Έκκληση για έλεγχο του «πληροφοριακού χάους» στα κοινωνικά δίκτυα

Η «επιδημία παραπληροφόρησης» στις υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης, ένα φαινόμενο που γιγαντώθηκε στον καιρό της πανδημίας, μπορεί να αντιμετωπιστεί με νέο ρυθμιστικό πλαίσιο που θα υποχρεώνει τις εταιρείες του Διαδικτύου να εφαρμόζουν προδιαγραφές ασφάλειας και κανόνες διαφάνειας.

Αυτό προτείνει η τελευταία έκθεση του Φόρουμ για την Πληροφορία και τη Δημοκρατία, το οποίο συστάθηκε το 2019 για να προσφέρει μη δεσμευτικές προτάσεις σε 38 χώρες, ανάμεσά τους η Ελλάδα, η Βρετανία, η Γαλλία και η Γερμανία.

Οι συντάκτες της έκθεσης προτείνουν 250 μέτρα προκειμένου να αντιμετωπιστεί το «πληροφοριακό χάος που αποτελεί κρίσιμη απειλή για τις δημοκρατίες».

Στη μελέτη συμμετείχαν μεταξύ άλλων ο πληροφοριοδότης του σκανδάλου της Cambridge Analytica, Κρίστοφερ Ουάιλι, και ο πρώην επενδυτής της Facebook Ρότζερ ΜακΝάμι, ο οποίος μεταλλάχθηκε σε επικριτή της αμερικανικής εταιρείας.

Οι ερευνητές θεωρούν μεταξύ άλλων πως τα κοινωνικά δίκτυα θα πρέπει να λειτουργούν με περισσότερη διαφάνεια και να αποκαλύπτουν σε έμπιστους ερευνητές πώς ακριβώς λειτουργούν οι αλγόριθμοι που προτείνουν περιεχόμενο στους χρήστες. Οι αλγόριθμοι αυτοί λειτουργούν σήμερα ως «μαύρο κουτί» και σύμφωνα με προηγούμενες μελέτες συχνά διαδίδουν εμπρηστικό ή παραπλανητικό περιεχόμενο.

Σύμφωνα με την έκθεση, τα κοινωνικά δίκρυα θα πρέπει επίσης να ενημερώνουν το χρήστη πώς επιλέγεται το προτεινόμενο περιεχόμενο στην περίπτωσή τους.

Οι συντάκτες θεωρούν ακόμα ότι τα κοινωνικά δίκτυα θα πρέπει να μπλοκάρουν τη διάδοση viral αναρτήσεων μέχρι να ελεγχθεί ότι δεν περιέχουν παραπλανητικούς ισχυρισμούς.

Μια άλλη βασική σύσταση είναι η κατάρτιση ενός «θεσμικού κώδικα ανάπτυξης» με προδιαγραφές ασφάλειας και ποιότητας.

«Θα χρειαζόμουν περισσότερες δοκιμές ασφάλειας και περισσότερες διαδικασίες ασφάλειας για να παραγάγω μια τοστιέρα από ό,τι για να δημιουργήσω το Facebook» δήλωσε στο BBC ο Κρίστοφερ Γουάιλι, πρώην στέλεχος της Cambridge Analytica. Όπως εξήγησε, τα κοινωνικά δίκτυα θα πρέπει να υποχρεωθούν να εξετάζουν τις ενδεχόμενες επιπτώσεις των πρακτικών τους.

Άλλες συστάσεις της έκθεσης:

• Οι υπηρεσίες δικτύωσης πρέπει να περιορίσουν το πόσες φορές επιτρέπεται η προώθηση περιεχομένου σε μεγάλες ομάδες, οι οποίες συχνά γίνονται πηγή fake news. Αυτό εφαρμόζεται ήδη στο WhatsΑpp της Facebook.
• Τα κοινωνικά δίκτυα θα πρέπει να ενημερώνουν με ειδική σήμανση όλους τους χρήστες που έχουν εκτεθεί σε αναρτήσεις οι οποίες αργότερα κρίθηκαν παραπλανητικές.
• Οι στοχευμένες διαφημίσεις θα πρέπει να περιοριστούν.
• Κανένας χρήστης δεν πρέπει να αποκλείεται από περιεχόμενο βάση της φυλής ή της θρησκείας του.
• Θα πρέπει να απαγορευτούν τα λεγόμενα «dark patterns, δηλαδή οι λειτουργίες που έχουν σχεδιαστεί επίτηδες ώστε να μπερδεύουν το χρήστη, όπως για παράδειγμα η επιλογή διαγραφής ενός λογαριασμού.
• Ειδικές σημάνσεις απαιτούνται σε  λογαριασμούς που ελέγχονται από κρατικές υπηρεσίες –κάτι που ήδη εφαρμόζεται από Facebook, Twitter και YouTube.