Γυναίκες που ήταν μπροστά από την εποχή τους… ατόφιες influencers

Δεν χρειάζεται να έρχεται κάθε χρόνο η μέρα της Γυναίκας για να τιμάμε και να μνημονεύουμε σπουδαία πλάσματα γένους θηλυκού που, όχι απλώς ήταν μπροστά από την εποχή τους, συχνά δημιουργώντας σκάνδαλα και συζητήσεις, αλλά και που στάθηκαν αιτίες ή αφορμές για να αλλάξουν σημαντικά πράγματα στον κόσμο, στην τέχνη, στην καθημερινή ζωή. Με λίγα λόγια, πραγματικές, ατόφιες influencers.

Jeanne Baret, 1740-1807

Αυτή η γυναίκα που γεννήθηκε σε χρόνια ανείπωτα δύσκολα για το φύλο της ήταν η πρώτη που, ουσιαστικά, έκανε τον γύρο του κόσμου. Για να το καταφέρει ντύθηκε σαν άνδρας και συνόδευσε σε πολεμικό πλοίο τον Γάλλο φυσιοδίφη και εραστή της Philibert Commerson ως υποτιθέμενος βοηθός του. Το να ταξιδεύει εκείνη την εποχή, το 1776 (!), γυναίκα σε πολεμικό πλοίο συνιστούσε κατάφωρη παραβίαση των βασιλικών διαταγμάτων. Επέστρεψε στην Γαλλία το 1775, έχοντας χάσει τον άρρωστο Commerson και έχοντας παντρευτεί έναν Γάλλο στρατιώτη.

Η γαλλική κυβέρνηση την τίμησε με μια σύνταξη 200 λιβρών για έναν χρόνο, καθώς είχε συλλέξει μαζί με τον σύντροφό της πάνω από 70 είδη σπάνιων φυτών. Ουσιαστικά, η Baret δεν αναγνωρίστηκε όσο ζούσε, εθεωρείτο, όπως και όλες οι γυναίκες με κλίση στις επιστήμες, ιδιόρρυθμη και ίσως επικίνδυνη. Σήμερα, πιστεύεται ότι σε αυτήν οφείλεται η ανακάλυψη ενός από τα πιο όμορφα φυτά, της βουκαμβίλιας.

 

Γεωργία Σάνδη, 1804-1876

Κι αυτή η Παριζιάνα κυρία είχε υιοθετήσει αρκετούς τρόπους των αντρών. Υπήρξε ίσως η πρώτη φεμινίστρια, πριν καν επινοηθεί και δομηθεί ο όρος, ενώ το πραγματικό της όνομα ήταν Αμαντίν Ωρόρ Λουσίλ Ντυπέν.

Το George Sand, που θα μπορούσε να μεταφραστεί και ως Γεώργιος Σάνδης, ήταν το συγγραφικό της ψευδώνυμο. Το 1835 εγκατέλειψε τον σύζυγό της, που ήταν Βαρώνος και ζούσε άνετη και ξεκούραστη ζωή μαζί του, παίρνοντας μαζί και τα δύο τους παιδιά, ενώ τέσσερα χρόνια πριν από αυτό το συμβάν, είχε γράψει το πρώτο της μυθιστόρημα σε συνεργασία με τον συγγραφέα Ζουλ Σαντό.

Ντυμένη σαν άντρας, κυκλοφορούσε πιο άνετα στο Παρίσι και ιδίως σε φιλολογικά στέκια και σουαρέ, πράγμα που θα μπορούσε να συμβεί αν δεν είχε απαρνηθεί την ζωή της ως Βαρώνη. Επέλεγε για εραστές της καλλιτέχνες και μποέμ άνδρες και έγραφε πυρετωδώς, ενώ αρκετά έργα της έχουν μεταφραστεί και στα ελληνικά. Δεν κατόρθωσε ποτέ να φθάσει τους άντρες συγγραφείς της γενιάς της, γιατί όσο ριζοσπαστική κι αν ήταν η ζωή της, η ίδια παρέμενε…γυναίκα. Στην κηδεία της ο Βίκτωρ Ουγκώ είπε: «Κλαίω μια νεκρή, χαιρετώ μια αθάνατη!»

