Υπάρχει ένα πικρό ανέκδοτο ανάμεσα στους experts του sustainability που λέε ότι όταν θέλεις να μάθεις ποιο είναι το επόμενο χρώμα της μόδας, μην κοιτάξεις την Pantone (σ.σ:η εταιρεία που ανακοινώνει το χρώμα που θα κυριαρχήσει την επόμενη σεζόν), αλλά… το ιερό ποτάμι του Γάγγη.

Μόδα και περιβάλλον είναι ένα: τις τελευταίες δεκαετίες,  Οι φυσικοί πόροι ολοένα και μειώνονται, ενώ σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας εξαφανίζονται, με την θερμοκρασία του πλανήτη να ανεβαίνει επικίνδυνα. Οι βιομηχανίες πρέπει να υιοθετήσουν νέες τεχνολογίες και να προσπαθήσουν να μειώσουν την εκπομπή ρύπων, αλλά και εμείς οι καταναλωτές έχουμε ευθύνη. Ο υγιής καταναλωτισμός και η ανακύκλωση, αλλά και μια βαθύτερη ματιά πάνω στην έννοια «μόδα» αποτελούν άριστα πρώτα βήματα.

«Η ηθική μόδα ή Βιώσιμη Μόδα δεν έχει καμία σχέση με αυστηρή και πουριτανική συμπεριφορά. Ο όρος σε παγκόσμιο επίπεδο είναι συνδυασμένος με την αειφορία, κυκλική οικονομία και σεβασμό στο περιβάλλον. Εννοείται βέβαια ότι εμπλέκει δίκαιες και βιώσιμες αμοιβές προς τους εργαζόμενους, ευαισθησία προς τα δικαιώματα των ζώων, διαφάνεια για τα υλικά και τις διαδικασίες παραγωγής ενός ρούχου», σημειώνει ο Δημήτρης Γραμματικογιάννης, έμπειρος στιλίστας και fashion editor. Πρόκειται για έναν από τους ελάχιστους ανθρώπους του χώρου του που έχει αφιερώσει το σύνολο σχεδόν της επαγγελματικής του δράσης στην προαγωγή μιας πιο συνειδητής επιλογής ρούχων, με άξονα τον σεβασμό στον πλανήτη και στους ανθρώπους που εργάζονται για να φτιάξουν αυτά που φοράμε.

Πιστεύει ότι  τα ΜΜΕ συνήθως  επιλέγουν τη δημοσίευση σκανδαλοθηρικών ειδήσεων και την προώθηση του λαϊκισμού. Και εξηγεί: «Τα περιοδικά από τη μιά κάνουν αναφορές και συνεντεύξεις σε σχεδιαστές με οικολογική προσέγγιση αλλά από τη άλλη προβάλουν προιόντα που αναιρούν τους προηγούμενους και προτρέπουν σε αγορές που την επόμενη περίοδο θα τους συμβουλεύσουν ότι είναι εκτός μόδας. Ακόμη και οι σχετικές εκπομπές προβάλλουν παλαιά στερέοτυπα συμπεριφορών  όπως την υπερκατανάλωση,τη συνεχή ανάγκη για υπερπροβολή χωρίς λόγο και νεοπλουτίστικες συμπεριφορές . Κάποιες στιγμές κάνουν πως θυμούνται την ηθική μόδα,αλλά δεν πείθουν. Το καλό όμως είναι ότι οι νέοι άνθρωποι είναι πια υποψιασμένη και η ενημέρωση πλέον γίνεται από το διαδίκτυο….»

