«Τα Γλυπτά του Παρθενώνα αποτελούν προϊόν κλοπής – H Ελλάδα δεν αναγνωρίζει κατοχή, νομή και κυριότητα στο Βρετανικό Μουσείο»

O Γιώργος Διδασκάλου γνωρίζει από πρώτο χέρι τα αυτοδιοικητικά θέματα, έχοντας διατελέσει τόσο γενικός γραμματέας του δήμου Αμαρουσίου όσο και Γενικός Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου. Ένα από τα πολλά θέματα που αφορούν τους δήμους αλλά και το Υπουργείο έχει σχέση με την προστασία και ανάδειξη των μνημείων και των πολιτιστικών χώρων: «Οι υπηρεσίες του Υπουργείου καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια, ώστε το επίπεδο ασφαλείας των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων να βελτιώνεται συνεχώς, φυσικά σε συνεργασία με τους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης. Ήδη έχουν δρομολογηθεί και εκπονούνται από τις υπηρεσίες του Υπουργείου σχέδια διαχείρισης για όλους τους αρχαιολογικούς χώρους που είναι ενταγμένοι στον κατάλογο μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της  UNESCO», αναφέρει μεταξύ άλλων στην συνέντευξη που μας παραχώρησε.

Τον ρωτήσαμε και για το έργο της αποκατάστασης και  επανάχρησης της δημοτικής αγοράς του δήμου Χαλκίδας και σε τι προσδοκά το υπουργείο με την προγραμματική σύμβαση με την περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας και τον δήμο: «Η υλοποίησή του αποτελεί παράδειγμα για το πώς μπορεί να αξιοποιηθεί με τρόπο ορθολογικό ο τεράστιος πολιτιστικός θησαυρός και τα μνημεία της πατρίδας μας, ώστε να αποτελούν έναν βιώσιμο μοχλό ανάπτυξης, έναν ουσιαστικό πυλώνα στήριξης τόσο της περιφερειακής όσο και της εθνικής μας οικονομίας» μας δήλωσε. Φυσικά έγινε ιδιαίτερη αναφορά στην Ακρόπολη και τις παρεμβάσεις που έγιναν όπως επίσης και στα έργα που πραγματοποιούνται στο κτήμα Τατόι. Ο γενικός γραμματέας δεν παρέλειψε να αναφερθεί με απόλυτο τρόπο και στο πάγιο αίτημα –όπως το χαρακτήρισε- της επιστροφής των γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα.

Η ερώτηση του εκατομμυρίου κ. Διδασκάλου. «Τσιμεντοποιήθηκε» η Ακρόπολη για τους σωστούς λόγους; Εξετάσατε άλλες λύσεις; Η πρόσβαση των ΑΜΕΑ και των ηλικιωμένων θα γίνεται πλέον απρόσκοπτα;

Αρχικά θα ήθελα να ξεκαθαρίσουμε, προς αποκατάσταση της αλήθειας, ότι η Ακρόπολη δεν «τσιμεντoποιήθηκε». Διαμορφώθηκαν σύγχρονες και ασφαλείς διαδρομές για τα άτομα με δυσκολία στην κίνηση αλλά και για όλους τους επισκέπτες του Iερού Bράχου. Αντικαταστάθηκε δηλαδή το παλιό, φθαρμένο και επικίνδυνο σκυρόδεμα με υλικά, τα οποία επελέγησαν ύστερα από ενδελεχή έρευνα, αξιολόγηση και έγκριση των συναρμόδιων υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ, πάντοτε υπό την επιστημονική εποπτεία και καθοδήγηση του ακαδημαϊκού κ. Μανώλη Κορρέ. Όλες οι διαμορφώσεις και οι διαπλατύνσεις των διαδρομών ακολουθούν τα αρχαιολογικά δεδομένα και αποκαθιστούν την αρχαία χάραξη της οδού των Παναθηναίων.