Μαρί Κιουρί, 1867-1934

Η Πολωνίδα Μαρία Σκλοντόβσκα υπήρξε η πρώτη γυναίκα που βραβεύτηκε με βραβείο Νόμπελ, ο πρώτος άνθρωπος που κέρδισε και δεύτερο και ο μοναδικός μέχρι στιγμής που τα κέρδισε σε δύο διαφορετικά πεδία των φυσικών επιστημών. Γεννημένη σε φτωχή οικογένεια και σε μια εποχή που δεν επέτρεπε στις γυναίκες ανώτερη εκπαίδευση, εργάστηκε για κάποια χρόνια ως γκουβερνάντα για να καλύψει τα έξοδα των σπουδών της αδερφής της στην Ιατρική. Η ίδια μελετούσε κρυφά Φυσική και Χημεία και παρακολουθούσε διαλέξεις στο παράνομο «Ιπτάμενο Πανεπιστήμιο» της Πολωνίας.

Μέχρι τα 27 της, είχε πάρει από το Πανεπιστήμιο της Σορβόννης στο Παρίσι δύο μεταπτυχιακά και κάπου τότε ήταν που παντρεύτηκε τον επιστήμονα Πιερ Κιουρί, με τον οποίο συνεργάζονταν κιόλας σε επιστημονικό επίπεδο.

Βραβεύτηκε το 1903 μαζί με τον σύζυγό της και τον Ανρί Μπεκερέλ για την ανακάλυψη της ραδιενέργειας. Το 1906 έγινε η πρώτη γυναίκα καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο της Σορβόννης και το 1911 πήρε και το Νόμπελ Χημείας για την ανακάλυψη του πολώνιου και του ράδιου, όπως επίσης για την απομόνωση και περιγραφή των ατομικών ιδιοτήτων του ράδιου. Οι ανακαλύψεις της άνοιξαν τον δρόμο για την χρήση ακτινοβολιών για την αντιμετώπιση του καρκίνου. Η ίδια η Κιουρί στην διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου ταξίδευε στο μέτωπο και βοηθούσε τους τραυματίες με φορητό μηχάνημα ακτίνων Χ.

 

Έλεν Κέλερ, 1880-1968

Αυτό το κορίτσι γεννήθηκε σε μια φτωχή οικογένεια του αμερικάνικου νότου και πριν κλείσει τα δύο της χρόνια μια σπάνια και ξαφνική ασθένεια το έχρισε τυφλό και κωφάλαλο. Η Έλεν, όμως, κατάφερε να γίνει σπουδαία συγγραφέας και, μάλιστα, υπήρξε και φιλέλλην! Της ανήκει η εξής φράση: «Αν είναι αλήθεια ότι το βιολί είναι το τελειότερο μουσικό όργανο, τότε τα Ελληνικά είναι το βιολί της σκέψης».

Οι γονείς της προσέλαβαν μια ειδικά εκπαιδευμένη δασκάλα, ικανή να  διδάξει στο επτάχρονο παιδί τους, τρόπους και μεθόδους συνεννόησης και  κατανόησης του γύρω κόσμου. Το 1894 η Έλεν μετακόμισε στη Νέα Υόρκη, προκειμένου να φοιτήσει στις σχολές  για κωφάλαλους Wright-Humason και Horace Mann. Το 1896 εισήχθη στο  Cambridge School for Young Ladies και ακολούθως στο  κολέγιο Radcliffe.

