Παλιά και κλασικά ή καινούργια; Δοκιμασμένες συνταγές ή κάτι διαφορετικό; Η Ρέα Βιτάλη, η Λένα Διβάνη, η Κική Τσιλιγγερίδου και η Βίβιαν Στεργίου είναι γυναίκες, αλλά η γραφή τους δεν είναι αυτό που θα λέγαμε «γυναικεία». Δεινές πένες και οι τέσσερις, πρωτίστως όμως ενημερωμένες και διψασμένες αναγνώστριες.

Έτσι, λοιπόν, προτείνουν στους αναγνώστες του in.gr αναγνώσματα για τώρα που αρχίζει και χειμωνιάζει, βιβλία-συντροφιά καταμεσής αυτής της δύσκολης, παράξενης εποχής.

Ρέα Βιτάλη

Δεν έχω καταλήξει αν διαβάζουμε τα βιβλία ή αν μας διαβάζουν αυτά. Πώς μερικά φτάνουν στα χέρια μας, ακριβώς την ώρα που τα έχουμε ανάγκη χωρίς να το γνωρίζουμε; Βεβαιότατα, υπάρχουν τα «ζωτικά» μου. Δεν θα ήθελα να φύγει η ζωή μου χωρίς να τα διαβάσω. Για παράδειγμα, τη «Μήδεια» του Ευριπίδη σε μετάφραση Γιώργου Χειμωνά. Με αυτοακυρώνει. «Λες κι εσύ ότι γράφεις…» με ειρωνεύομαι. «Η φόνισσα» του Παπαδιαμάντη, χίλιες φορές κι άλλες χίλιες! Το «Δείπνο με μύδια» της Μπιργκίτ Βαντερμπέκε. Το «Μήπως» των Καραπάνου και Τσαλίκογλου.

Για τον φετινό χειμώνα θα σας προτείνω δύο βιβλία, επιλέγοντας δύο εκ διαμέτρου αντίθετα. «Από το Ντεσεβό στο Drone» της Άννας Διαμαντοπούλου. Και το «Εκεί που τραγουδάνε οι καραβίδες» της Ντέλια Όουενς. Το μεν πρώτο σε βοηθάει να αντιληφθείς τον σύγχρονο παγκόσμιο κόσμο και ένα αύριο, ένα «τώρα-αύριο»…Τι βιαστικοί οι σύγχρονοι χρόνοι, Θεέ μου!…Σε φοβίζουν αλλά θα τους διαβείς θες-δε θες. Το δεύτερο, οι Καραβίδες, σου θυμίζουν την λογοτεχνία επί της ουσίας. Ναι, ένα περίεργο αίσθημα σαν αεράκι θύμησης της λογοτεχνίας όπως είχα ανάγκη να την ξαναθυμηθώ. Σε πλέει σε έναν βάλτο και η γραφή σε ένα χθες και αύριο. Για μερικά πράγματα δεν υπάρχει χρόνος. Καλή ανάγνωση ή πλεύση. Ταξίδι τα βιβλία.

Λένα Διβάνη

Αν θέλετε, ω αγαπημένοι βιβλιόφιλοι, να περάσετε δυο-τρεις μέρες απόλαυσης, ενδοσκόπησης και αποκοπής από τον έξω ζόφο, τρέξτε στα βιβλιοπωλεία όσο είναι ανοιχτά και πάρτε τα εξής πολεμοφόδια:  «Ο φύλακας στη Σίκαλη» του Σάλιτζερ, το αγαπημένο μου βιβλίο όλων των εποχών που αν δεν το έχετε διαβάσει ήδη σας ζηλεύω τρομερά! Εγώ τον έχω διαβάσει καμιά εικοσαριά φορές και θα συνεχίζω μέχρι ο ήλιος να σβήσει. Σας τον προτείνω, γιατί ειδικά αυτές τις μαύρες μέρες μας χρειάζεται μια ένεση φωτός και η απόλυτη αθωότητα που εκπέμπεται από κάθε φράση αυτού του υπέροχου βιβλίου. Δεν είναι τυχαίο που ήταν και είναι το ευαγγέλιο όλων των τηνέϊτζερς αυτού του άδικου κόσμου. Πρωταγωνιστής και αφηγητής είναι ένα τρυφερό εφηβάκι που κάνει τον μάγκα, αλλά στην πραγματικότητα είναι μια ψυχή ανοχύρωτη απέναντι στην ασχήμια και την υποκρισία.

Ο τύπος αυτός το σκάει από τη σχολή του και ξεκινάει μια παλαβή και άσκοπη περιπλάνηση που καταλήγει στη Νέα Υόρκη. Στο δρόμο συναντάει κάθε καρυδιάς καρύδι -από πόρνες, μαφιόζους μέχρι σουσούδες δεσποινίδες της καλής κοινωνίας. Τον λένε Χόλντεν και θα γίνει ο καλύτερος φίλος σας-σας το εγγυώμαι!  Στο ίδιο πνεύμα να διαβάσετε το «Αύριο βράδυ στην άκρη της πόλης» της Σώτης Τριανταφύλλου.

