«Κεκλεισμένων των Θυρών»

Γράφει η Λουκία Αποστολίδη*

Η αίσθηση απώλειας του ελέγχου, στην καθημερινότητά μας, αυξάνει την ανασφάλεια και γεννά μια κλιμακούμενη πνευματική και συναισθηματική δυσφορία. Είμαστε αντιμέτωποι με ένα άγνωστο, μια εξωτερική αλλά και υπαρξιακή απειλή σε μια περίοδο που θυμίζει το έργο του Μπέκετ “Περιμένοντας τον Γκοντό”. Σε μια αναμονή χωρίς απαντήσεις, γεμάτη ρευστότητα και ανάγκη για έναν “Γκοντό” που δεν γνωρίζουμε πότε θα έρθει και τι θα φέρει μαζί του.

Ο άνθρωπος δυσκολεύεται να συγχρονιστεί με την αβεβαιότητα και σε αυτή την ανοίκεια φάση αντιμετωπίζουμε ήδη τις συνέπειες των αλλαγών σε ατομικό – ψυχολογικό επίπεδο. Συγχρόνως πενθούμε αποχαιρετώντας εμάς σε μια αλλοτινή κοινωνία και μια καθημερινότητα διαφορετική έως τώρα. Νοσούμε σε μια πραγματικότητα όπου το ανοσοποιητικό της σύστημα πάσχει, αναμένουμε ένα μέλλον που δεν γνωρίζουμε αλλά μόνο προσδοκάμε.

Λείπει η επαφή περισσότερο από ποτέ και δεν έχουμε την ευκαιρία να χαθούμε σε υποκατάστατα που φέρνουν απολαύσεις. Το σώμα μας, καθηλωμένο σε μια συνθήκη επιβίωσης και άμυνας, δύσκολα μπορεί να αποφορτισθεί και να πάρει φροντίδα. Επέρχεται ψυχικός σπαραγμός! Η ένταση της μοναξιάς και των ψυχαναγκαστικών συμπεριφορών δυναμώνει. Αυτή η «πείνα του δέρματος», με άλλα λόγια η στέρηση αγάπης μέσω επαφής και αγγίγματος, που σχετίζεται με μια σειρά ψυχολογικών και σωματικών επιπτώσεων, μπορεί να συνδεθεί με το άγχος, την κατάθλιψη και τη μοναξιά. Μια νέα τάξη πραγμάτων εμφανίστηκε και καλούμαστε να προσαρμοστούμε σε μια αβεβαιότητα, σε μια αναμονή, στην απόσταση και σε περιορισμούς.

Σε μια περίοδο, όπου θα έλεγε κανείς πως βρισκόμαστε σε έναν τόπο “Κεκλεισμένων των Θυρών” (Ζαν Πολ Σαρτρ), όπου οι ήρωές του περνούν από το ασυνείδητο στο συνειδητό, έτσι και εμείς έχουμε έρθει σε πιο ουσιαστική επαφή με τον εσωτερικό μας κόσμο όσο ποτέ τις τελευταίες δεκαετίες, και αυτό συνέβη γιατί δεν έχουμε άλλη επιλογή. Στο παρόν μας, η σύγκρουση με το κατεστημένο, η αναζήτηση του αυθεντικού τρόπου τού υπάρχειν και η ιδέα της ελευθερίας παραμένουν πάντα ανεξίτηλα σημαντικές θεματικές.

Ας απομακρυνθούμε από την οπτική της δυσφορίας και ας εξερευνήσουμε τις επιλογές μας.

Βιώνουμε την αίσθηση μιας βαθύτερης πραγματικότητας, χωρίς τις βεβαιότητες που υπήρχαν στην “κανονική ζωή” που γνωρίζαμε προηγουμένως. Ένα σύνολο βασικών συστημάτων δοκιμάζεται στη σύγχρονη κοινωνία και ο αντίκτυπος αυτής της συνθήκης φέρνει έντονη επιρροή και αλλαγές στην ψυχική μας υγεία.

Έχουμε εισαχθεί σε μια νέα συνθήκη βαθιάς εσωτερικότητας, όπου ανακαλύπτουμε αλήθειες και καταγραφές που χρόνια καταχωνιάζουμε ζώντας σε μια κοινωνία που τρέχει με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Μας δίνεται η ευκαιρία να κάνουμε μια βουτιά στο εσωτερικό της ζωής μας και να θαυμάσουμε έναν βυθό που ενδεχομένως φοβόμαστε. Ο εαυτός μας είναι πάντα το καταφύγιό μας και η δύναμή μας. Το να επιτρέψουμε να τον γνωρίσουμε είναι το μεγαλύτερο δώρο που μπορούμε να προσφέρουμε σε εμάς.

Όταν η πραγματικότητα σε καλεί να αντικρίσεις τον αυθεντικό σου εαυτό και να πάψεις να είσαι το είδωλο που έχεις δημιουργήσει με βάση το κοινωνικό γίγνεσθαι.

Οι κρίσεις μάς επιτρέπουν να ανακαλύψουμε ικανότητες για ανθεκτικότητα, προσαρμοστικότητα και αλλαγή. Βρισκόμαστε σε μια περίοδο που μας προσκαλεί να εξερευνήσουμε μέσα μας πολλές διαισθητικές και ανθεκτικές δυνατότητες οι οποίες προσφέρουν μια νέα πιο ολοκληρωμένη γνωριμία με τον Εαυτό, σύμφωνα με τον Γιουνγκ. Είναι η γνωριμία μας με τον Εσωτερικό μας Θεραπευτή, που όταν βρεθούμε κατά πρόσωπο με αυτόν θα αναρωτηθούμε εάν είμαστε πρόθυμοι να μπούμε σε μια διαδικασία διαλόγου. Εάν αυτός ο διάλογος γίνει σε ειλικρινή βάση, ενδεχομένως να αποκαλύψουμε την οδό προς την εσωτερική συνάφεια και εγγύτητα. Όταν αποφασίσουμε να κοιταχτούμε στον καθρέφτη μπορούμε να αντιληφθούμε αν κάτι δεν είναι σύμφωνο με τους νόμους της Ύπαρξής μας και να κάνουμε τα θαρραλέα βήματα προς την επίγνωση του αυθεντικού εαυτού μας.

Άλλωστε αυτή η πανδημία μάς έφερε σε έναν προσωπικό τόπο “Κεκλεισμένων των Θυρών”, όπου δεν έχουμε παρά να αντικρίσουμε τις αλήθειες μας και να ρίξουμε τις κοινωνικές μας μάσκες επιτέλους. Ας πραγματοποιήσουμε την κατάδυση προς τα ανεξερεύνητα τοπία του ψυχισμού μας και ας θέσουμε ξανά στον εαυτό μας τα γνωστά διαχρονικά φιλοσοφικά ερωτήματα σχετικά με την ταυτότητα και τον προορισμό μας ως Άνθρωποι.

*Η Λουκία Αποστολίδη είναι MSc Ψυχολόγος, Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια, Δραματοθεραπεύτρια