Η ιστορική συμφωνία για τους αγρότες και η σημασία της για το μέλλον της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής»

Ιστορικής σημασίας θα μπορούσε να χαρακτηρίσει κανείς τη Συμφωνία που επιτεύχθηκε, ως προς το μεταρρυθμιστικό πακέτο της νέας ΚΑΠ, στο πρόσφατο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας της Ε.Ε. (19-20/10) μετά από πολύωρες διαπραγματεύσεις, αναδεικνύοντας έτσι τη σοβαρότητα αλλά και την κρισιμότητα της λήψης της συγκεκριμένης απόφασης, τη δεδομένη χρονική στιγμή.
Η σημασία της Συμφωνίας επί των σχεδίων των τριών βασικών κανονισμών της νέας ΚΑΠ, είναι αξιοσημείωτη αναλογιζόμενοι το γεγονός ότι για την ωρίμανση και οριστικοποίησή της, απαιτήθηκαν επίπονες διαπραγματεύσεις διάρκειας δυόμιση χρόνων και εναλλαγή πέντε διαφορετικών Προεδριών Κρατών Μελών της Ε.Ε.
Με τη Συμφωνία αυτή, καταδείχθηκε με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο ότι οι όποιες, αδιαμφισβήτητα, διαφορές σε ανάγκες, προσεγγίσεις και προτεραιότητες μεταξύ των χωρών της Ένωσης, μπορούν να γεφυρωθούν, εφόσον υπάρχει η απαραίτητη πολιτική βούληση να υπηρετηθεί από το νέο όραμα για το μέλλον της ΚΑΠ.

Επί της αρχής, επιβεβαιώνεται η πίστη των Κρατών Μελών της Ε.Ε. για τη σπουδαιότητα της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής στην Ευρώπη και μάλιστα σε ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες, οι οποίες θέτουν μεγάλες προκλήσεις για τη συνοχή της, όπως το Brexit, το ασταθές οικονομικό περιβάλλον και οι έντονοι διεθνείς εμπορικοί ανταγωνισμοί, η υγειονομική και οικονομική κρίση από την πανδημία COVID 19, οι γεωπολιτικές εξελίξεις, το μεταναστευτικό, η εσωτερική ασφάλεια και άμυνα, η κλιματική αλλαγή, οι διαφορές στην οικονομικοκοινωνική διάρθρωση του πρωτογενή τομέα των Κρατών Μελών και στις αναπτυξιακές τους προσεγγίσεις και προτεραιότητες.
Το νέο κοινό ευρωπαϊκό όραμα για μια πιο πράσινη, δίκαιη και απλουστευμένη ΚΑΠ, «επικυρώθηκε» μέσα από την ανάληψη ισχυρών δεσμεύσεων εκ μέρους των Κρατών Μελών στις τρεις αυτές κατευθύνσεις, οι οποίες ευθυγραμμίζονται με τις δεσμεύσεις των Στρατηγικών της Πράσινης Συμφωνίας, “Από το αγρόκτημα στο πιάτο” και “Βιοποικιλότητα”, με σκοπό μια έξυπνη και ανθεκτική γεωργία, με ενίσχυση της μέριμνας για το περιβάλλον και το κλίμα και με ολοκληρωμένες αναπτυξιακές στρατηγικές τόνωσης του κοινωνικοοικονομικού ιστού των αγροτικών περιοχών.

Ειδικότερα, στην Συμφωνία έγινε προσπάθεια να ενσωματωθούν με ισορροπημένο τρόπο οι επιδιώξεις της νέας ΚΑΠ για οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνική αειφορία και μάλιστα για πρώτη φορά, μέσα από μια ενιαία προσέγγιση, η οποία επιδιώκει την από κοινού συνεισφορά των δύο Πυλώνων της, τόσο του Πυλώνα Ι των άμεσων ενισχύσεων, όσο και του Πυλώνα ΙΙ των επενδύσεων, στην επίτευξη συγκεκριμένων προτεραιοτήτων. Οι προτεραιότητες αυτές, που θα ενσωματωθούν από τo κάθε Κράτος Μέλος στο Εθνικό Στρατηγικό του Σχέδιο στη βάση των ιδιαιτεροτήτων και εξειδικευμένων αναγκών του, αφορούν ενδεικτικά στη στήριξη του γεωργικού εισοδήματος και στη διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας, στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας, με μεγαλύτερη έμφαση στην έρευνα, στην τεχνολογία και στην ψηφιοποίηση, στην ισχυροποίηση των αγροτών στην αλυσίδα αξίας, στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, στην προσέλκυση νέων γεωργών καθώς και στη διευκόλυνση της επιχειρηματικής ανάπτυξης στις αγροτικές περιοχές.