Τότε ήταν που ο μεγάλος θαυμαστής της Μαρκ Τουέιν τη γνώρισε στον  μεγαλοπαράγοντα της Standard Oil Χένρι Χάτλτον Ρότζερς, ο οποίος μαζί  με τη γυναίκα του πλήρωσαν για τις σπουδές της ταλαντούχας νεαρής. Το 1904, στην ηλικία των  24 ετών, η Κέλερ αποφοίτησε από το Radcliffe, και έγινε το πρώτο κωφάλαλο και τυφλό άτομο που απέκτησε πτυχίο Καλών Τεχνών. Η Κέλερ ασχολήθηκε ενδελεχώς με την μελέτη ξένων συγγραφέων και φιλοσόφων, ενώ υπήρξε  ιδιαίτερα παραγωγική συγγραφέας. Υπήρξε ενεργή ακτιβίστρια, ειρηνίστρια, υπέρμαχος του δικαιώματος της γυναικείας  ψήφου, των εργατικών δικαιωμάτων και του σοσιαλισμού, καθώς και άλλων προοδευτικών κινημάτων.

 

Κοκό Σανέλ, 1883-1971

Η Γκαμπριέλ Μπονέρ Σανέλ γεννήθηκε σε ένα φτωχό αγρόκτημα από άγαμους γονείς, αλλά ως την ενηλικίωσή της έζησε σε ορφανοτροφείο, με τις μοναχές να την μαθαίνουν να κεντά, να σιδερώνει και να ράβει. Τραγουδούσε, όχι με ιδιαίτερη επιτυχία, σε ένα καμπαρέ-στέκι αξιωματικών και από ένα τραγούδι που έλεγε της έμεινε το παρατσούκλι «Κοκό». Κάποια στιγμή, πήγε στο Vichy για να εργαστεί στα ιαματικά λουτρά της περιοχής, αλλά όταν σχολούσε έπιανε βελόνα και κλωστή και στόλιζε τα ρούχα της, ενώ προσπαθούσε να φέρει έναν αέρα ανανέωσης στις μακριές και αυστηρές ενδυμασίες των μοναχών με τις οποίες μεγάλωσε στο ορφανοτροφείο. «Το έργο της Γκαμπριέλ Σανέλ και ο τρόπος που αναγνώρισε την πραγματικότητα των γυναικών στον 20ό αιώνα ήταν ένας κομψά σχεδιασμένος μοντερνισμός» ανέφεραν πριν από χρόνια οι υπεύθυνοι του Μετροπόλιταν της Νέας Υόρκης, ετοιμάζοντας μια μεγάλη ρετροσπεκτίβα προς τιμήν της.

Και τι δεν προσέφερε στην μόδα η Σανέλ: έκοψε τους γιακάδες από τα σακάκια, στένεψε τις φούστες και ανέβασε τόσο τις καρφίτσες, που να φαίνεται ο αστράγαλος, έλυσε τους κορσέδες, δημιούργησε το πιο επαναστατικό ένδυμα ever, το «μικρό μαύρο φόρεμα», αποθέωσε τη μονοχρωμία, εδραίωσε την μαρινιέρα ως το απόλυτο στιλ, όπως επίσης και τα παντελόνια καμπάνες, τις πλεκτές ζακέτες και τις γυναικείες επσαντρίγιες…

Ακόμα, έμαθε στις γυναίκες να έχουν κοντές κουπ, να μαυρίζουν-ήταν ένδειξη ένδειας το μαύρισμα κάποτε!- , να ντύνονται στην πόλη με ρούχα που τις έκαναν να μοιάζουν ότι μόλις επέστρεψαν από μια χαλαρή εκδρομή, να επιλέγουν ό,τι υπογράμμιζε τη νεανικότητα, την ευκολία και την απελευθερωμένη αυτοπεποίθησή τους, να φορούν ένα άρωμα που για πρώτη φορά έφερε το όνομα ενός σχεδιαστή και «βαφτίστηκε» Νο 5, όταν ένα μέντιουμ έπεισε κάποτε την Κοκό πως αυτός ήταν ο τυχερός της αριθμός… Η Κοκό Σανέλ είχε εραστές, αγαπούσε τις μεγάλες βόλτες, τολμούσε πράγματα που ακόμα και άντρες της εποχής της δεν θα κατάφερναν, ήταν ένα μικρό, κινούμενο θαύμα, όλο ευφυία και γενναιοδωρία.