Ήταν το πρώτο της μυθιστόρημα (και το καλύτερο για μένα). Ένας ύμνος στη φιλία, τα ταξίδια, την άδολη αγάπη γραμμένο με μια τόσο ειλικρινή τρυφερή και ταυτόχρονα σκληρή γλώσσα που θα σας μείνει αξέχαστο. Τώρα, αν έχετε ροπή στο ψυχικό έρεβος ή πιστεύετε στην ομοιοπαθητική μπορείτε να πάρετε και δύο σκοτεινά αριστουργήματα:  Το «Ταξίδι στην άκρη της νύχτας» του Σελίν και το «Η Κασσάνδρα και ο λύκος» της Μαργαρίτας Καραπάνου. Πάρτε όμως και ξυραφάκια μαζί…

Κική Τσιλιγγερίδου

Επειδή είναι πολύ δύσκολο να ξεχωρίσω μόνο δύο βιβλία της πρόσφατης παραγωγής, θα σας προτείνω τα δύο βιβλία που διάβασα παράλληλα το ένα με το άλλο τις τελευταίες ημέρες, και που μου άρεσαν πολύ. Το ένα είναι μυθιστόρημα. Είναι το «Βερνόν Σουμπουτέξ» της Virginie Despentes, και κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Στερέωμα σε μετάφραση της Ρίτας Κολαΐτη. Είναι το απόλυτο ροκ βιβλίο, και όχι μόνο γιατί ο ομώνυμος ήρωας είναι ένας αμετανόητος, «κολλημένος» ροκάς, ιδιοκτήτης ενός δισκάδικου που, φυσικά, έκλεισε καθώς κανείς πλέον δεν αγοράζει δίσκους, και που γυρίζει από σπίτι σε σπίτι για να βρει ένα κρεβάτι να κοιμηθεί και για να φάει ένα πιάτο φαΐ. Ούτε γιατί ο δεύτερος ήρωας του βιβλίου είναι ο νεκρός σούπερ ροκ-σταρ φίλος του Βερνόν Σουμπουτέξ, γύρω από τον οποίο κυκλοφορεί ένας μύθος. Και ούτε καν γιατί μέσα από τις σελίδες του μυθιστορήματος ξεπετάγονται μερικές εκατοντάδες τραγούδια, που νιώθεις ότι τα ακούς μες στο κεφάλι σου καθώς διαβάζεις. Αλλά γιατί όλα όσα συμβαίνουν εκεί μέσα, οι άπειρες ιστορίες και μικρο-ιστορίες, είναι τρελές, γκροτέσκες, ρεαλιστικές μεν αλλά με έναν τρόπο που θυμίζει ενήλικα κόμικς, σέξι όσο δεν παίρνει και απολύτως ακραίες, «αναρχικές».

Οι δε δευτεραγωνιστές του βιβλίου -μουσικοί, παθιασμένες γυναίκες, γυναίκες στα πρόθυρα νευρικής κρίσης, επιχειρηματίες διψασμένοι για κέρδη, τρανς, πρεζάκια, χάκερ, άνθρωποι που μεθούν, που κάνουν πολύ σεξ ή καθόλου, που βρίζουν, κλέβουν και λένε ψέματα…- είναι πραγματικά αξέχαστοι. Όπως αξέχαστες, για άλλους λόγους, θα μείνουν στους αναγνώστες (αλλά κυρίως στις αναγνώστριες) και οι «Τρεις γυναίκες» του ομώνυμου βιβλίου της Lisa Taddeo που κυκλοφορεί σε μετάφραση Κλαίρης Παπαμιχαήλ από τις Εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Ένα εντελώς ξεχωριστό βιβλίο, μία πολύχρονη δημοσιογραφική δουλειά (τη ζήλεψα τρομερά) που αφορά τη σεξουαλική ζωή τριών Αμερικανίδων και μιλά για την Επιθυμία, τη σεξουαλική επιθυμία, και μάλιστα τη γυναικεία. Το προτείνω με όλη μου την καρδιά. Η συγγραφέας δεν καταγράφει απλώς τις διηγήσεις των τριών αυτών γυναικών, που επέλεξε μέσα από πολλές άλλες. Το αντίθετο. Πρώτα-πρώτα, η ίδια μετακόμισε (!) στις πόλεις όπου ζούσαν για να δει το περιβάλλον στο οποίο κινούνταν, μίλησε άπειρες ώρες μαζί τους, πήρε συνεντεύξεις από δεκάδες άτομα του περιβάλλοντός τους αλλά και από πολλούς ειδικούς, μελέτησε δικογραφίες, μέιλ, SMS, κυριολεκτικά τα πάντα, με δυο λόγια όλα τα τεκμήρια που μπόρεσε να βρει, διασταυρώνοντάς τα εξονυχιστικά.

