Το στοίχημα της Ευρώπης

Οι προβλέψεις της Κομισιόν αποτυπώνουν το βαρύ τίμημα που πληρώνουν όλες οι ευρωπαϊκές οικονομίες από την επέλαση του κοροναϊού. Υφεση 9% στην Ελλάδα, 12,4% στην Ισπανία, 9,9% στην Ιταλία, 9,4% στη Γαλλία, 5,4% στη Γερμανία. Και όλα αυτά, προς το παρόν, αφού στις εκτιμήσεις αυτές δεν έχει υπολογισθεί το δεύτερο lockdown στο οποίο μπαίνουν η μία μετά την άλλη όλες οι χώρες, μικρές και μεγάλες, της Ευρωπαϊκής Ενωσης, γεγονός που σημαίνει ότι η οικονομική καθίζηση θα είναι ευρύτερη και βαθύτερη τους επόμενους μήνες. Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, όλα προμηνύουν ότι η ύφεση θα υπερβεί το 10%!

Το ερώτημα που τίθεται με δραματικό τρόπο πλέον δεν είναι αν θα χαθούν τα φετινά Χριστούγεννα μόνο, αλλά και ολόκληρο το 2021, αφού τα νέα δεδομένα αποδυναμώνουν τις αρχικές προσδοκίες για μια ισχυρή ανάπτυξη το 2021, που υποτίθεται ότι θα επούλωνε σχετικά άμεσα τις πληγές της πανδημίας. Ολα αναθεωρούνται επί το δυσμενέστερο και η επιστροφή στην κανονικότητα απομακρύνεται, όπως συνάγεται από το μήνυμα που εξέπεμψε το Eurogroup αυτήν την εβδομάδα, ζητώντας από όλες τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να επιμείνουν στις πολιτικές στήριξης των οικονομικών τους και το 2021 με μέτρα ενίσχυσης των εισοδημάτων, της κατανάλωσης και της παραγωγής.

Επαρκούν, όμως, οι πολιτικές αυτές για να αποτρέψουν το μεγάλο κύμα φτωχοποίησης μεγάλων κατηγοριών εργαζομένων αλλά και επαγγελματιών που έως τώρα δραστηριοποιούνταν στις υπηρεσίες, το οποίο διογκώνεται όσο επεκτείνονται τα περιοριστικά μέτρα και οι καραντίνες, απειλώντας, αν αποκτήσει μονιμότητα στην ύπαρξή του, με έντονες κοινωνικές αναταράξεις, αύριο και στον απώτερο μέλλον; Είναι σαφές ότι ο κίνδυνος ενός κοινωνικού διχασμού δεν προέρχεται μόνο, ούτε κυρίως, από τους «ψεκασμένους» του κοροναϊού, αλλά από τους ανέργους, τους εργαζόμενους που ζουν με επιδόματα ή με μισθούς πείνας και όσους βρέθηκαν ξαφνικά στο περιθώριο. Πρόκειται, όπως έχει διδάξει η ιστορία, για τα πιο αδύναμα θύματα του λαϊκισμού που σηκώνει κεφάλι σε τέτοιες δύσκολες περιόδους. Αυτό διαφαίνεται, άλλωστε, από τη στάση που τηρούν ακραία, λαϊκιστικά και άλλα ευρωσκεπτικιστικά κόμματα. Χωρίς να προσφέρουν εναλλακτική λύση, υπερθεματίζουν στις αντιδράσεις που εκδηλώνονται για τα περιοριστικά μέτρα που λαμβάνουν οι κυβερνήσεις για την πανδημία, προσδοκώντας πολιτικά οφέλη.

Για αυτό, το στοίχημα είναι μεγάλο για την Ευρώπη συνολικά, καθώς όλες οι χώρες δεν έχουν τις ίδιες οικονομικές αντοχές, ούτε μπορούν από μόνες να αντιμετωπίσουν αυτήν την παγκόσμια υγειονομική καταιγίδα. Η Ευρωπαϊκή Ενωση έκανε το πρώτο βήμα αποφασίζοντας τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης των 750 δισ. ευρώ, αλλά αυτό δεν αρκεί, όπως επισημαίνουν αξιόπιστοι οικονομικοί παράγοντες. Μέχρι τώρα τα χρήματα του Ταμείου δεν έχουν φθάσει στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Υπάρχει καθυστέρηση και πολλή γραφειοκρατία, ενώ θα έπρεπε να υπάρξει εγρήγορση και μεγαλύτερη κινητοποίηση στη διοχέτευση των κονδυλίων που προορίζονται για επενδύσεις. Επιπλέον, δεν είναι σαφές ότι αρκούν οι αποφάσεις που έχουν ήδη ληφθεί για το Ευρωταμείο. Το απρόσμενα επιθετικό δεύτερο κύμα της πανδημίας αυτό προμηνύει. Οσο πιο γρήγορα εκδηλωθεί η ευρωπαϊκή ανταπόκριση τόσο το καλύτερο. Γιατί μόνο η ανάπτυξη και οι νέες θέσεις εργασίας που δημιουργεί μπορούν να αμβλύνουν τις ανισότητες και τις αδικίες που δημιουργεί η κρίση