Στις αρχές του 1971, και αφού είχε ολοκληρώσει την ανοιξιάτικη κολεξιόν της χρονιάς, άρχισε να καταρρέει. Δεν άντεχε πια να κουβαλά το βάρος 87 χρόνων-είχε άλλωστε ζήσει τόσο έντονα όλα σχεδόν όσα είχε ονειρευτεί. Προτού κλείσει τα μάτια της για να κοιμηθεί ένα βράδυ του Γενάρη είπε στην υπηρέτριά της, τη Σελίν, μία φράση που έμεινε στην Ιστορία: «Κοίτα τώρα πώς πεθαίνουν». Η Σανέλ άφησε την τελευταία της πνοή στο ξενοδοχείο Ritz, όπου διέμενε επί χρόνια, και όχι στο «ιερό» ατελιέ της οδού Cambon, το οποίο του χρόνου θα κλείσει 100 χρόνια από τα πρώτα του εγκαίνια.

Έλινορ Ρούσβελτ, 1884-1962

Ως πρόεδρος της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, η Ελέανορ Ρούσβελτ ήταν η κινητήρια δύναμη δημιουργίας, το 1948, του καταστατικού χάρτη ελευθεριών που αποτελεί την παντοτινή της κληρονομιά: της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη και παντρεύτηκε τον ανερχόμενο πολιτικό Φράνκλιν Ντελάνο Ρούσβελτ το 1905. Όταν έφτασαν στον Λευκό Οίκο το 1933, η Ελέανορ ως Πρόεδρος και Πρώτη Κυρία ασχολούνταν ήδη ευρέως με θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κοινωνικής δικαιοσύνης. Συνεχίζοντας το έργο της προς χάριν ολόκληρου του λαού, προήγαγε ίσα δικαιώματα για τις γυναίκες, τους Αφροαμερικανούς και για τους εργαζόμενους την εποχή της μεγάλης οικονομικής ύφεσης, εμπνέοντας και τραβώντας την προσοχή στον αγώνα τους. Μιλούσε με θάρρος και υποστήριξε δημόσια τη μαύρη τραγουδίστρια Μαριάν Άντερσον όταν, το 1939, της απαγορεύτηκε να τραγουδήσει στο Κονστιτιούσον Χολ της Ουάσιγκτον εξαιτίας του χρώματός της. Αντ’ αυτού, η Ρούσβελτ φρόντισε η Άντερσον να τραγουδήσει στα σκαλιά του Μνημείου του Λίνκολν!

Το 1946, η Ρούσβελτ διορίστηκε εκπρόσωπος των Ηνωμένων Πολιτειών στα Ηνωμένα Έθνη από τον Πρόεδρο Χάρι Τρούμαν , τον διάδοχο του Φράνκλιν Ρούσβελτ. Η Έλινορ, λοιπόν, έπαιξε ρόλο κομβικό στη δημιουργία της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, την οποία και υπέβαλε στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών με τα παρακάτω λόγια:

«Σήμερα, βρισκόμαστε στην αφετηρία ενός σπουδαίου γεγονότος τόσο για τη ζωή των Ηνωμένων Εθνών όσο και για τη ζωή της ανθρωπότητας. Αυτή η διακήρυξη μπορεί να καταστεί η διεθνής Μάγκνα Κάρτα για όλους τους ανθρώπους, όπου κι αν βρίσκονται».

Ο Τρούμαν την αποκαλούσε «Πρώτη Κυρία του Κόσμου» για τα ανθρωπιστικά της επιτεύγματα, ενώ η ίδια εργάστηκε αγόγγυστα μέχρι το τέλος της ζωής της για να κερδίσει την αποδοχή και την εφαρμογή των δικαιωμάτων που αναφέρονταν στη Διακήρυξη.