Το αποτέλεσμα είναι εκπληκτικό και συχνά σοκαριστικό μέσα στην τόση ειλικρίνειά του. Και βέβαια πιο ευφάνταστο και από την πιο ακραία σειρά της τηλεόρασης με θέμα τις σχέσεις. Γιατί η ζωή -και αυτό δεν είναι ένα απλό κλισέ- ξεπερνά σε φαντασία και ευρηματικότητα τη μυθοπλασία. Άλλωστε, γι’ αυτό ακριβώς και οι ιστορίες του βιβλίου θα γίνουν τηλεοπτική σειρά μέσα στην επόμενη χρονιά, από το Showtime. Οι «τρεις γυναίκες» ουσιαστικά μιλούν για όλες τις υπόλοιπες. Οι αναγνώστριες θα με θυμηθούν. Όμως, μακάρι αυτό το βιβλίο να διαβαστεί και από άντρες.

Βίβιαν Στεργίου

Οι ανταποκρίσεις από τον 21ο αιώνα του Ρωμανού Γεροδήμου είναι καλή παρέα γι’ αυτήν την περίοδο. Κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος. Μια συλλογή δοκιμίων και προσωπικών αφηγήσεων για ένα σωρό πράγματα από την άνοδο της Κίνας μέχρι τις αμερικανικές εκλογές, το lobbying και την Ελλάδα του 2021. Δε συμφωνώ με το σύνολο των θέσεων του συγγραφέα (και γιατί άλλωστε;) αλλά η μετρημένη, ευγενική φωνή του και η προσπάθεια κατανόησης της θέσης του άλλου είναι ξεκούραστες αποκλίσεις από την τοξική κουλτούρα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Αλλά κυρίως προτείνω το βιβλίο για το δεύτερο μέρος του, το πολύ προσωπικό, όπου ο συγγραφέας μιλάει για τα ταξίδια του, τη φυγή του στο εξωτερικό, την επάνοδό του στην παλιά του γειτονιά και τη φυγή του πάλι. Αυτός ο όμορφος κοσμοπολιτισμός που δεν ωραιοποιεί το «έξω» αλλά ούτε χαρίζεται στο «μέσα» είναι αυτό που διακρίνει το βιβλίο του Γεροδήμου από παρόμοια εγχειρήματα. Κι επίσης, αφού όπως κι αν το ονομάσουμε, ουσιαστικά βρισκόμαστε στο δεύτερο λοκντάουν, μία αφήγηση που ξεκινάει απ’ την Κούβα, περνάει απ’ την Αθήνα και καταλήγει στη Μεγάλη Βρετανία, λειτουργεί παρηγορητικά έτσι που ζούμε τώρα, κάπως σαν να λέει ότι κι αυτό θα περάσει.

Η δεύτερη πρότασή μου περιλαμβάνει κι αυτή ταξίδια σε μακρινούς τόπους. Στην Πόλη του Μεξικού, σε ωκεανούς όπου γίνονται καταδύσεις και σε σκοτεινά νοσοκομεία όπου γυναίκες κάνουν έκτρωση ή αποτοξίνωση ή και τα δύο. Πρόκειται για μία απ’ τις σημαντικότερες συλλογές διηγημάτων που κυκλοφόρησαν στα ελληνικά τα τελευταία χρόνια, το γλυκόπικρο αριστούργημα της Lucia Berlin, Οδηγίες για Οικιακές Βοηθούς (μετάφραση Κατερίνα Σχινά, εκδόσεις Στερέωμα). Η γραφή της Berlin είναι αδιανόητα ωμή, γρήγορη, αστεία και ακριβής.

Οι ηρωίδες της: γυναίκες που περνάνε δύσκολα (ή απλώς αληθινά) τη ζωή τους και που δεν σταματάνε να κάνουν αστεία, σεξ ή ταξίδια. Έχουν κάποια άρρωστη αδερφή, κάποιον ναρκομανή σύντροφο, παιδιά που τις κρίνουν, εθισμό στο ουίσκι ή μια παλιοδουλειά που δεν πληρώνει ούτε τα στοιχειώδη. Συχνάζουν στα κινέζικα πλυντήρια, σε παραγκουπόλεις, σε γειτονιές όπου όλοι παίρνουν το λεωφορείο ακόμα κι όταν βρέχει, σε καμπίνες φορτηγών, σε σπίτια μεθυσμένων, σε νοσοκομεία, στην Αλμπουκέρκη, σε διάφορες βεράντες, σε βιβλιοθήκες, σε μέσα μαζικής μεταφοράς, σε γαλάζιες παραθαλάσσιες καμπίνες στη Χιλή. Άλλες ταξιδεύουν με το αεροπλάνο για να βρεθούν με κάποιον εραστή κι άλλες περιφέρονται σε καυτούς δρόμους σκορπίζοντας δηλώσεις του στυλ «τον περισσότερο καιρό μ’ αρέσει που μεγαλώνω. Μερικά πράγματα, όμως, είναι σαν μαχαιριά στην καρδιά. Οι σκέιτερς ας πούμε» (σελ. 174).

Headlines