Ο σεισμός «αποκάλυψε» δεκάδες ετοιμόρροπα κτίρια

Η κατάρρευση ετοιμόρροπου κτιρίου από τον ισχυρό σεισμό της Σάμου, που στοίχισε τη ζωή σε δύο εφήβους, φέρνει για μία ακόμη φορά στην επικαιρότητα – με τον πιο τραγικό τρόπο – το πρόβλημα των εγκαταλελειμμένων και επικίνδυνων κτιρίων που αντιμετωπίζουν πολλές ελληνικές πόλεις.

Μόνο στον Δήμο Αθηναίων τα εγκαταλελειμμένα κτίρια ξεπερνούν τα 1.400, τα οποία βρίσκονται διασκορπισμένα και στις επτά δημοτικές κοινότητες. Πολλά από αυτά, που μετρούν τουλάχιστον έναν αιώνα ζωής, είναι άκρως επικίνδυνα, ενώ στο παρελθόν έχουν σημειωθεί καταρρεύσεις ολόκληρων κτισμάτων ή τμημάτων αυτών. Είναι χαρακτηριστικό πως μέσα σε λίγα εικοσιτετράωρα τον Φεβρουάριο του 2019 δύο εγκαταλελειμμένα κτίρια – ένα στο Γκάζι και ένα στην Πνύκα – κατέρρευσαν, χωρίς, ευτυχώς, να υπάρξουν τραυματισμοί.

Η κατάσταση αυτή με τα εκατοντάδες τέτοια κτίρια φαίνεται να έχει παγιωθεί, είτε λόγω της αδιαφορίας των ιδιοκτητών τους ή εξαιτίας μετεγκατάστασής τους στο εξωτερικό. Πολύ συχνά η οικονομική αδυναμία πολλών να προβούν σε αξιοποίηση ή συντήρηση των κτιρίων αυτών ή ακόμη και το καθεστώς της συνιδιοκτησίας «επιτρέπουν» να μένουν τα κτίσματα αυτά σαν… φαντάσματα ανάμεσα σε πολυκατοικίες.

Τα ετοιμόρροπα

Μεταξύ των εγκαταλελειμμένων υπάρχουν κι αυτά τα οποία χαρακτηρίζονται επικινδύνως ετοιμόρροπα. Για αυτά τα κτίρια ο Δήμος Αθηναίων έχει ξεκινήσει εδώ και μήνες μια αναγκαία προσπάθεια με γνώμονα την ασφάλεια των κατοίκων και των επισκεπτών της πόλης, αλλά και την ίδια την εικόνα της Αθήνας. Αλλωστε, με δήλωσή του το καλοκαίρι ο δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης είχε τονίσει πως σε πρώτη φάση διευθετείται το θέμα με τα κτίρια που εδώ και δεκαετίες αποτελούν κίνδυνο για την ασφάλεια των πολιτών: «Κάνουμε το ξεκαθάρισμα για να μπούμε στην αξιοποίηση εκείνων των κτιρίων που πληρούν τις προδιαγραφές. Το σίγουρο είναι ότι μπαίνουμε στη λύση ενός προβλήματος που αντιμετωπίζει η πόλη εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Εχει έρθει η ώρα να κλείσουμε με αυτό το κεφάλαιο».

Αυτοψίες

Τριμελής επιτροπή μηχανικών πραγματοποιεί αυτοψίες στα εγκαταλελειμμένα κτίρια και κρίνει εάν αυτά είναι επικίνδυνα να καταρρεύσουν. Στη συνέχεια ειδοποιείται ο ιδιοκτήτης, ενδεχομένως και μέσω εισαγγελέα, κι αφού ολοκληρωθούν όλες οι νόμιμες διαδικασίες, ο δήμος μέσω εξωτερικού εργολάβου προχωρά στην κατεδάφισή του. Τα έξοδα, δε, για την κατεδάφιση χρεώνονται στους ιδιοκτήτες.