Η κληρονομιά των λόγων και των έργων της είναι αισθητή στα συντάγματα πολυάριθμων χωρών και στην εξελισσόμενη διεθνή νομοθεσία που τώρα προστατεύει τα δικαιώματα των ανδρών και γυναικών σε όλο τον κόσμο. Σε αυτήν την σπουδαία κυρία ανήκει και μια φράση που έχει κερδίσει εσχάτως ξανά σε δημοφιλία: «Να κάνετε αυτό που νιώθετε ότι είναι σωστό, γιατί θα υποστείτε κριτική έτσι κι αλλιώς. Θα σας αναθεματίσουν αν το κάνετε, θα σας αναθεματίσουν κι αν δεν το κάνετε».

 

Φρίντα Κάλο, 1907-1954

Η Μεξικανή ζωγράφος που έγινε διάσημη κυρίως για τις αυτοπροσωπογραφίες της έχει γίνει ισχυρό σύμβολο της σύγχρονης, ποπ κουλτούρας και η ζωή της εμπνέει καθημερινά χιλιάδες κορίτσια και γυναίκες σε όλον τον κόσμο. Η ζωή της Φρίντα ξεκίνησε στο Μεξικό, σε ένα σπίτι το οποίο έγινε γνωστό ως «Το Μπλε Σπίτι» (La Casa Azul) κοντά στην περίοδο της Μεξικανικής Επανάστασης. Σε ηλικία έξι ετών, αρρώστησε με πολυομυελίτδα, με αποτέλεσμα το δεξί της πόδι να μείνει πιο κοντό και πιο λεπτό και έτσι να περάσει την υπόλοιπη ζωή της κουτσαίνοντας και πονώντας. Χάρη σε αυτό το γεγονός όμως, ήρθε πιο κοντά με τον πατέρα της, ο οποίος έπασχε από επιληψία.

Της δίδαξε λογοτεχνία και φιλοσοφία, ενώ την ενθάρρυνε να κολυμπάει, να παλεύει, να παίζει ποδόσφαιρο και να πυγμαχεί, για να ανακτήσει τη δύναμή της. Όλα αυτά, στο ανδροκρατούμενο Μεξικό του προηγούμενου αιώνα! Στα δεκαοκτώ της συνέβη ένα ατύχημα που της άλλαξε τη ζωή για πάντα και της γκρέμισε τα όνειρα για σπουδές στην Ιατρική: επέβαινε σε ένα ξύλινο τρόλεϊ το οποίο συγκρούστηκε απροσδόκητα με ένα αυτοκίνητο, με μοιραίες συνέπειες για τους επιβάτες.

Ένα σιδερένιο χερούλι διαπέρασε τη λεκάνη της, θρυμματίζοντας το κόκκαλο. Έμεινε έναν μήνα στο νοσοκομείο και δύο μήνες στο σπίτι, αλλά δεν θεραπεύτηκε ποτέ πλήρως. Στράφηκε όμως σε ένα παιδικό της χόμπυ, την ζωγραφική, μέσα από την οποία ξεκίνησε δειλά δειλά να διερευνά την ταυτότητά της, τον πόνο, τις ιδέες της για τον έρωτα και την ζωή. Όταν κατάφερε να περπατήσει ξανά, είχε ήδη δημιουργήσει μια σειρά από πορτρέτα, τα οποία τράβηξαν σύντομα την προσοχή του κατά είκοσι χρόνια μεγαλύτερού της star καλλιτέχνη Diego Rivera. Οι δυο τους γνωρίστηκαν μέσω του Κομμουνιστικού Κόμματος, παντρεύτηκαν πολύ σύντομα. 1932, η Κάλο έμεινε έγκυος και έκανε μια αποτυχημένη απόπειρα έκτρωσης. Στη συνέχεια αποφάσισε να κρατήσει το μωρό, αλλά απέβαλε και νοσηλεύτηκε για δύο εβδομάδες. Την ίδια περίοδο, η μητέρα της πέθανε, μετά από επιπλοκές ενός χειρουργείου.