 Τα οικολογικά υλικά και οι εταιρείες που τα υπερασπίζονται

Παλαιότερα, στα πρώτα βήματα της οικολογικής μόδας, τα υλικά που χρησιμοποιούνταν ήταν σχετικά περιορισμένα. Πλέον,όμως αυτό δεν ισχύει, γιατί έχουν μπει δυναμικά στο παιχνίδι τεχνοφιλικά υλικά  και παραδοσιακές επεξεργασίες βαφής και παραγωγής.  Τα ρούχα είναι καλύτερης ποιότητας και δεν υπάρχει ο περιορισμός που υπήρχε κάποτε στο εύρος των σχεδίων και χρωμάτων.
«Αυτή την στιγμή, Αυστραλοί επιστήμονες έχουν σπάσει το μοριακό κώδικα του βαμβακιού και παράγουν βαμβάκι με χρώματα οπότε αποφεύγουν τοξικές βαφές», λέει ο Δ. Γραμματικογιάννης και συνεχίζει: «Ολλανδές επιστήμονες έχουν ανακαλύψει βαφές με βακτήρια, αλλά και από φρούτα και λαχανικά. Υπάρχουν αυτήν την στιγμή, εταιρίες που από πλαστικά μπουκάλια μιας χρήσης δημιουργούν υφάσματα, ιδιαίτερα για ρούχα γυμναστικής που αντικαθιστούν τα παλαιότερα που δημιουργούνταν από πετρέλαιο. Σίγουρα τα φυσικά υλικά όπως βαμβάκι που παράγεται με σύγχρονες μεθόδους (π.χ μέτρηση της υγρασίας του για την αποφυγή υπερβολικού νερού και κατασπατάλησής του) και υφάσματα που έχουν βαφτεί με φυσικές μεθόδους και όχι συνθετικές είναι η αδυναμία μου. Δυστυχώς, πολλές φορές βιαστήκαμε να γιορτάσουμε εργαστηριακά υλικά που αποδείχθηκαν μακροπρόσθεσμα λάθος. Θα θυμίσω την εταιρία Monsanto η οποία είχε γενετικά τροποποιήσει βαμβάκι που απωθούσε τα παράσιτα, αλλά είχε κατηγορηθεί ,και δικαίως, για σωρεία προβλημάτων από αυτήν τη κίνηση.»
Η Katharene Hamnett ήταν πρωτοπόρος στο ethical fashion, ενώ η Patagonia είναι μια εταιρία που έχει χτίσει τη λογική της αειφορίας (μπορείς να γυρίσεις κάποιο φθαρμένο ρούχο και να σου το επιδιορθώσουν). Ακόμα, υπάρχει η Pangaia, ένα οικογενειακό brand και από παπούτσια τα Veja sneakers που κυκλοφορούν σε επιλεγμένα καταστήματα στην Ελλάδα.
Αυτά είναι μερικά μόνο από τα αγαπημένα του Δημήτρη Γραμματικογιάννη, όμως υπάρχει πληθώρα και ποικιλία. Όπως αναλύει και ο ίδιος:
«Υπάρχουν  παγκόσμιες, αλλά και ελληνικές εταιρίες που μόνο εύκολο κάνουν σε κάποιο να στραφεί στην οικολογική και βιώσιμη μόδα. Είναι θέμα προσωπικής υγείας και ασφάλειας να φοράς ρούχα από ποιοτικές πρώτες ύλες και ιδιαίτερα αυτά που έρχονται απευθείας σε επαφή με το σώμα σου όπως π.χ εσώρουχα. Έχω ξεχωρίσει μια μικρή ελληνική εταιρία, την  Paraty Nature, η οποία γίνεται το καλό παράδειγμα, με εσώρουχα από σύγχρονα υλικά, όπως ίνες από micromodal, ένα υλικό που έχει τη δυνατότητα να αναπνέει πολύ πιο καλά ώστε να αποτρέπει την υγρασία. Εταιρίες και σχεδιαστές όπως η Ioanna Kourbella με έντονο ελληνικό σύγχρονο ύφος και οργανικά υλικά που εξάγει παγκόσμια με εντυπωσιάζουν επίσης, για να μην ξεχάσω  το αξιοσημείωτο Vathos apparel επίσης.Για τους άντρες καταναλωτές θα θυμίσω τον ιστορικό οίκο Γιαννέτος, που η ποιότητά του είναι γνωστή και τα ρούχα τους κυριολεκτικά περνούν από γενιά σε γενιά. Επίσης, αγαπημένα brands για να ψάξετε είναι τα Alchimia shoes και Eating +he Goober και οι πετσέτες θαλάσσης mikrovouti που με κάθε αγορά συγκεντρώνουν ποσά για φιλανθρωπικούς σκοπούς, κάτι πολύ βασικό στις αρχές της Ηθικής Μόδας.»
Σωστά, άλλωστε η οικολογική μόδα δεν έχει καμία αξία, αν δεν είναι και ανθρωποκεντρική, ηθική. Την μόδα την κάνουν οι άνθρωποι και έχει σημασία να ξέρουμε την ιστορία του ρούχου που φοράμε, ποιος το έφτιαξε και κάτω από ποιες συνθήκες.

Ο Δημήτρης Γραμματικογιάννης ποζάρει στον φακό του Αλέξανδρου Ζαχαριάδη.

Τι άλλο βοηθάει στη βιωσιμότητα αυτής της νέας πραγματικότητας; Η χρήση αποβλήτων και η ουσιαστική ανακύκλωσή τους από τους σχεδιαστές είναι ένα σοβαρό στοιχείο που κερδίζει έδαφος. Πλαστικά μπουκάλια γίνονται μπλούζες. Πλαστικά φιλμ μετατρέπονται σε τσάντες. Η φρέσκια ματιά στον οικολογικό σχεδιασμό είναι η μόνη που δίνει ώθηση και απαλλάσσει τη βιομηχανία της μόδας για όλη την αλόγιστη χρήση σπάνιων υλών που έκανε στο παρελθόν της. Τα «σκουπίδια» που γίνονται μόδα και μάλιστα υπολογίσιμη δίνουν την ευκαιρία να δούμε την «ένοχη» μέχρι πριν μόδα με άλλη ματιά.

Εταιρείες όπως η Gucci, η H&M, η Nike αλλά και η Stella McCartney, μεταξύ άλλων, έχουν αγκαλιάσει το νέο κύμα. Την όλη ιδέα έχουν αγκαλιάσει πολλοί celebrities και influencers, λειτουργώντας ως άριστοι πρεσβευτές ενός νέου κόσμου. Η διοργάνωση εξειδικευμένων εκδηλώσεων που υποστηρίζουν τη συγκεκριμένη ιδέα, αποδεικνύει την δημοφιλία της, η οποία φυσικά δεν έχει το αντίστοιχο μέγεθος στην Ελλάδα. Πολλές χώρες οργανώνουν την Eco moda week, την ειδική Εβδομάδα Οικολογικής Μόδας, εντάσσοντάς την στο regular πρόγραμμα των επιδείξεών τους. Events που έχουν εξελιχθεί σε εταιρείες, όπως το «The Green Show», με εκπαιδευτικό και συμβουλευτικό χαρακτήρα προωθούν τους σκοπούς του πολυτελούς και βιώσιμου κινήματος μόδας με παροχή όχι μόνο θεάματος αλλά και τεχνογνωσίας.

Αν κάποιος θα μπορούσε να θεσμοθετήσει κάτι αντίστοιχο στην χώρα μας, αυτός είναι αναμφίβολα ο μονίμως ανήσυχος και παθιασμένος με το θέμα Δημήτρης Γραμματικογιάννης. Του το ευχόμαστε και, γιατί όχι, του το ζητάμε κιόλας.

Headlines