Η εν λόγω κατασκευαστική παρέμβαση είναι απολύτως συμβατή με τα διεθνή πρότυπα, πλήρως αναστρέψιμη και εγκεκριμένη από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, την Επιτροπή Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως υπό την προεδρία του ακαδημαϊκού κ. Μανώλη Κορρέ, και τις αρμόδιες υπηρεσίες αρχαιοτήτων και αναστήλωσης του ΥΠΠΟΑ.

Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι σήμερα το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού ικανοποιεί ένα διαχρονικό αίτημα των ΑμΕΑ, το οποίο η πολιτεία τα τελευταία χρόνια δεν είχε προσεγγίσει με τη δέουσα προσοχή και σεβασμό. Σε άμεση σχέση με τις διαδρομές είναι και η κατασκευή του  νέου σύγχρονου ανελκυστήρα πλαγιάς, ένα έργο που υλοποιείται για πρώτη φορά σε μνημείο τέτοιας παγκόσμιας ακτινοβολίας και συμβολισμού.

Η προσπάθεια για την υπόγεια επέκταση του Αρχαιολογικού μουσείου κ. Διδασκάλου σε ποιο στάδιο βρίσκεται; Ο σχεδιασμός προβλέπει ενοποίηση του με το Ακροπόλ κτίριο ιδιοκτησίας του υπουργείου Πολιτισμού. Θα γίνει αυτό;

Πρόκειται για μια κομβική παρέμβαση στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας. Στο πλαίσιο αυτό εκπονήθηκε η μελέτη σκοπιμότητας για τη σύνδεση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, με τα όμορα μνημεία της περιοχής. Ειδικότερα η σύνδεση και συλλειτουργία με το Ακροπόλ και το κτίριο του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.

Σας παραπέμπω στον χαιρετισμό της Υπουργού κ. Μενδώνη κατά τα εγκαίνια του κήπου του ΕΑΜ, όπου σαφώς αναφέρθηκε στο εν λόγω έργο και τόνισε ότι, ο τρόπος υλοποίησης της σύνδεσης των μνημείων αποτελεί αντικείμενο περαιτέρω μελέτης από ειδικούς επιστήμονες, που στόχο θα έχει την εύρεση της βέλτιστης δυνατής λύσης. Συμπερασματικά, θα ήθελα να υπογραμμίσω λοιπόν την αταλάντευτη στόχευση μας στην υλοποίηση του συγκεκριμένου έργου, το οποίο θα αφήσει ανεξίτηλο το πολιτιστικό αποτύπωμά του προς όφελος της ελληνικής κοινωνίας.

 Έχετε μιλήσει ως υπουργείο για ανάδειξη, αξιοποίηση αλλά και εκμετάλλευση των πρώην Ανακτόρων. Να υποθέσουμε πως αυτό αφορά τον χώρο στο σύνολο του μαζί και με τα υπόλοιπα κτίρια αλλά και περιβάλλοντος χώρου; Πότε θα είναι έτοιμο, τι προβλέπετε να κάνετε ακριβώς και πως εννοείτε την εκμετάλλευση του;

To έργο της αποκατάστασης και ανάδειξης του κτήματος Τατοΐου αποτελεί ένα από τα εμβληματικά έργα της κυβέρνησης. Προχωρά με γοργούς ρυθμούς και αφορά στο σύνολο των εγκαταστάσεων, καθώς και των αντικειμένων εντός αυτού. Θα αποτελεί ένα ανοιχτό για το κοινό πάρκο, προσβάσιμο σε όλους, το οποίο θα φιλοξενεί και αγροδιατροφικές μονάδες, καθώς και δράσεις που θα δώσουν το στίγμα τους για το μέλλον του κτήματος.