Την δεκαετία του 40, η υγεία της επιδεινώθηκε. Μετά την πρώτη έκθεση που είχε αποκλειστικά δικά της έργα, το 1954, η Φρίντα πέθανε, σε ηλικία 47 ετών. Στο σπίτι του ζεύγους των ζωγράφων, φιλοξενήθηκε για ένα διάστημα ο Τρότσκι, λίγο πριν δολοφονηθεί, και λέγεται ότι είχε έναν σύντομο δεσμό με την γοητευτική Φρίντα. Η ίδια ενδιαφέρθηκε στην ζωή της και για τα δύο φύλα, αγάπησε πολύ τα ταξίδια, αλλά σαν το Μεξικό δεν είχε τίποτα στον κόσμο. Τα έργα της είναι αναγνωρίσιμα και χαρακτηριστικά, ενώ η ίδια συγκαταλέγεται μες στους κορυφαίους ζωγράφους παγκοσμίως.

 

Σιμόν Ντε Μπωβουάρ, 1908-1986

Γαλλίδα συγγραφέας και φεμινίστρια, το πολυδιαβασμένο βιβλίο της οποίας «Το δεύτερο φύλο» θεωρείται η βίβλος του φεμινισμού. Η κόρη της ξεπεσμένης αριστοκρατικής οικογένειας έλαβε την βασική μόρφωση σε ιδιωτικά σχολεία, σπούδασε φιλοσοφία στη Σορβόννη, όπου συνάντησε τον συμφοιτητή της Ζαν Πολ Σαρτρ, με τον οποίο δημιούργησε μία ελεύθερη σχέση, που κράτησε για όλη τους τη ζωή.

Από το 1931 έως το 1943 δίδαξε φιλοσοφία στη μέση εκπαίδευση και τον Οκτώβριο του 1945 εξέδωσε μαζί με τον Σαρτρ το μηνιαίο περιοδικό λογοτεχνικής και πολιτικής κριτικής «Temps Modernes» («Μοντέρνοι Καιροί»). Το «Δεύτερο Φύλο» που εκδόθηκε το 1949 αποτελεί μία εμπεριστατωμένη και παθιασμένη έκκληση για την κατάργηση εκείνου που αποκαλούσε μύθο του «αιώνιου θηλυκού». Την δεκαετία του ’60 το βιβλίο αυτό θεωρήθηκε ένα από τα κλασσικά έργα της φεμινιστικής λογοτεχνίας και βρισκόταν για πολλά χρόνια στη λίστα του Βατικανού με τα απαγορευμένα βιβλία.

Η Σιμόν υποστήριζε ότι τα βασικά δικαιώματα του ατόμου πρέπει να στηρίζονται στην ισότητα δικαιωμάτων του άνδρα και της γυναίκας. Αυτά θεμελιώνονται στην κοινή δομή της ύπαρξής τους, ανεξάρτητα από τη σεξουαλικότητά τους. Ένα μεγάλο μέρος του συγγραφικού της έργου είναι αφιερωμένο σε αυτοβιογραφικά κείμενα, που εκτός από το προσωπικό ενδιαφέρον, αποτελούν ένα πορτρέτο της πνευματικής ζωής της Γαλλίας, από τη δεκαετία του ’30 έως τη δεκαετία του ’70 («Αναμνήσεις ενός καθωσπρέπει κοριτσιού», Η δύναμη της ζωής», «Η δύναμη των πραγμάτων»).

 

Ρόζα Παρκς, 1913-2005

Ήταν η πρώτη μαύρη γυναίκα που αρνήθηκε να σηκωθεί για να καθίσει στη θέση της ένας λευκός.  Η Mattel, μάλιστα, την τίμησε πρόσφατα με την κυκλοφορία της Barbie Παρκς, την ακτιβίστριας υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που άλλαξε τον κόσμο. Η άρνηση της Ρόζα Παρκς να παραχωρήσει την θέση της σε έναν λευκό άνδρα το 1955 αποτέλεσε το εναρκτήριο λάκτισμα ενός μαύρου μποϊκοτάζ στα λεωφορεία. Τέσσερις μέρες μετά την άρνησή της να σηκωθεί, στις 5 Δεκεμβρρίου 1955, η Παρκς δικάστηκε και κρίθηκε ένοχη: της επιβλήθηκε πρόστιμο 14 δολαρίων, όμως έκανε έφεση στο Ανώτατο Δικαστήριο των Η.Π.Α. Την ίδια μέρα, όλοι οι Αφροαμερικάνοι του Μοντγκόμερι, αποφάσισαν να μποϊκοτάρουν τα λεωφορεία.

