλίας Τσιριμώκος (13 Ιουλίου).

Μέγα πλήθος και μέγα πάθος στην κηδεία του Γέρου της Δημοκρατίας

Την Κυριακή 3 Νοεμβρίου τελείται η κηδεία του Γέρου της Δημοκρατίας.

Η σορός του εκλιπόντος πολιτικού είχε μεταφερθεί προηγουμένως στο παρεκκλήσι του Αγίου Ελευθερίου, όπου αμέτρητοι πολίτες τον αποχαιρέτησαν αγκαλιάζοντας και φιλώντας το φέρετρό του.

Οι συγγενείς και οι συνεργάτες του Παπανδρέου είχαν απορρίψει την πρόταση της χούντας να τελεστεί η κηδεία του δημοσία δαπάνη.

Η νεκρώσιμος ακολουθία αρχίζει στις 11:30 π.μ., απόντος του Ανδρέα Παπανδρέου και χοροστατούντος τού αντικανονικώς τοποθετηθέντος στον αρχιεπισκοπικό θρόνο Ιερωνύμου Α’ Κοτσώνη.

Τους επικηδείους-ύμνους στο δημοκρατικό πολίτευμα εκφωνούν ο Νικόλαος Μπακόπουλος, άλλοτε υπουργός των κυβερνήσεων του Παπανδρέου, και ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, φίλος αλλά και πολιτικός αντίπαλος του Γέρου της Δημοκρατίας.

Η Αστυνομία απαγορεύει εκδηλώσεις την ημέρα της κηδείας και απειλεί με συλλήψεις.

Παρά ταύτα, εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες αγνοούν τις προειδοποιήσεις του δικτατορικού καθεστώτος και κατακλύζουν την πλατεία Μητροπόλεως και τους δρόμους που οδηγούν στο Α’ Νεκροταφείο.

Οι συγκεντρωθέντες συνοδεύουν τη σορό του εκλιπόντος ηγέτη φωνάζοντας συνθήματα όπως «Παπανδρέου», «Σήκω Γέρο να μας δεις», «Δημοκρατία», «Ελευθερία», «Κάτω η χούντα», «114».

Με το μέγα πλήθος και το μέγα πάθος να είναι τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά του αποχαιρετισμού του Γέρου της Δημοκρατίας, η δίωρη και πλέον εκφορά της σορού του μετατρέπεται σε ένα πρώτο ξέσπασμα του ελληνικού λαού κατά της χούντας, σε ένα κατηγορηματικό «Όχι» στο εξοργιστικό αποτέλεσμα του χουντικού δημοψηφίσματος, σε ένα βροντερό «Όχι» στην κατάργηση της δημοκρατίας από το ολοκληρωτικό καθεστώς.

Οι ένστολοι αστυνομικοί, σαστισμένοι, απλώς παρακολουθούν τη μεγαλειώδη πομπή, αυτήν τη γιορτή της δημοκρατίας, ενώ ασφαλίτες με πολιτική περιβολή συλλαμβάνουν δεκάδες νέους ως επί το πλείστον πολίτες.

Οι «ταραξίες» διώκονται με τις συνήθεις κατηγορίες (αντίσταση κατά της Αρχής, περιύβριση Αρχής κ.ά.), καταδικάζονται από το Έκτακτο Στρατοδικείο με συνοπτικές διαδικασίες και καταδικάζονται σε ποινές φυλάκισης από οκτώ μήνες έως τέσσερα χρόνια.