Παρά τις δυσκολίες και τις ιδιαίτερες συνθήκες που βιώνουμε, το έργο προχωρά  στοχευμένα και με αποφασιστικά βήματα. Η συνολική μελέτη αποκατάστασης του Ανακτόρου ολοκληρώνεται το Μάιο του 2021, προκειμένου το έργο να ενταχθεί στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο, ώστε να εξασφαλιστεί η χρηματοδότησή του. Παράλληλα προχωρούν οι διαδικασίες έγκρισης όλων των απαιτούμενων μελετών για την αποκατάσταση των συνοδών κτιρίων.

Επίσης, με χορηγία της ΑΜΚΕ ΑΙΓΕΑΣ εξασφαλίστηκαν οι απαραίτητοι οικίσκοι για την εγκατάσταση των εργαστηρίων συντήρησης και μετεγκατάστασης των αντικειμένων και των κιβωτίων, που δεν είχαν ανοιχτεί ποτέ μέχρι σήμερα, ενώ παράλληλα προχωράει με γοργούς ρυθμούς η καταγραφή και συντήρηση τους από τις αρμόδιες Διευθύνσεις του Υπουργείου. Προσφάτως εγκρίθηκε και το έργο αποκατάστασης και ανάδειξης 9 κτιρίων μνημείων του κτήματος με χρηματοδότηση μέσω ΕΣΠΑ ύψους 2.300.000€. Τέλος, ολοκληρώνονται οι διαδικασίες χρηματοδότησης των μελετών για την υλοποίηση των έργων υποδομής και πυροπροστασίας.

Όλα τα παραπάνω συντείνουν στο να δημιουργηθεί  ένας πόλος έλξης με ιστορικό και πολιτιστικό περιεχόμενο σε απόλυτη αρμονία με το περιβάλλον και την ταυτότητα του κτήματος.

Η μεγάλη επένδυση στο Ελληνικό έχει εξασφαλίσει την προστασία των νεότερων μνημείων εκεί αλλά και κάποιον αρχαιολογικών ευρημάτων;

Η υπόθεση του Ελληνικού αποτελεί έναν σημαντικό σταθμό στην πορεία μου στο Υπουργείο ως Γενικός Γραμματέας Πολιτισμού. Το λέω αυτό γιατί στο πρώτο κιόλας Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, στο οποίο προεδρεύω κλήθηκα να αντιμετωπίσω το εν λόγω ζήτημα, το οποίο είχε ανακοινωθεί και ως κυβερνητική προτεραιότητα. Θυμάμαι χαρακτηριστικά, ότι η απόφαση για τη θετική πορεία του έργου ήταν ομόφωνη.

Το ΥΠΠΟΑ έχει εκδώσει όλες τις αναγκαίες, Υπουργικές Αποφάσεις για την προστασία των αρχαιοτήτων εντός των αρχαιολογικών χώρων αλλά και των νεωτέρων μνημείων. Στην έγκριση της μελέτης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων του συνολικού έργου που αναφέρεστε, προβλέπεται η ύπαρξη ικανού αδόμητου χώρου πέριξ όλων των μνημείων, ώστε όχι μόνο να προστατεύονται αλλά και να αναδεικνύονται. Επιπροσθέτως, το ΥΠΠΟΑ παρακολουθεί και επιβλέπει την εξέλιξη του έργου σε όλα τα επίπεδα και σε κάθε στάδιο, ώστε να διασφαλιστεί στο ακέραιο η προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Εξάλλου βρισκόμαστε στο τελικό στάδιο της υπογραφής μνημονίου συνεργασίας και συναντίληψης με αντικείμενο την προστασία όλων των μνημείων κατά τη φάση εφαρμογής του επενδυτικού σχεδίου.