Αν και έβρεχε, κανένας μαύρος δεν ανέβηκε σε λεωφορείο. Μερικοί χρειάστηκαν να περπατήσουν μέχρι και 32 χιλιόμετρα, αλλά σύσσωμη η Αφροαμερικάνικη κοινότητα αρνήθηκε να χρησιμοποιήσει το συγκεκριμένο μέσο μεταφοράς. Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ εκείνο το απόγευμα έβγαλε ένα απ’ τους πρώτους λόγους του, που θα τον έκαναν μία απ’ τις πιο ηρωικές φιγούρες της ιστορίας. Είπε: «Έρχεται κάποια στιγμή, που οι άνθρωποι κουράζονται. Είμαστε εδώ αυτό το απόγευμα για να πούμε σε όλους αυτούς, που μας κακομεταχειρίζονται τόσο καιρό, ότι έχουμε κουραστεί. Έχουμε κουραστεί τον διαχωρισμό, την ταπείνωση, τον ξυλοδαρμό της καταπίεσης»…. Στην Ρόζα Παρκς απονεμήθηκε το Χρυσό Μετάλλιο του Κογκρέσου το 1999, η ύψιστη τιμή των ΗΠΑ.

 

Μελίνα Μερκούρη, 1920-1994

Τι έκανε τόσο ξεχωριστή αυτή την Ελληνίδα, αυτή την
αριστοκρατική αντάρτισσα; Από μεγαλοαστική οικογένεια πολιτικών, μεγάλωσε με αγάπη και με ανέσεις, δεν της έλειψε τίποτα. Κι όμως, δεν υπήρξε απλώς συνέχεια της γενιάς της, χάραξε τον δικό της δρόμο. Το 1938 περνά στην Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Στην Κατοχή, είναι ερωμένη ενός γνωστού μαυραγορίτη και δεν συνεισφέρει όσο ενεργά θα ήθελε ή θα μπορούσε στην Αντίσταση, πράγμα που έχει εξομολογηθεί αρκετές φορές σε συνεντεύξεις της. Ποιο δημόσιο πρόσωπο του διαμετρήματός της θα είχε, άραγε, το θάρρος να το κάνει αυτό;

Το 1955 υπήρξε η χρονιά-σταθμός της καριέρας και της ζωής της: πρωταγωνίστησε στην πρώτη κινηματογραφική της ταινία, την Στέλλα. Η ταινία διαγωνίστηκε στο Φεστιβάλ των Καννών και κατά την προβολή της, γνώρισε και ερωτεύτηκε τον Ζυλ Ντασέν, με τον οποίο έμεινε μαζί ως το τέλος της ζωής της. Η Μελίνα Μερκούρη υπήρξε η μακροβιότερη υπουργός πολιτισμού και η λάμψη της προσωπικότητάς της ήταν διεθνής. Ήταν πραγματικά τολμηρή και ήξερε να απολαμβάνει την ζωή με τρόπο οριακά αδιανόητο για της γυναίκες του καιρού της.

Όπως έχει γράψει και ο Ηλίας Πετρόπουλος, ζεϊμπέικικο χόρευαν μόνο οι πόρνες, εξ ου και η Μελίνα στον ρόλο της ως Ίλια 9»Ποτέ την Κυριακή») χόρευε αυτόν τον χορό. Κι όμως, και η ηθοποιός και η πολιτικός Μελίνα χόρευε, εκτός φακού, εκτός σκηνής. Αγαπούσε τους άντρες, το κάπνισμα, το φλερτ, βοηθούσε τους νέους, είχε έντονη αντιδικτατορική και πατριωτική δράση. Ο αγώνας της για τα γλυπτά του Παρθενώνα δεν δικαιώθηκε, αλλά την εδραίωσε στις συνειδήσεις των Ελλήνων ως την τελευταία Ελληνίδα θεά.