Ως προς τα επίδικα ζητήματα του περιβάλλοντος και της κλιματικής αλλαγής, αλλά και της ευελιξίας ως προς την διαχείριση των πόρων, τα οποία και αποτέλεσαν αντικείμενο σκληρής διαπραγμάτευσης, επιτεύχθηκε συναίνεση ώστε να ενσωματωθεί στη Συμφωνία η αυξημένη περιβαλλοντική φιλοδοξία σε σχέση με την τρέχουσα προγραμματική περίοδο, μέσω των οικολογικών σχημάτων (eco schemes – ενισχύσεις σε παραγωγούς για την υιοθέτηση φιλοπεριβαλλοντικών πρακτικών) και της διευρυμένης αιρεσιμότητας. Ταυτόχρονα, σε κάθε Κράτος Μέλος δόθηκε η απαραίτητη ευελιξία στην επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων και στην εφαρμογή των παρεμβάσεων, ώστε να περιοριστεί ο κίνδυνος απώλειας πόρων. Συγκεκριμένα, συμφωνήθηκε διετής πιλοτική περίοδος εφαρμογής των οικολογικών σχημάτων του Πυλώνα Ι, δυνατότητα μεταφοράς αδιάθετων πόρων σε άλλες δράσεις του Πυλώνα Ι καθώς και δυνατότητα συμψηφισμού γεωργοπεριβαλλοντικών δαπανών του Πυλώνα ΙΙ με τα ποσά που θα διατεθούν για την υλοποίηση των οικολογικών σχημάτων.

Επιπρόσθετα, στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης σχετικά με τα Πρότυπα για την καλή γεωργική και περιβαλλοντική κατάσταση της γης #8 (Αμειψισπορά) και #9 (Διατήρηση μη παραγωγικών στοιχείων και περιοχών για τη βελτίωση της βιοποικιλότητας στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις) συμφωνήθηκε να εφαρμόζονται σε εκτάσεις πάνω από 100 στρέμματα χωρίς καμία άλλη προϋπόθεση. Επίσης, επιτεύχθηκε να εξαιρεθούν οι μικροκαλλιεργητές που λαμβάνουν ενισχύσεις έως 2.000 ευρώ ετησίως από τη δημοσιονομική πειθαρχία, καθώς και να υπόκεινται σε πιο απλοποιημένους ελέγχους με στόχο τη διασφάλιση της συμβολής τους στις φιλοπεριβαλλοντικές απαιτήσεις που θέτει η Ένωση.

Για όλους τους παραπάνω λόγους, θεωρούμε ότι η Συμφωνία αυτή, η οποία ψηφίστηκε στο Ευρωκοινοβούλιο και οδηγείται πλέον στη διαδικασία των τριλόγων για την οριστικοποίησή της, αποτελεί ορόσημο για το μέλλον της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής στην Ευρώπη. Η εξέλιξη αυτή, σε συνδυασμό με την επιτυχή έκβαση της διαπραγμάτευσης για το δημοσιονομικό της σκέλος (το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021-2027 τον Μάιο του 2020), όπου θυμίζω καταφέραμε με παρέμβαση του ίδιου του Πρωθυπουργού, την αύξηση των πόρων της ΚΑΠ για τη χώρα μας σε σχέση με την αρχική πρόταση της Ε.Ε. (από 18,2 δις σε 19,3 δις ευρώ), μας επιτρέπει πλέον να ατενίζουμε με μεγαλύτερη αισιοδοξία το μέλλον και να σχεδιάσουμε με καλύτερους όρους το Εθνικό μας Στρατηγικό Σχέδιο 2021-2027 στην κατεύθυνση διασφάλισης της βιωσιμότητας και της αειφορίας του αγροδιατροφικού μας συστήματος και υπηρέτησης των σημερινών και των μελλοντικών αναγκών τόσο των παραγωγών μας όσο και των αγροτικών μας περιοχών.