Εκτός της Αρχαίας Ολυμπίας υπάρχουν πολλοί αρχαιολογικοί χώροι που χρήζουν πρόνοιας για την προστασία τους έναντι πυρκαγιών και ακραίων καιρικών φαινομένων. Σκοπεύετε σε συνεργασία και με τους 2 βαθμούς της αυτοδιοίκησης να το πράξετε και που ακριβώς και πότε;

Η προστασία των αρχαιολογικών χώρων από τα ακραία καιρικά φαινόμενα αποτελεί προτεραιότητα για το Υπουργείο Πολιτισμού και εντάσσεται στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας της κυβέρνησης για την προστασία από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην πολιτιστική κληρονομιά. Οι υπηρεσίες του Υπουργείου καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια, ώστε το επίπεδο ασφαλείας των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων να βελτιώνεται συνεχώς, φυσικά σε συνεργασία με τους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης. Ήδη έχουν δρομολογηθεί και εκπονούνται από τις υπηρεσίες του Υπουργείου σχέδια διαχείρισης για όλους τους αρχαιολογικούς χώρους που είναι ενταγμένοι στον κατάλογο μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της  UNESCO. Προς την κατεύθυνση αυτή, είμαστε σε άμεση συνεργασία με τα συναρμόδια Υπουργεία για τη χρηματοδότηση εκπόνησης των αναγκαίων μελετών για την επέκταση-αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων εγκαταστάσεων στους μείζονες αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία.

Πριν από λίγο καιρό υπογράψατε προγραμματική σύμβαση για την αποκατάσταση αλλά και την λειτουργία της δημοτικής αγοράς του δήμου Χαλκιδέων που είναι και ο φορέας υλοποίησης. Σας ενδιαφέρει συνολικά να αναβαθμίσετε παρόμοιους χώρους σε περιφερειακούς δήμους συνολικά καθώς τέτοιου είδους ενέργειες δημιουργούν και θέσεις εργασίας;

Η υπογραφή της Προγραμματικής Σύμβασης Πολιτισμικής Ανάπτυξης μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και του Δήμου Χαλκιδέων για την αποκατάσταση και επανάχρηση της δημοτικής αγοράς της Χαλκίδας, που αποτελούσε πάγιο αίτημα του Δήμου Χαλκιδέων, είναι ένα έργο σημαντικό για την ιστορική φυσιογνωμία της πόλης, αλλά και για την αναπτυξιακή της δυναμική.

Η υλοποίησή του αποτελεί παράδειγμα για το πώς μπορεί να αξιοποιηθεί με τρόπο ορθολογικό ο τεράστιος πολιτιστικός θησαυρός και τα μνημεία της πατρίδας μας, ώστε να αποτελούν έναν βιώσιμο μοχλό ανάπτυξης, έναν ουσιαστικό πυλώνα στήριξης τόσο της περιφερειακής όσο και της εθνικής μας οικονομίας. Οι πόροι που κληροδοτούνται από το παρελθόν και η βιώσιμη διαχείρισή τους αποτελεί στρατηγική επιλογή για τον 21ο αιώνα,  καθώς η πολιτιστική κληρονομιά αποτελεί το ισχυρό συγκριτικό πλεονέκτημα για μια δημιουργική επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας.

Το υπουργείο «επαναπάτρισε» πέντε σπάνια αργυρά νομίσματα που θα δημοπρατούνταν σε οίκους του Μονάχου και της Ζυρίχης. Πείτε μας λίγο την ιστορία καθώς και αν μπορούμε να προσδοκούμε κάποια στιγμή πως αυτό θα συμβεί και με τα γλυπτά του Παρθενώνα.

Οι πρόσφατοι επαναπατρισμοί των πέντε σπάνιων αρχαίων ελληνικών νομισμάτων που βρέθηκαν να πωλούνται σε οίκους δημοπρασιών της Ζυρίχης και του Μονάχου, συνδέονται με την εξάρθρωση τον Οκτώβρη του 2016 μιας πολυμελούς αρχαιοκαπηλικής οργάνωσης. Η αρμόδια Διεύθυνση Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών του ΥΠΠΟΑ κατάφερε να εντοπίσει τα αρχαία ελληνικά νομίσματα που είχαν διοχετευθεί από την εγκληματική οργάνωση προς πώληση σε οίκους δημοπρασιών. Κατόπιν υποβολής αιτημάτων δικαστικής συνδρομής επετεύχθη η παράδοση των παρανόμως διακινηθέντων πολιτιστικών αγαθών. Στις 27 Σεπτεμβρίου 2019 επεστράφησαν δύο αργυρά νομίσματα από τη Ζυρίχη, ενώ στις 30 Σεπτεμβρίου 2020 επαναπατρίστηκαν και τα άλλα τρία αργυρά νομίσματα από το Μόναχο.