Ηδη, από μια πρώτη ομάδα δεκατριών επικινδύνως ετοιμόρροπων κτιρίων που έχει καταγράψει η επιτροπή, έχουν πραγματοποιηθεί περίπου επτά κατεδαφίσεις. Η πρώτη, σύμφωνα με τον αντιδήμαρχο Δόμησης και Κτιριακών Υποδομών Γιώργο Αποστολόπουλο, πραγματοποιήθηκε πριν από έναν χρόνο.

«Αυτό που θα πρέπει να γίνει κατανοητό είναι πως την ευθύνη για τα κτίρια αυτά φέρουν οι ιδιοκτήτες τους. Δεν είναι ιδιοκτησία του δήμου, αλλά αφορούν το κατοχυρωμένο δικαίωμα της ιδιοκτησίας κάποιου. Εάν, δηλαδή, φύγει κάποιο μάρμαρο ή τμήμα του κτιρίου και τραυματίσει κάποιον, την ευθύνη έχει αποκλειστικά ο ιδιοκτήτης», εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο Γιώργος Αποστολόπουλος.

Αυτό που εξετάζει ο Δήμος Αθηναίων είναι να υπάρχει μόνιμα ένας εξωτερικός εργολάβος stand by, προκειμένου, όταν κρίνεται απαραίτητο – άλλωστε τα τριμελή κλιμάκια συνεχίζουν τις αυτοψίες -, να προχωρά σε κατεδαφίσεις.

«Το πρόβλημα με τα εγκαταλελειμμένα κτίρια είναι πολυδιάστατο. Δεν είναι μόνο θέμα επικινδυνότητας, πολλές φορές τα κτίσματα μετατρέπονται σε υγειονομικές βόμβες, μπαίνουν σε αυτά άτομα παραβατικά, καταληψίες, δημιουργείται όχληση στη γειτονιά, ενώ είναι και θέμα αισθητικό», προσθέτει. Τροχοπέδη για να λυθεί το ζήτημα των εγκαταλελειμμένων κτιρίων στον δήμο αποτελεί η έλλειψη επικοινωνίας με τους ιδιοκτήτες, καθώς, όπως σημειώνει ο αντιδήμαρχος, τις περισσότερες φορές δεν εντοπίζονται ή δεν ενδιαφέρονται ή αδυνατούν οικονομικά να κάνουν κάτι για τα κτίρια αυτά.

Νομοθετική ρύθμιση

Λύση αναμένεται να δώσει το νομοσχέδιο που εξετάζει το υπουργείο Περιβάλλοντος και πρόκειται να ψηφιστεί, το οποίο θα δίνει το πράσινο φως στην Τοπική Αυτοδιοίκηση να παρεμβαίνει στα εγκαταλελειμμένα κτίρια.

«Το νομοσχέδιο βρίσκεται στη φάση της διαβούλευσης. Στην πράξη ο εκάστοτε δήμος ή μέσω μεικτού σχήματος με ιδιώτες θα μπορεί να ανακαινίζει τα κτίρια και να εκμεταλλεύεται τα ακίνητα (μισθωτήριο για κατοικία, ενοικίαση χώρων) για ένα εύλογο χρονικό διάστημα, ανάλογα πάντα με το ύψος της παρέμβασης που θα έχει προηγηθεί. Πάντως, ύστερα από αυτό το χρονικό διάστημα, το ακίνητο θα μπορεί να αποδίδεται και πάλι πίσω στον ιδιοκτήτη ή τους κληρονόμους του. Το νομοσχέδιο αυτό θα είναι η μοναδική λύση στο πρόβλημα των εγκαταλελειμμένων κτιρίων γιατί τώρα τα χέρια όλων των δημοτικών Αρχών είναι δεμένα. Αλλωστε, δεν μπορείς να μπαίνεις στην ιδιοκτησία του άλλου και να τη φτιάχνεις εάν δεν υπάρχει το νομοθετικό πλαίσιο που να σου το επιτρέπει», επισημαίνει ο Γιώργος Αποστολόπουλος.