Το ζήτημα της επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα αποτελεί πάγιο αίτημα της χώρας μας. Τα Γλυπτά του Παρθενώνα αποτελούν προϊόν κλοπής και επομένως η Ελλάδα δεν αναγνωρίζει κατοχή, νομή και κυριότητα στο Βρετανικό Μουσείο. Το Υπουργείο Πολιτισμού επαναδιατυπώνει το πάγιο ελληνικό αίτημα για την οριστική επιστροφή τους στο γενέθλιο τόπο τους, στο όνομα της ενότητας του κορυφαίου μνημείου-συμβόλου της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.

Έναντι της αρχαιοκαπηλίας ποια μέτρα έχουν ληφθεί από το Υπουργείο κ. Διδασκάλου;

Η μέριμνα για την προστασία και διαφύλαξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς αποτελεί ύψιστη εθνική προτεραιότητα που κατοχυρώνεται από το Σύνταγμα της χώρας. Άλλωστε η πρώτη νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργείου ήταν η επαναφορά των ποινών για την αρχαιοκαπηλική δραστηριότητα στο αυστηρό πλαίσιο που ορίζει ο αρχαιολογικός νόμος, δεδομένου ότι με την τροποποίηση των Κωδίκων από την προηγούμενη κυβέρνηση είχαν γίνει πιο ελαστικές. Αξίζει να αναφερθεί, ότι τον περασμένο Οκτώβριο συνεδρίασε για πρώτη φορά η προβλεπόμενη Διυπουργική Επιτροπή για την καταπολέμηση της αρχαιοκαπηλίας.

Στο πλαίσιο της συνεδρίασης και προκειμένου να υπάρχει κοινός χειρισμός για θέματα αρχαιοκαπηλίας από τα συναρμόδια Υπουργεία, η Υπουργός, Λίνα Μενδώνη ζήτησε από τον Υπουργό Δικαιοσύνης να οριστεί ειδικός εισαγγελέας με εξειδίκευση στο δίκαιο του πολιτιστικού περιβάλλοντος και της διακίνησης πολιτιστικών αγαθών, με συγκεκριμένη θητεία, αρμοδιότητες και συντονιστικό ρόλο για όλη την επικράτεια. Πρόθεση του ΥΠΠΟΑ είναι να εξετάσει την εφαρμογή στην χώρα μας ενός μοντέλου σώματος δίωξης αρχαιοκαπηλίας αντίστοιχο με αυτό των Carabinieri στην Ιταλία.

Όλες οι δράσεις και οι κινήσεις του Υπουργείου έχουν κατεύθυνση την αυστηροποίηση του νομοθετικού πλαισίου και την περαιτέρω ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης για τον περιορισμό της παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών. Σε διεθνές επίπεδο επιδιώκουμε διακρατικές συμφωνίες για την πάταξη της αρχαιοκαπηλίας. Πρόσφατα κυρώθηκε η Συμφωνία μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ιορδανίας για την παρεμπόδιση της κλοπής, των λαθραίων ανασκαφών και της παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών, ενώ βρισκόμαστε σε διαδικασία ανανέωσης του μνημονίου συνεργασίας με τις ΗΠΑ για την προστασία των πολιτιστικών αγαθών από την παράνομη διακίνηση.

Η δημιουργία του μητρώου καλλιτεχνών, δημιουργών και επαγγελματιών της τέχνης σε τι θα συνεισφέρει για να αντιμετωπιστούν τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν;

Δεν αποτελεί αντικείμενο της Γενικής Γραμματείας Πολιτισμού